205
qolmasdan,
ularni ishlatish usuliga, ob-havo sharoitiga va joylarning relefiga
ham bog’liq bo’ladi. Zaharlovchi moddalar o’rmon, daraxtzor,
ekin ekilgan
joylarda, jarliklarda ochiq joylarga qaraganda 7-10 barobar uzoq saqlanib qoladi;
-chidamsiz zaharlovchi moddalar
- bu moddalarning qaynash harorati juda
past bo’ladi. Zaharli xossasini ochiq joylarda bir necha daqiqagacha saqlaydi.
Shuning uchun asosan havoni zaharlash maqsadida qo’llaniladi. Bu moddalar
bug’lanib, zaharli modda aralashgan bulut hosil bo’ladi, bunday bulutlar shamolda
uchib, ba’zan 10-15km gacha etib boradi. Bu guruhga umumiy zaharlovchi va
bo’g’uvchi zaharlovchi moddalar kiradi.
IV.Ta’sir vaqtiga qarab - tez ta’sir qiladigan zaharlovchi moddalar (nyer vlarni
falaj
qiluvchi, umumiy zaharlovchi, ta’sirlovchi, psixokimyoviy zaharlovchi
moddalar). Qisqa vaqt davomida ta’sir alomatlari ko’rinadi. Sekin ta’sir
qiladigan
zaharlovchi moddalar (tyer ida yara paydo qiluvchi, bo’g’uvchi zaharlovchi
moddalar). Klinik alomatlari sekin rivojlanadi.
V.Qo’llanish ehtimoli borligiga qarab jami
zaharlovchi moddalar ikki
guruhga bo’linadi. Birinchi guruhga zarin, zoman, vi-gazlari va iprit kiradi. Ular
tabelli hisoblanadi. Bularni qo’llash ehtimolli, qolgan
guruhdagi zaharlovchi
moddalar chegaralangan tabelli va zahiradagi zaharlovchi moddalar guruhiga
kiradi.
Kimyoviy qurol qo’llanilishi sababli kimyoviy zararlanish zonasi hosil
bo’ladi, shu egallagan hududda kimyoviy zararlanish o’chog’i paydo bo’ladi.
Kimyoviy zararlanish zonasi-bevosita kimyoviy qurol qo’llanilgan
hududdan va
zaharlash kontsentratsiyasiga ega zaharli modda aralashgan bulut tarqalgan
hududni o’z ichiga oladi. Bu hududda birlamchi va ikkilamchi bulutlar tafovut
etiladi. Birlamchi bulutni jami zaharlovchi moddalar qo’llash vaqtida hosil qiladi.
Buning ta’sir vaqti 30 daqiqagacha. Ikkilamchi bulutni turg’un zaharlovchi
moddalar hosil qiladi. Buning ta’sir vaqti ob-havoga bog’liq (bu parlanishda hosil
bo’ladi).
