MA’RUZA 9. ENDOREPRODUKSIYA
Reja:
1. Endoreproduksiya turlari.
2. Poliploidiya.
3. Aneuploidiya.
Tayanch iboralar.
Endoreproduksiya, politeniya, endomitoz
M ashgculotning maqsadi: talabalarga endoreproduksiya turlari:
politen xromosomalar, endomitoz va o‘simliklarda uchraydigan po
liploidiya hodisasi haqida bilim berish.
M ashg‘ulot jihozlari: endomitoz bo‘linish bosqichlari tasvirlan-
gan jadval, drozofila so‘lak bezidagi politen xromosomalar aks etgan
slaydlar.
Bo‘linayotgan hujayralar m a’lum vaqt muzlatilsa yoki bo‘linish
duki mikronaychalarini buzuvchi modda (kolxitsin) ta’sir ettirilsa,
bo‘linish to‘xtaydi. BoMinish duki buzilib xromosomalar qutblarga
tortilmasdan o‘zining siklini davom ettiradi: yo‘g ‘onlashib yadro
qobig‘i bilan o‘raladi. Natijada xromosomalari hech qayerga tarqa-
lmay o'zida qolgan yirik yadroli hujayralar vujudga keladi. Bunday
hujayra tarkibida DNK 4s ni xromosomalar 4 n ni tashkil etganligi
uchun u diploid emas tetraploid boMadi. Bunday hujayralar G1 bosq-
ichdan chiqib S bosqichga kirishlari va kolxitsinning ta’siri olib tash-
lansa yana mitotik yo‘l bilan bo'linishi va 4n ga ega bo‘lgan avlod
berishi mumkin. Bu usul seleksiyada poliploid organizmlami olishda
ishlatiladi.
M a’lum bo‘lishicha tabiatda ham normal diploid organizmlarda
DNK miqdori bir necha karra ko‘p bo‘lgan yirik yadroli organizmlar
uchraydi. Bu hujayralar somatik poliploidiya mahsulotidir. Bu hodisa
