3.2 “Windows operatsion sistemasi” mavzusida dars ishlanma
Mavzu: Windows operatsion sistemasi
O’tilgan mavzuni mustahkamlash
Defragmentatsiyalash degani qanday ma’noni bildiradi?
Flesh xotira va flesh diskni kompyuterdan uzishdan avval qanday amalni
bajarish kerak?
Qaysi tashqi xotira vositasidan ma`lumotlarni o`chirib bo`lmaydi?
Mavzu: Windows operatsion sistemasi
Jadvalning chap ustundagi tashqi xotira vositalarini qanday qurilmalar
yordamida kompyuterga ulanishini aniqlang:
1. DVD-R
A.
Sistema biloki
2. CD-R
B. Diskavot
3. Flesh disk
C.
USB port
4. Vinchester
D. DVD-ROM
5.
Egiluvchan magnit disk
E. CD- ROM
1995- yilning sentabr oyida IBM PC kompyuterlari uchun ishlab
chiqilgan WINDOWS 95 birinchi grafik operatsion sistema bo'ldi.
Umuman, WINDOWS foydalanuvchilar uchun yangi imkoniyatlar berishi
sababli uni grafik qobiq-dastur emas, grafik muhit deyish qabul qilingan.
"WINDOW" inglizcha so'z bo'lib, o'zbek tiliga "oyna", "lavha", "darcha"
deb, "WINDOWS" so'zi esa "oynalar", "lavhalar", "darchalar" deb tarjima
qilinadi.
WINDOWS Operatsion Sistemasining asosiy afzalliklari quyidagilardan iborat:
ko'p masalaligi - bir paytning o'zida bir necha
dastur va oynalar bilan
ishlash mumkin ;
yagona dastur interfeysi – WINDOWS OS muhitida bir dasturda
tayyorlangan ma'lumotlarni boshqa dasturlarga olib o'tish imkoniyati
mavjud;
yagona foydalanuvchi interfeysi (WINDOWS OSdagi bir dasturni
o'zlashtirib olgandan keyin, bosh dastur interfeysini o'rganish oson. Biz
qancha ko'p dasturda ishlashni o'rgansak, keyingi dasturlarni o'rganishimiz
shunchalik osonlashadi);
yagona qurilma-dastur interfeysi (WINDOWS muhiti turli qurilma va
dasturlarni bir-biriga mosligini ta'minlaydi. Bulardan tashqari, WINDOWS
muhiti boshqa, masalan, MS DOS, operatsion sistemalarida
yaratilgan
dasturlardan ham foydalanish imkoniyatini beradi).
WINDOWS OS yuklanganda uning asosiy foydalanuvchi interfeysi -
ishchi stoli ochiladi. Unda WINDOWS obyektlari va boshqaruv elementlari
joylashgan.
Windowsning ba'zi imkoniyatlari quyidagilardir.
Universal grafika – Windows dasturlarning qurilmalarga va
dastur ta'minotiga bog`liqsizligini ta'minlaydi.
Yagona interfeys – Windowsda foydalanuvchining muloqoti yagona, ya'ni
turli dasturlar bilan ishlash qoidalari umumiydir. Shuning uchun yangi
dastur bilan ishlaganingizda bu qoidalardan foydalanishingiz mumkin.
Mavjud dastur ta'minoti bilan muvofiqligi - Windows MS DOS ning barcha
amaliy paketlari, muharrirlari, elektron jadvallari ishini ta'minlaydi.
Ko`p masalaliligi – Windows bir paytning o`zida bir necha hujjat bilan
ishlaydi, bir dasturdan boshqasiga o`tishni ta'minlaydi. Mavjud tezkor
xotiradan to`liq foydalanish imkoniyati mavjud. Qurilma
resurslaridan ham
to`liq foydalaniladi. Windows qurilmalari orasidagi muloqotni dasturlarning
o`zi ta'minlaydi
Ma'lumotlar almashinuvi – Windows dasturlararo ma'lumot almashish
imkoniyatiga ega. Bu maxsus Clipboard (ma'lumot almashish buferi), yoki
DDE (Dinamic Data Exchange - ma'lumotlarning dinamik almashinuvi,
ya'ni boshqa dastur natijalaridan foydalanish), OLE (Object-Linking
Emboding - dastur ilovalarida ma'lumotlardan tahrirlangan holda
foydalanish) yordamida amalga oshiriladi.
Windows Menyulari.
Windowsda foydalanuvchilar 4 turdagi Menyu bilan ishlashi mumkin:
– OS ning asosiy Menyusi;
– barcha obyektlarning kontekst Menyulari;
– dastur Menyulari;
–
dastur va hujjat oynalarining, shuningdek, muloqot oynalarining
boshqaruvchi Menyusi.
Menyu - bu biror operatsiyani bajarish imkonini beruvchi buyrug`lar majmuidir.
Asosiy Menyu (Start menu)
Pusk (Start) tugmasi bosilganda, ekranda Windowsning ish boshlashi uchun kerak
bo`ladigan asosiy Menyusi ochiladi. Unda dasturni ishga tushirish, hujjatni ochish,
tizim parametrlarini sozlash, kerakli faylni topish, zaruriy ma'lumotlarni olish va
boshqa amallarni bajarish mumkin.
Zaversheniye raboti [Shut down - Windows ishini tugallash].
Windowsdan chiqish uchun quyidagilarni bajarish kerak:
– Masalalar panelining chap burchagiga
joylashgan Pusk tugmasi bosiladi.
Ochilgan Menyudan Zaversheniye raboti - Ishni tugallash buyrug`i tanlanadi
Ushbu muloqot oynasida Viklyuchit kompyuter (Kompyuterni o`chirish) satrini
belgilaymiz.
Da (Ha) tugmasida sichqonchani bitta bosib, va teper mojno
viklyuchit kompyuter
- endi kompyuterni o`chirish mumkin so`zlari chiqqandan
keyingina kompyuterni o`chirish mumkin. Aks holda
Windowsdan
noto`g`ri chiqilgan bo`ladi va natijada turli noxushliklar paydo bo`lishi mumkin.
