|
Energiya manbalari kafedrasi energiya tejamkorlikBog'liq FFF1.1- jadval. Energetik resurslar uchun shartli yoqilg‘i bilan taqqoslangandagi
solishtirma energosig‘im qiymatlari
Yoqilg‘i
turi
Shartli
yoqilg‘i
Antrasit
ko‘mir
Quruq
o‘tinlar
Neft
Propan
gaz
Vodorod
Shartli
energiya
sig‘imi,
10
6
J/kg
29,3
33,5
10,5
41,9
46.1
120,6
Kkal/kg
7000
8000
2500
10000
11000
28800
MDH davlatlarida o‘lchov birligi sifatida 1 tonna shartli yoqilg‘i (t.sh.yo.)
qabul qilingan. Chet elda ma’nosi va funksional qo‘llanishi bo‘yicha xuddi shunga
o‘xshash o‘lchov birligi – 1t neft ekvivalenti (t.n.e.) qo‘llaniladi, 1 t.n.e. = 41,86·10
6
J.
1.1- jadvaldan ko‘rinib turibdiki, neft va gaz yuqori energiyasig‘imga ega.
Asosan shu holat XIX – XX asrlarning oxirida ularni iste’mol qilishni tez oshirdi.
Lekin neft va gaz faqat energetika sanoatida emas balki bular kimyo sanoatida
xomashyo va transport uchun yoqilg‘i sifatida ishlatiladi. Hozirda bizning
mamlakatimizda va chet ellarda vodorod o‘zgartirishni tejamli sanoat usullarini
topish bo‘yicha ilmiy tajribaviy izlanishlar olib borilmoqda. Vodorod zaxirasi
bitmas-tuganmas bo‘lib yana u planetaning hech qanday hududi bilan bog‘liq emas.
Vodorodda bog‘langan ko‘rinishida suv molekulalari (N
2
O) mavjud. U yoqilganda
atrof-muhitni ifloslamaydigan suv hosil bo‘ladi.
Hozirda vodorod asosan tabiiy gazdan olinadi, yaqin kelajakda uni ko‘mirni
gazlantirish yo‘li bilan olish mumkin bo‘ladi. Suvni elektroliz jarayoni vodorodni
sanoat yo‘li bilan olish istiqboli yo‘nalish sifatida qaralmoqda. Bu usul katta
afzalliklarga ega, chunki u artof-muhitni kislorod bilan to‘yintirishga olib keladi.
Vodorod yoqilg‘isini keng ko‘lamda qo‘llanilishi uchta dolzarb muammolarni
yechishi mumkin:
1. Organik va yadro yoqilg‘ini iste’mol qilishni kamaytiradi.
2. Energiyaga ortib borayotgan talabni qoniqtiradi.
3. Atrof-muhit ifloslanishini pasaytiradi.
|
| |
