|
Xloroplastning tarkibi va tuzilishi1Bog'liq NamDU-ARM-1159-Hujayra biologiyasiXloroplastning tarkibi va tuzilishi1.
Xloroplastlar asosan
o‘simlik barglarini mezoiil xujayralarda joylashgan. Bargning struk-
turasi va xloroplastlarning markaziy vakuola atrofida joylashganligi
6.2 rasmda kursatilgan. Yuksak o ‘simliklar xloroplasti linzasimon
shaklda bulib eniga 2-4m uzuniga 5-10m bu 6.3 rasmda ko‘rsatilgan.
Bobda joylashgan mikrografikada kursatilgandek xloroplastlar old
ingi mavjud bulgan xloroplastlarning boMinishidan yuzaga keladi.
1881 yilda nemits biologi T.Engelmann tomonidan xlaroplastlar buy-
icha tajriba natijasida xloroplastlar fotosintezni bir bo‘lagi sifatida
identifikatsiya qilindi.Xloroplastlarning tashki koplami kobig bilan
uralgan va o‘rtasi ingichka boshlikli 2 membranadan tashkil topgan.
Oqsillar nichbatan katta kanalai borligiga karamasdan ular erigan
moddalarnibarchasini xam o‘tkazmaydi. Ichki membrananing utka-
zuvchanligi judayam past bu membranadan usimliklar fakat trans-
porterlar orkali o‘tadi.Xloroplastning fotosintetik apparatining ko'p
qismi asosan o ‘z ichiga nur singdiruvchi pigmentlarni. Murakkab za-
njirli elektron tashuvchilami shuningdek A tf sintezlovchi qurilmani
uz ichiga oladi. Membrana kobigining ichki tomoni tillakoidlardan
tashkil topgan. YUksak
0
‘simiiklar tillakoidlari disksimon shaklda
granalarda guruxlanadi.Granalar lamelalar orqali birikadi Xloroplast
kobigi va tilakoidlar o‘rtasidagi bo‘shlik stroma deb ataladi.Tilakoid
membranalari xlorofill membranasi va oksil komplesidan tashkil top
gan. Stromada Rnk molekulasi plastid DNK, ribosomalar, kraxmal
donalari shuningdek Kalvin sikli fermentlari
1
Gerald Karp. Cell and Molecular Biology. USA, 2013, «Wiley>>.325-329 p.
86
Rasm 6.2. B argning funksional
tuzilishi.
Barg tuzilishi bo‘yicha
bir necha sitoplazmada taxsimlangan xloroplstga ega qatlamlardan
tashkil topgan. Bu xloroplastlar kerakli xomashyolar va kimyoviy
energiya yetkazib berish natijasida fotosintez jarayonini amalga os-
hiradi.
Tilakoidlar Strom a
R asm 6.3 A -X loroplastiarning ichki tuzilishi. Elektron mikro-
grafika nitrans missiyasi bitta xloroplast yordamida amalga oshadi.
Ichki membrana disksimon shaklda granalarda joylashgan.
Matritsaga uxshab xloroplast stromasi ikkita zanjirli uncha atta
boMmagan DNK molekulasidan va ribosomaga o ‘xshash prokariot-
lardan iborat. YUqorida ta’kidlanagandek Dnk xloroplastlari kadimgi
bakterial endosimbiontlamig genomini qoldiqlari xisoblanadi. Orga-
nizmga boglik xolda xloroplast DNKasi taxminan 60 dan 200gacha
genlardan iborat bu genlar asosan xar qanday gen ekspressiyasida
yoki fotosintezda katnashadi. 0 ‘simlik xloroplastlarining 2000-3500
polipeptidlari yadro DNK sida kodlanadi va sitozolda sintezlanadi.
87
|
| |
