m
ga majmuali suzishda - 5.49.8;
S.Babanina, N. Ustinova, R.Manina va RPavlova - 4x100
m
estafetada erkin usulda suzishda;
100
m
ga erkin usulda suzish musobaqasida N.Ustinova
kumush medal sohibi bo‘ldi (1.06,5).
Bronza medallarini 200 m brass usulida suzgan (2.55,5) va 400 m
erkin usulda suzgan S.Babanina (2.55,5) hamda 400 m erkin usulda
suzgan N.Ustinova (5.14,7) qo‘lga kiritdilar.
31
Shu yifiyoq suzish bo‘yicha sobiq SSSR sport ustasi
m e’yorlarini birinchi marta T.Xolboyev va B.Dudchin (murabbiy -
V.T. Bondarenko) bajardilar. Majmuali suzishlarda S.Babanina,
N.Ustinova esa erkin usuida 100 m masofaga suzishda sobiq SSSR
rekorchisi boidilar.
Mazkur suzuvchilar va umuman, respublika terma jamoasining
yirik g‘alabalari haqida so‘z yuritganda, ajoyib murabbiylar
A.K.Smirnov, V.T.Bondarenko, V.P.Lyutiy, A.E.Shpolyanskiyning
fidokorona mehnatlari natijasi ekanligini alohida ta ’kidlash lozim.
1964-yilning 29-fevralida Toshkentda V.S. Mitrofanov nomli
Suv sporti saroyining ochilishi 0 ‘zbekistonning sport hayotida katta
voqea bo‘ldi. Saroy 50 m li suzish basseyniga ega edi. Shunday
qilib, suzuvchilarimiz yi! bo‘yi o‘z sport mahoratlarini oshirish
imkoniga ega boidilar.
Respublikaning ko‘pgina suzuvchilari 1964-yildayoq o ‘z
natijalarini ancha koiardilar. Bir qator o ‘zbek suzuvchilari sobiq
ittifoq
terma jamoasiga nomzod
boidilar.
S.Babanina
va
N. Ustinova mamlakat terma jamoasidan mustahkam joy oldilar va
ko‘pgina xalqaro musobaqalamirtg g‘olibiga aylandilar.
1964-yil mayida nemis suzuvchilari bilan o ‘tkazilgan match
uchrashuvida S.Babanina 200 m masofani brass usulida 2.46,9 sek
da suzib o ‘tdi. Bu dunyo suzish tarixidagi ikkinchi natija edi. 100 m
erkin usuida suzish bo‘yicha sobiq ittifoq rekordini N.Ustinova bir
necha bor yangiladi.
1964-yil sentabrida sobiq ittifoq birinchiligida liar ikkala
sportchimiz yangi yirik muvaffaqiyatlarga erishdilar. S.Babanina
100 va 200 m ga brass usuli bilan hamda 400 m ga majmuali
suzishda uchta oltin medalni q o ig a kiritdi. 100 m brass usulida
suzish natijasi yangi jahon rekordi (1.17,2), 400 m majmuali suzish
natijasi esa yangi ittifoq rekordi (5.44,2) edi,
100 m ga erkin usuida suzish bo'yicha mamlakat chempioni
oltin medaliga N.Ustinova sazovor b o id i (1.03,5). Shu usuida
400 in suzishda esa u ikkinchi o'rinni oldi.
0 ‘zbekiston suzuvchilari birinchi bor sobiq SSSR terma
jamoasi tarkibida Tokioda b o iib o‘tgan XVIII Olimpiada
o‘yinlarida ishtirok etish huquqini qoiga kiritdilar.
32
10-rasm. Svetlana Babanina.
Mazkur musobaqada 200 m brass usuli bilan suzishda
S.Babanina uchitichi o‘rinni oldi. 4x100 rn (majmuali) estai'etada
sobiq SSSR terma jamoasi tarkibidagi ishtiroki uchun S.Babanina
va N.Ustinova bronza medallari bilan taqdirlandilar.
A.E. Shpolyanskiyning shogirdi bo‘lgan krolchi N.Ustinova
100 va 200 m erkin suzish hamda estafetalar bo‘yicha Yevropa
chempioni va rekordchisi (1966 y.), sobiq SSSRning 16 karra
chempioni va rekordchisi (1963-1968 y.y.) hisoblanadi.
1964-1965-yi liar mobaynida S.Babanina (sobiq SSSRda
xizmat ko‘rsatgan murabbiy V.T. Bondarenkoning shogirdi) 100 m
brass usulida suzish bo‘yicha ikki karra jahon rekordchisi bo‘ldi.
1962-1968-yillarda u
18 bor 0 ‘zbekiston va sobiq SSSR
rekordlarini o ‘rnatdi.
Svetlana Viktorovna Babanina hozirgi vaqtda Respublika
Olimpiya zaxiralari kolleji suzish bo‘limida ishlaydi. 1963, 1965 va
1968-yillarda 0 ‘zbekiston Oliy Soveti faxriy yorliqlari biian
taqdirlangan. 2001-yilda XX asrning eng yaxshi sportchi ayoli deb
tan olingan, 2002-yilda esa “0 ‘zbekistonda xizmat koTsatgan
murabbiy” unvoniga munosib ko‘ri!gan.
