Leningradda respublikaning eng kuchli suzuvchilari va qobiliyatli
yoshlarning o‘quv-mashq v ig in i o ‘tkazildi. Bulaming barchasi
yozgi
mavsumda
deyarli
barcha masofa larda rekordlaming
yangilanishiga yordam berdi.
Ilk bor SJKF (Sport jarniyatlari ko‘ngilii federatsiyasi) Respub
lika spartakiadasi o ‘tkazildi. Shundan so‘ng o ‘zbek suzuvchilari
0 ‘rta Osiyo respublikalari va Qozog‘iston
sportchilarining match
uchrashuvida ishtirok etdilar va yana g‘olib bo‘ldilar. Viloyat ja-
moalari orasida tashkil etilgan 0 ‘zbekiston birinchiligi mavsumning
yakunlovchi musobaqasi bo‘ldi.
9-rasm, Bolalarni suzishga о ‘rgatish metodikasi.
KSJ I Respublika spartakiadasida 7 jamoaning qatnashganligi
fakti suzishning tobora kenroq omrnalashib borayotganligidan darak
beradi. Bu jarnoalar o‘rinlami quyidagi tartibda egalladilar: “Spar
tak”, “Dinamo”, “Nauka”, “Lokomotiv”, “Iskra”, “Medik”, “ODO”.
Bu vaqtda Yu.Frolov batterflyay usulida 200
m masofaga suzish
bo‘yicha sport ustasi m e’yorlarini bajarib, 1954-yilda sobiq SSSR
chempioni boidi. Eng kuchli suzuvchi qizlar safiga toshkentlik
maktab o ‘quvchilari T.Potapova (u ham sport ustasi, sobiq SSSR
birinchiligi sovrindori), A.Mixaylina, V.Mochalina
va boshqalar
qo‘shildilar.
1952-yilda 0 ‘rta Osiyo respublikalari va Q ozogiston xaiqlari
spartakiadasida o ‘zbek suzuvchilari g‘alabaga erishdilar. Bu
26
musobaqalarda ham, navbatdagi respublika birinchiligida ham yangi
respublika rekordlari o'rnatildi. Shunga qaramay, mamlakatdagi eng
kuchli suzuvchilaming natijalari bilan taqqoslaganda, o‘zbek
suzuvchilarining muvaffaqiyatlari hali u qadar sezilarli emasdi.
1%2-yil
sobiq
SSSR
birinchiliga
0 ‘zbekistonning
maktab
o‘quvchilari jamoasi bor-yo‘g‘i 9-o‘rinni egalladi.
Respublikada suv sporti turini rivojlantirishdagi qiyinchiliklar
nafaqat sport jamoatchiligini, balki jismoniy tarbiya bo‘yicha rahbar
tashkilotlami ham tashvishga solar edi. Respublika jismoniy tarbiya
va sport qo‘mitasining 1952-yil uchun hisobotida ta’kidlanishicha,
“0 ‘zbekistonning sport-texnik ko‘rsatkichlarini yaxshilashga asosiy
to‘siq bo‘layotgan narsa shuki, respublikada birorta qishki basseyn
yo‘q, viloyatda esa sakrash uchun moslamalari
boigan basseynlar
deyarli topilmaydi. Malakali murabbiylar hamda qulay sport
bazalari yo‘qligi ham suzish va suvga sakrash bo‘yicha ommaviy
hamda sport ishlarini yaxshilashga qattiq salbiy ta’sir ko‘rsatyapti”.
Bulaming bari, tabiiyki, bolalar va yoshlarni ommaviy tarzda suzish
mashg‘ulotlariga jalb qilinishiga halal beradi. Ommaviylikning
yo‘qligi esa, o‘z navbatida, terma jamoa tarkibiga yangi qobiliyatli
sportchilar oqimini to‘xtatib qo‘yadi.
Ko‘rilgan chora-tadbirlar natijasida Samarqand shahrida
o‘tkazilgan (1953 y.) “Paxtakor” KSJ 1 Spartakiadasi dasturiga su
zish ham kiritildi. Shu yili respublika birinchiligida 5 ta viioyatdan
suzuvchilar jamoasi, 1954-yildagi Vlll 0 ‘zbekiston spartakiadasida
esa 10 ta viloyat suzuvchilari ishtirok etdilar.
Viloyatlar suzuvchilarining tayyorgarligini
jonlantirish uchun
faqat poytaxt suzuvchilaridan iborat bo‘lgan respublika terma
jamoasi alohida holda qatnashdi. Lekin binnuncha kuchsizlanib
qolganiga qaramay, Toshkent jamoasi ancha ilgarilab ketdi. Bu
uning yuksak mahoratini emas, viloyat sportchilaridan ko‘pchili-
gining nihoyatda bo‘sh tayyorlanganligini ko‘rsatardi. Faqat
ling'onalik V.Zaxarov (erkin usulda 100
m - 1.0 4 .6 - ikkinchi o‘rin
vii erkin usulida 400
m - 5.18.5 - birinchi o‘rin) hamda
L.Nurmutova (200
m - 3.49.9 - uchinchi o‘rin) yaxshi natijalarni
namoyish etdilar. Respublikaning eng ilg‘or suzuvchilari qatoriga
yerli mi Hat vakil lari - Ruzmatova, Shoniyozova,
Mamadaliyev
kelib qo'shildilar.
27
0 ‘rta Osiyo respublikalari va Qozog‘iston xalqlarining 1954-
yildagi spartakiadasida o ‘zbek suzuvchilari muvaffaqiyatsizlikka uch-
radilar - o ‘z “uylarida” ular Qozog‘iston jamoasiga m agiub boidilar.
1955-yilda 0 ‘zbekiston Davlat jismoniy tarbiya instituti
qoshida suzish kafedrasi ochildi, u suv sporti turlari bo‘yicha
murabbiy xodimlarni tayyorlovchi asosiy muassasa edi. 0 ‘tgan
yillar davomida suzish, suv polosi, suvga sakrash, zamonaviy
beshkurash, dengiz ko‘pkurashi, akademik eshkak eshish, baydarka
va kanoyeda eshkak eshish, sinxron suzish bo‘yicha 600
dan ziyod
mutaxassis yetkazib berildi.
1955-yil sportchilaming sobiq SSSR xalqlari I Spartakiadasiga
tayyorgarlik yili bo‘ldi, eng yaxshi suzuvchilami aniqlash uchun
viloyat musobaqalari o ‘tkazildi. Ulardan faqat 5 tasigina respublika
birinchiligiga o‘z jamoalarini chiqardilar. Bu musobaqalar ilk bor
o ‘sha vaqtda butunittifoq musobaqalarda qabul qilingan dastur
hamda tegishli qoidalarga ko‘ra o ‘tkazildi. Masofalar miqdori
qisqartirildi, bellashuvlaming o‘zi dastlabki va final poygalari bilan
tashkil etildi.
Qishda Kiyev shahrida murabbiylar A.K. Smirnov, V.T. Bon
darenko va P.M. Borodin rahbarligida o ‘quv-mashq yig‘ini bo‘lib
o ‘tdi. Bunday jadal faoliyat orqali suzuvchilar o‘z sport maho-
ratlarini oshira bordilar. Shu yerda 0 ‘zbekistonning yangi rekordlari
o ‘matildi:
R.Gribkova - erkin usuida 400
