• C4 o‘simiiklarda uglevod sintezi.
    		•

    Peroksisom va Fotonafas olish




    Download 5,62 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet49/113
    Sana06.06.2024
    Hajmi5,62 Mb.
    #260794
    1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   113
    Bog'liq
    NamDU-ARM-1159-Hujayra biologiyasi

    Peroksisom va Fotonafas olish. 
    Peroksisiom sitoplazmatik 
    organella xisoblanib uninig oksidlanish metobolizmidagi o ‘rni oldingi 
    boblarda muxokama qilingan. Barg xujayrasidagi pereksisomalardi 
    o‘rganish turli xil organelalar o ‘rtasidagi bogliqlikni yaqqol k o ‘rsatib 
    b e rd i. Rasm 6.23 da k o ‘rsatilagandek barg xujayra peroksisomasi 2 ta 
    tutashgan xloroplastning usti bilan zich birlashgan. Turli organelalrda 
    joy egalagan reaksiyalar 6.23 rasmdagi mikrografikada ko‘rsatilagvan 
    va qisqacha izox berilgan. Yuqorida aytilgandek foto nafas olish 
    RuBP 0 2 bilan reaksiyaga kirishib 3-PGA va 2 ta uglerod birikmasi 
    fosfoglikolat xosil boTganda boshlanadi (Rasm 6.22). peroksisomda 
    glikolat oksidaz fermenti glikolatni glioksilotgaaylantiradi keyinchilik 
    undan glitsin xosil boTib mitoxondriyaga oTkaziladi. Mitoxondriyada 
    2 molekula glitsindan bir molekula serin xosil boTadi. M itoxondriyada 
    ishlab chiqarilgan serin orqaga peroksisomga qaytarilib giitserat xosil 
    qilib xloroplastga oTkazilib uglevod sintezida
    3 PGA olish uchun ishlatilishi mumkin. C.vaCAM deb nomlanu-
    4
    vchi 2 gurux o'sim liklar fotonafas olishning salbiy ta’sirlarini engib 
    o ‘ta oladi.
    C4 o‘simiiklarda uglevod sintezi. 
    S4 o‘simIikIardagi uglevod 
    sintezini birinchi bor 1965 yil Ugo Korshak o ‘rganishni boshladi. 
    Izlanishlar 4 uglerodli birikmalar S 0 2 bilan fosfoenolpiruvatning 
    kombinatsiyasi natijasi ekanligini ko‘rsati. SHunday qilib o‘zida at- 
    fosferadagi karbonat angidridni fiksatsiya qilishni 2 chi mexanizmini 
    namoyon qiladi (Rasm 6.24). SO, ni PEP da boglanishi fosfoenolpi- 
    ruvatkarboksilaza deb ataladi va bu C4 yoTini birinchiqadamini te- 
    zlashtiradi. Bu yoTdan foydalanuvchi o‘simliklar C4 o‘simliklar deb 
    ataladi. C3 o ‘simliklarini yopiq kameraga joylab unging fotosintetik 
    faolligini boshqarganda kamerada SO, ning darajasi taxminan mil- 
    lionga 50 boTak tushib ketadi, fotonafas olishda S 0 2 ni ajratish te- 
    zligi fotosintezdagi SO, fiksatsiya tezligiga teng, shunday ilib toza 
    uglevod ishlab chiqarish to ‘xtatiladi. Bu qarama qarshi xolatda shu 
    sharoitda youlidan foydalangan o csimliklar toza uglerod sintezini 
    davom etirishadi chunki PEP karboksilaza anchagina past darajada 
    xam ishlay oladi. C4 yoTining axamiyati C4 o ‘simliklami quruq va 
    issiq muxitga joylashtirganda namoyon boTadi o ‘simliklaming ko‘p 
    qismi yashashda davom etadi. C4 o‘simlikdar issiq va quruq muxitda
    105

    yashashga moslashishgan shuningdek ular suv yoqotib qurub qol- 
    maslik uchun barg ogizchalarini yopa olish xususiyatiga ega. Shakar 
    qamish, makkajuxori sorgo bular C4 yoTini ishlatidogon m a’daniy 
    o‘simliklar xisoblanadi. C4 ning kamchiligi C3 ga nisbatan uglevod 
    ishlab chiqarish uchun qo‘p miqdorda ATF va NADFH ta ’lab qiladi. 
    Fotonafas olish muomo boTmaganida C3 fotosintez C4 fotosintezga 
    nisbatan anchagina samaraliroq xisoblanadi.

    Download 5,62 Mb.
    1   ...   45   46   47   48   49   50   51   52   ...   113




    Download 5,62 Mb.
    Pdf ko'rish