• 8.1-расм. Шартномавий мажбурият доираси
  •  Sotish to’g’risidagi shartnoma va yollash to’g’risidagi shartnoma




    Download 6,57 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet41/123
    Sana30.01.2024
    Hajmi6,57 Mb.
    #148347
    1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   123
    Bog'liq
    portal.guldu.uz-Institutsional iqtisodiyot (1)

    2. Sotish to’g’risidagi shartnoma va yollash to’g’risidagi shartnoma 
    Qaysi institutsional doiralar insonlarning «tabiiy» («tabiat» bilan shartlangan) xatar va 
    noaniqliklarga bo‘lgan munosabatlarining o‘ziga xos xususiyatlarini hisobga olgan holda 
    shartnomalar tuzish imkonini beradi? Ushbu institutsional doiralar bitim tomonlaridan biriga 
    o‘zaro hamkorlik natijalariga «tabiiy omillar» ta‘siridan qat‘i nazar kafolatlangan daromad olish 
    huquqini qo‘lga kiritib, xatardan voz kechish imkoniyatini beruvchi yollash to‘g‘risidagi 
    shartnomada belgilanadi. Biroq bunda shartnomaning xatarga qarshi bo‘lgan tomoni vaziyat 
    qulay tus olgan hollarda katta daromad olish uchun e‘tirozlardan voz kechadi. 
    «Yollash to‘g‘risidagi shartnoma» atamasi yollanma xodim va ish beruvchining o‘zaro 
    hamkorligi modelidan kelib chiqib, unda shu narsa nazarda tutiladiki, yollanma xodim – xatarga 
    qarshi, ish beruvchi esa xatarga nisbatan betaraf. Bozor kon‘yunkturasi va yollanma xodim 
    ishlab chiqaradigan mahsulotga bo‘lgan talab qanday bo‘lishidan qat‘i nazar, u mehnati uchun 
    «Munosabatli» 
    odam
    Homo economicus
    8.1-расм. Шартномавий мажбурият доираси 


    20 
    qat‘iy belgilangan mukofotni oladi. Bunda shartnomaning o‘zida qaysi harakatlarni amalga 
    oshirganlik uchun yollanma xodim mukofot olishi aniq ko‘rsatilmaydi, harakatlar xususiyati 
    «tabiiy» omillar bilan shartlangan u yoki bu vaziyat sodir bo‘lishidan kelib chiqadi. Amalda 
    yollash to‘g‘risidagi shartnoma faqat yollanma xodimning ish beruvchining qarorlariga 
    bo‘ysunishi zarurligini qayd etadi. 
    Endi yuqorida aytilganlarni qat‘iyroq shaklda namoyon etamiz. Shartnoma tuzish 
    pallasida uning amalga oshirilishiga shartnoma ishtirokchilarining nazorati ostida bo‘lmagan e
    i
     
    voqealar ta‘sir ko‘rsatishi ma‘lum, deylik. Shu bilan birga ushbu r
    i 
    voqealarning sodir bo‘lishi 
    ehtimoli ham ma‘lum. U holda yollash to‘g‘risidagi shartnomani tuzishda ish beruvchi 
    tomonidan yollanma xodim shartnomaning amalga oshirilishi pallasida qanday e
    i
    voqea sodir 
    bo‘lishiga qarab bajarishi uchun x
    i
    vazifani tanlash tartibi tafsirlanadi. Yollash to‘g‘risidagi 
    shartnomada butun vazifalar yig‘indisi haqida kelishib olinadi, shulardan ish beruvchi, bunda 
    o‘zining foydalilik funktsiyasini maksimallashtirgan holda x
    i
    ni tanlashi mumkin. Ya‘ni yollash 
    to‘g‘risidagi shartnoma deb X vazifalar yig‘indisining unda funktsiyaning maksimal qiymati
    EU[p
    l
    x
    l
    (e
    l
    ) + p
    2
    x
    2
    (e
    2
    ) + . . . + p
    k
    x
    k
    (e
    k
    )], 
    bu erda x
    l
    , . . . , x

    є X bo‘lgan tafsirsiga aytiladi, bu erda EU – ish beruvchining 
    kutilayotgan foydaliligi. Yollash to‘g‘risidagi shartnomaga sotish to’g’risidagi shartnoma 
    muqobil hisoblanib, unda ehtimoliy vazifalarning yig‘indisi emas, balki bajarish uchun qabul 
    qilinadigan va e
    i
    voqealar sodir bo‘lishining ma‘lum ehtimolligi asosida belgilangan muayyan 
    vazifalar haqida kelishib olinadi. Shunday qilib, sotish to‘g‘risidagi shartnoma quyidagi 
    funktsiyaning qiymati maksimal bo‘ladigan (shartnomaning amal qilish muddati mobaynida) 
    kelgusi davrlarda bajarish uchun qabul qilinadigan vazifalarni belgilab beradi:

    Download 6,57 Mb.
    1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   123




    Download 6,57 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



     Sotish to’g’risidagi shartnoma va yollash to’g’risidagi shartnoma

    Download 6,57 Mb.
    Pdf ko'rish