• DNK moiekulasi tuzilishi
  • Hujayra biologiyasi I. A. AbduIov X. U. X albekova




    Download 5,62 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet69/113
    Sana06.06.2024
    Hajmi5,62 Mb.
    #260794
    1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   113
    Bog'liq
    NamDU-ARM-1159-Hujayra biologiyasi

    Xromatin oqsiilari
    Xromatin oqsiilari quruq massaning 60-70% tashkil etadi. Bular 
    giston va giston bo‘lmagan oqsillarga ajratiladi.
    Giston oqsillarini xromatindan ajratib birinchi boMib, A.Kossel 
    1890 yilda o4rgangan. Gistonlar-uncha katta bo4m agan oqsillar 
    bo‘lib, zaryadlangan lizin va arginin aminokislotalarini tutadi. Uning 
    bu xususiyati DNK molekulasiga qattiq yopishishiga yordam beradi.
    Giston oqsillar 5 fraksiyadan iborat:
    1. HI (inglizcha- 
    histone)-
    lizinga boy giston
    2. H2b o‘rtacha lizinga boy giston.
    3. H2a o ‘rtacha lizinga boy giston.
    4. H3 argininga boy giston
    5. H4 argininga boy giston.
    Bu fraksiyalar bir-biridan molekulyar og‘irligi bilan farq qiladi. 
    HI gistoni boshqa fraksiyalarga nisbatan 2 marta kam uchraydi. Gis- 
    tonlar (HI dan tashqari) strukturasi jihatidan o‘xshashdir. H lgistoni 
    ancha yirik - 220ta aminokislotali, qolganlari o ‘rtacha -102 aminokis- 
    lotadan iborat.
    Gistonlar sitoplazmadagi polisomalarda DNK replikatsiyasidan 
    oldin sintezlanadi. Sintezlangan gistonlar sitoplazmadan yadroga 
    o ‘tib u yerda DNK molekulasi bilan bogManadilar va kamida to ‘rtta 
    hujayra bo‘linishi davomida bogManishni saqlaydilar. Giston oqsil- 
    lari DNKning maxsus taxlanishida (kompaktizatsiya) va traskripsiya 
    jarayon ini boshqarishda ishtirok etadi lar.
    134


    Giston boMmagan oqsillar fraksiyasiga xromatin bilan bogMangan 
    fermentlar va spesifik regulyatorlik ya’ni DNKdagi nukleotidlar ket- 
    ma-ketligini tanib oluvchi oqsillar kiradi.
    DNK moiekulasi tuzilishi
    Hujayra boMinishidan oldin eng muhim jarayon DNK replikatsi- 
    yasi sodir boMadi. DNK- biologik polimer bulib, uning monomeri 
    dezoksiribonukleotidlar. Nukleotidlar uchta komponentdan tashkil 
    topgan: azot asoslari (purin yoki pirimidin), pentoza va fosfat gu- 
    ruhi. Azot asoslari 4ta A va G (purin),T va S (pirimidin). J.Uotson 
    va F.Kriklar 1953 yilda DNK molekulasining qo‘sh spiral modelini 
    yaratganlar, unga asosan DNK 2 ta zanjirdan iborat boMib, bu zan- 
    jirlardagi azot asolari bir-biri bilan vodorod bogMari orqali birikadi- 
    lar. Bunda A-T, G-S ga mosdir. DNK replikatsiyasi vaqtida vodorod 
    bogMari uzilib har bir spiral boMagi o‘zining yetishmaydigan qismini 
    komplementar (qo‘shimcha) sintezlaydi.

    Download 5,62 Mb.
    1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   113




    Download 5,62 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Hujayra biologiyasi I. A. AbduIov X. U. X albekova

    Download 5,62 Mb.
    Pdf ko'rish