Geoaxborot tizimining ilmiy asoslari
192
Loyihaning amalga oshirilishidan kutilayotgan natijalar:
Davlat hokimiyati organlarining xabardorlik darajasini koʻtarish imkonini
beruvchi va boshqaruv qarorlari qabul qilishning asosliligini ta’minlovchi
Milliy geografik axborot tizimini yaratish.
Yangi davlat yoʻldosh geodeziyasi tarmogʻi, u turli obyektlarning
oʻrnashgan joylarini tezkor va yuqori aniqlikda belgilash uchun, shu
jumladan MGAT uchun aktual axborot toʻplashda sharoit yaratadi.
Koʻchmas mulk kadastri va uni roʻyxatdan oʻtkazishning yagona
kompyuterlashtirilgan tizimi “bir oyna” tizimi boʻyicha, shuningdek,
interaktiv davlat xizmatlari koʻrsatish imkoniyatini ta’minlaydi.
1:200 000 dan 1:2 000 gacha masshtablardagi aktual raqamli kartografik
asos boʻlib, u iqtisodiyot, fan va mudofaa tarmoqlarini axborot bilan
ta’minlash uchun moʻljallangan.
6.3-rasm.
Milliy kartografik asosni yaratish– bazaviy komponent
(
Manba:
Samborskiy, 2010
)
Milliy GAT real vaqt rejimida tabiiy resurslardan oqilona foydalanish va
ularni muhofaza qilish, hududlarni, iqtisodiyot tarmoqlarini va ijtimoiy sohani
kompleks rivojlantirish borasida boshqaruv qarorlari ishlab chiqish va bunga
koʻmaklashish maqsadlarida mazmun jihatdan aktual va toʻgʻri kartografik va
boshqa ma’lumotlarni tahlil qilish va baholash imkoniyatini beradi. MGATni
Geoaxborot tizimining ilmiy asoslari
193
yaratish va uning amal qilishi uchun, shuningdek, bir qator standartlar hamda
me’yoriy hujjatlar ishlab chiqilishi talab etiladi.
6.5.
Standartlashtirish va yagona me’yorlar tashkil etish
asoslari
Standart qabul qilingan oʻlchov, shakl yoki uslubdir va u biror-bir ishni
yoki mahsulotni bajarishdan, tavsiflashdan yoki yetkazib berishdan oldin ishlab
chiqiladi hamda qoʻllaniladi. Geoaxborot tizimidagi fazoviy ma’lumotlar va
tahliliy ishlar natijalari boʻlgan standartlar turli tashkilotlar tomonidan almashib
turilganligi uchun muhim sanaladi. Ma’lumotlar standartlari bizga fazoviy
ma’lumotlarning tuzilganligi va uni ishlatishni tushuntirib beradi. Geoaxborot
tizimi mutaxassislari bir necha standartlarni qoʻllaydilar.
Ma’lumotlar standarti fazoviy ma’lumotlarni formatlash, baholash,
hujjatlashtirish va foydalanuvchiga yetkazib berish uchun ishlatiladi. Oʻzaro
ma’lumot almashish (
Interoperability
) standarti fazoviy ma’lumotlarnining turli
xil dasturlar tarmoqlarida yoki tizimlarida xizmat koʻrsata olishi yoki oʻqiy
olinishini aniqlab beradi. Tahliliy standartlarda loyihani yoki modelni ishlab
chiqishda qoʻllanilgan eng maqbul uslublar koʻrsatib beriladi. Kasbiy standartlar
esa geoaxborot tizimidagi ta’lim, bilim yoki tajribalarni qoʻllash orqali
texnologiya rivojini aniqlab beradi.
Fazoviy ma’lumotlar standartlari fazoviy referenslangan ma’lumotni
tizimga keltirish, tavsiflash va yetkazib berish uchun moʻljallangan uslublar
sifatida tushunilishi mumkin. Fazoviy ma’lumotlar standartlari 4 ta kategoriyaga
boʻlinadi va ular: 1) mediastandartlar, 2) format standartlar, 3) aniqlik
standartlari, 4) hujjatlashtirish standartlaridir.
Standartlashtirishning asosiy maqsadlari quyidagilardan iborat:
mahsulotlar, jarayonlar, ishlar va xizmatlarning (bundan buyon matnda
„mahsulot” deb yuritiladi) aholining hayoti, sogʻligi va mol-mulki, atrof-
muhit uchun xavfsizligi, resurslarni tejash masalalarida iste’molchilar va
davlat manfaatlarini himoya qilish;
|