Sergey Konov (murabbiy A.A. Shvarsrnanning shogirdi) XIX
Olimpiada o ‘yinlari ishtirokchisi boidi (1968 у.), 1969-yilda esa
200 m batterflyay usulida suzish bo‘yicha sobiq SSSR chempioni
unvonini oldi.
33
0 ‘zbekistonda suzishning rivojlanishida respublikada xizmat
ko‘rsatgan murabbiy A.K; Smimovning xizmatlari katta. U yuqori
malakaii sportchilaming bir necha avlodini yetishtirdi, ular orasida
0 ‘zbekistonning ko‘p karra chempion va rekordchilari: A.Gerasi-
mov, sport ustasi Arxipov, sobiq SSSR chempioni, sport ustasi
Yu.Frolov, sobiq SSSR birinchiligi sovrindori, sport ustasi T.Lya-
gina va boshqalar. A.K. Smimov jahon chempioni S.Babaninani
tayyorlagan murabbiy V.T. Bondarenkoga ko‘p yillar davomida
ustozlik qilgan. Uning ko‘p shogirdlari yuqori malakaii murabbiy
b o iib yetishdilar. Bular - sobiq SSSR chempioni va rekordchisi
N.Ustinovani tayyorlagan A.E.Shpolyanskiy, suv polosi bo‘yicha
0 ‘zbekiston terma jamoasi katta murabbiyi Yu.S.Chemov, suzish
bo‘yicha Q irgiziston SSR terma jamoasi katta murabbiyi R.I.Xam-
zin, M.P.Shipovnikova, T.G.Lyagina va boshqalar. 0 ‘zbekistonda
suzishni rivojlantirishdagi keyingi muvaffaqiyatlar omili - suzish
boiim lari b o ig an bolalar sport maktablari miqdorini oshirish, Res
publika Oliy sport mahorati maktabi, “Mehnat”, “Spartak” ; “Mehnat
rezervfari” KSJ lar qoshida suzish bo‘yicha ixtisoslashgan BO‘SM
lar tashkil etish edi.
Shu ma’noda Sport jamiyatlari va tashkilotlari uyushmasi MK-
ning sobiq SSSR'xalqiari III Spartakiadasi arafasida qabul qilgan
qarori muhim hisoblanadi. 1964-yilning fevralidayoq 0 ‘zbekiston
Respublikasi prezidiumi shu masala yuzasidan qaror qabul qildi.
0 ‘zbekiston Davlat jismoniy tarbiya instituti suzish kafedrasi
Respublika Suzish federatsiyasi bilan hamkorlikda Markaziy va
respublika uyushmalarining qarorlarini hayotga joriy etish bo‘yicha
tavsiyanoma ishlab chiqdi. 0 ‘zbekistonning shaharlari hamda vilo-
yat markazlarida aholini ommaviy tarzda suzishga o ‘rgatishga rah-
barlik bo‘yicha doimiy komissiyalar tuzish m oijallandi. Suv sporti
bazalarida yaqindagi maktab, texnikum, oliy o ‘quv yurtida o‘quv-
chilar, korxona va tashkilotlar xodimlarini suzishga o ‘rgatish tashkil
qilindi. Yo‘riqchilami tayyorlash uchun institutning suzish kafedra
si, KSJ murabbiy lar kengashi maktablar, oliy va o ‘rta maxsus o ‘quv
muassasalari o'qituvchilari, shuningdek, katta yoshli suzuvchilar
uchun seminarlar tashkil etdi.
34
Toshkent, Andijon, Navoiy va Farg‘onada ommaviylikni oshi
rish hamda respublika terma jamoasi uchun zaxira tayyorlash maqsa-
dida suzish bo‘yicha yangi boialar-o‘smirlar suzish maktablari ochildi.
Respublikaning yetakchi suzish markazlari qatoriga Navoiy
shahridagi “Mehnat” BO‘SM ham kiritildi. Maktabning bosh mu-
rabbiysi 0 ‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan murabbiy O.G. Olish-
kevich edi. Bu sport maktabida 1976-yii Butunittifoq maktab o‘quv-
chilari spartakiadasi chempioni, sport ustasi Lyudmila Chertova
tayyorlangan bo‘lib, u 100 va 200
m
erkin usulda suzish bo‘yicha
yangi respublika rekordlarini o ‘matgan edi - 1.00,64 va 2.10,36.
1977-yilda 0 ‘zbekistonda razryadli 4649 nafar suzuvchi hisob-
ga olingan, ulardan 4 tasi xalqaro toifadagi sport ustasi, 46 tasi sport
ustasi edi.
1978-yilda Turkiston harbiy okrugi Armiya sport klubi baza-
sida Olimpiya tayyorgarligi respublika birlashgan suzish Markazi
ochildi va 1990-yilga qadar muvaffaqiyat bilan ish olib bordi.
1984-yilda Los-Anjelesda o ‘tkazilgan XXIII Olimpiada o ‘yin-
lariga (AQSH) muqobil sifatida Moskvada tashkil etilgan “Do‘stlik-
84” xalqaro musobaqalari respublikamiz vakillariga omad olib
keldi. Sergey Zabolotnov 200
| 