|
keltiruvchi drojja hujayralari tadqiqotlar ob’ekti bo'lib qoldi. Bu davr ХГХ asmingBog'liq BCGm2RZm9DtsVemNp5dfHgZZxBC4fpkg3E6YxTbekeltiruvchi drojja hujayralari tadqiqotlar ob’ekti bo'lib qoldi. Bu davr ХГХ asming
o'rtalari va ikkinchi yarmini qamrab oldi. Bijg'ish masalalarining o'rganishni
rivojlantirib, unga yangi yo'nalish ochib bergan Paster «bijg'ishning kimyoviy ho
lati hayot bilan boshlanib u bilan tugaydi” degan fikrdan voz kecholmadi. Paster
«alkogol bijg'ish bir vaqtda hujayralar rivojlanishi va ko'payishi yoki hosil bo'lgan
hujayralaming hayoti bilagn bog'liq” degan fikr ta’sirida edi. Pasterning «hayotsiz
bijg'ish yo'q” vitalistik (hayotiy) qarashi ko'p yillar davomida bijg'ish jarayonini
tadqiq etuvchilar qarashini belgilab berdi va uni inkor qilib bo'lmadi.
Rus olimi Manaseina o'z ishida (1871 y.) «shakar moddasining alkogol va kar-
bonat kislotaga parchalanishi drojjalar hayotiga bog'liq emas” ligini, spirtli bijg'ish
drojja hujayralari hosil qilgan maxsus fermentlarga bog'liqligini isbotladi.
Manaseina tomonidan oldinga surilgan fermentli bijg'ish nazariyasi Faminitsin
(1883 y.) qo'llab-quwatladi va zimazani ajratgan (1897 y.) Buxner tomonidan is-
botlandi.
Hujayrasiz bijg'ish qo'llanishi bilan bijg'ishning kimyoviy mohiyati va uni yu
zaga keltiruvchi fermentlami o'rganish imkoni yaratildi. Bu masalaga rus olimi
A.N.Lebedev ham o'z hissasini qo'shdi. Olim Buxner taklif etgan zimazani ajratish
uslubidan farqlanuvchi yangi oddiy va oson uslubni taklif etdi.
Manasseina, Buxner va Lebedevlaming tadqiqotlari tufayli bijg'ish jarayoniga
vitalistik nuqtai nazardan yondashishidan voz kechildi va fermentlami xususan
spirtli bijg'ish fermentlarini idealistik tasniflash talqiniga chek qo'yildi.
Shu ishlar yuzaga kelish natijasida bijg'ish jarayonining kimyoviy jihatlarini
68
|
| |
