H ch. Bo'riev, R. J. Jo'raev, J. N. Fayziev, I. R. Nuritov, K. E. Usmonov

Sulfitli kislotani vinoda o‘zgarishi (mg/1)
_____________________ ______ _____ __________ 9-jadval
Vinoning nomi
fevral
iyul
Hosil bo’ldi (+)
Kamayadi (-
Kuchli oporto
Erkin S 0 2
23
17
-6
Oktabr oyida
Bog'liq S 0 2
272
189
-83
Suyuq sulfit angidrid bilan
sulfitlangan
S 0 3
274
326
+52
Kuchli Qrim pedrosi
Erkin S 0 2
12
11
-6
Oktabr oyida
Bog'liq S 0 2
247
145
-102
Suyuq sulfit angidrid bilan
sulfitlangan
S 0 3
271
324
+53
Semilon 
stolovbiy,
dudlangan
Erkin SO2
16*
17
+1
Bog'liq S 0 2
68
34
-34
S 0 3
175
246
+71
0 ‘sha vino, dudlangan
Erkin S 0 2
56**
12
-44
Bog'liq S 0 2
130
43
-87
SO,
233
197
+64
Spirt qo‘shilmagan oq vino,
dudlangan
Erkin S 0 2
48*
12
-36
Bog'liq S 0 2
56
46
-10
S 0 3
258
32
+62
*-Dudlantirilgandan bir kundan keyin taxlil o ‘tkazilgan
**-Dudlantirilgandan keyin o‘tkazilgan taxlil
***-Hosil bo'lishi va kamayishi bir-biriga mos tushmasligi analiz uslubidagi
kamchilikning takomil emasligining natijasidir.
Me’yorida dudlantirilgan vinoda sulfit kislota sulfit aldegid birikma hosil
qiladi, juda kuchli dudlanganda glyukoza-sulfit birikma hosil bo‘ladi. Glyukoza
sulfith birikma tez parchalanishi tufayli fiziologik jihatdan aldegid sulfit kislotaga
qaraganda boshqacha va shirin vinodagi bog‘langan sulfit kislota quruq vinodagiga
qaraganda boshqacha baholanadi. Shuning uchun uzum sharbati va shirin vinolami
me’yoridan oshirib dudlashdan voz kechish lozim.
Bog‘lanmagan sulfit kislota kuchli antiseptik ta’sir kuchiga ega; bogiangan
(aldegidlar bilan) shakllar kamroq antiseptik ta’sir ko'rsatadi.
Uzum sharbati vinoga kiritilgan sulfit kislota qanday o‘zgaruvchanligi haqida
xulosa chiqarish uchun muallif tomondan Magarach tajriba yerto‘lasida o‘tkazgan
sinovlar natijalarini keltiramiz (9-jadval).
Uzoq vaqt orasida sulfitlash kislotaning vinodagi o‘zgarishi 9-jadvalda
berilgan.
6-7 jadvallardagi ma’lumotlar uzum sharbati va vinoga sulfitli angidridning
turli dozalarini kiritish natijasida:
62

1)erkin sulfid kislota tez kamayib ketadi va oz miqdorda (12-17 mg/1) ushlanib
qoladi;
2) bog'liq sulfit kislotaning miqdori ham kamayadi, lekin u erkin kislotaga
qaraganda katta hajmda ushlanib qoladi;
3) sulfit kislotaning miqdori bog‘liq va erkin bo‘lgan sulfit kislota hisobiga
ko‘payadi;
4) bog‘liq sulfit kislota eritmada erish sulfit kislota va aldegidga ma’lum
muvozanatgacha parchalanadi. 
Barqaror haroratda muvozanat 
eritmaning
quyuqligiga bog'liq. U qaytadigan tenglikga muvozanat kechadi.
Uzum sharbati yoki vinoga kiritilgan sulfit angidridning kimyoviy
o‘zgarishlarini yuqoridagi ma’lumotlar ko‘rsatadi.
Kilgofer tadqiqoti bog‘langan sulfit kislota rN ga tobe ekanligini ko‘rsatib vino
qancha yosh bo‘lsa (aldegidlar miqdori ko'proq bo‘ladi) u shu miqdorda ko'proq
bo‘ladi. Sulfit kislotani bog‘langan holatga tez o‘tishi vinoga kiritilgan sulfit kislota
xususiyatining tezlik bilan o‘zgarishiga sabab bo‘ladi. Shu sababli sulfit kislotaning
antiseptik xususiyatini ma’lum miqdorda kamayadi. Aytib o‘tish kerakki,
muvozanat kam miqdorda o'zgarganda ham, masalan erkin suffitli kislotani sulfit
kislotaga aylanganda aldegid sulfit kislotaning bir ma’lum qismi parchalanib, sulfit

Download 9,85 Mb.