2. FK2- Mafkuraviy immunitetga ega bo‘lish kompetensiyasi
B1
O‘quvchilarda tayanch kompetensiyalarning quyidagi elementlari shakllanadi:
Kommunikativ kompetensiya:
O‘z fikrini og’zaki va yozma tarzda aniq va tushunarli bayon qila olish, ijtimoiy moslashuvchanlik, jamoaviy hamkorlikda ishlay olish;
O‘zaro muloqotda muomala madaniyatiga amal qilish;
muloqotda suhbatdosh fikrini hurmat qilgan holda o’z pozitsiyasini himoya qila bilish.
Axborot bilan ishlash kompetensiyasi:
mavjud axborot manbalaridan (internet, televizor, gazeta-jurnal, radio (audio-video yozuv), telefon, kompyuter, elektron pochta va boshq.) foydalana olish;
media vositalardan zarur bo’lgan axborotlarni izlab topa olish, saralash va foydalanishda media-madaniyatga rioya qilish.
O’zini o’zi rivojlantirish kompetensiyasi:
shaxs sifatida doimiy ravishda o’z-o’zini rivojlantirish, hayot davomida o’qib-o’rganish, bilim, tajribani mustaqil ravishda muntazam oshirib borish;
ma’naviy, ruhiy va intellektual kamolotga intilish;
I. Darsning maqsadi:
a) Ta’limiy: O`quvchilarga – fanning maqsad va vazifalari, nimalarni o`rganishi haqida, uning yo`nalishlari haqida ma`lumot berish.
b) Tarbiyaviy: O`quvchilarga mustaqil fikr yuritishni, olgan bilimlarini hayot bilan bog`lay olishni, ilmiy dunyoqarashlarini shakllantirish, estetik did axloqiy sifatlarini kasb-hunarga bo`lgan qiziqishlarini tashkil toptirish
v) Rivojlantiruvchi: Mustaqil ishlash va fikrlash orqali bilim olishga, xotirani mustahkamlashga, tez fikrlashga o`rgatish, fanga qiziqishini ortirish.
II. Darsning turi: Amaliy, nazariy, aralash, noan`aviy, ananaviy.
III. Darsning usuli: Aqliy hujum, savol-javob, guruhlarda ishlash.
IV. Darsning jihozi: Darslik ,ko’rgazmali qurollar, globus, xarita.
V. Didaktik jihoz: Tarqatma materiallar, slaydlar ,bukletlar.
VI. Texnik jihoz: Kadoskop, kompyuter, diaproyektor ekran.
VII. Dars uchun talab etiladigan vaqt: 45 daqiqa:
Darsning texnik chizmasi:
Dars bosqichlari
|
Vaqt
|
Tashkiliy qism.
|
daqiqa
|
Yangi mavzuni boshlashga hozirlik
|
daqiqa
|
Yangi mavzuni yoritish
|
daqiqa
|
Guruhlarda ishlash. Yangi mavzuni tahlil qilish
|
daqiqa
|
Darsni yakunlash
|
daqiqa
|
Uyga beriladigan topshiriqlar
|
daqiqa
| VIII. Darsning borishi (reja):
1.Tashkiliy qism: a)salomlashish, b)tozalikni aniqlash, d)davomatni aniqlash
c) darsga tayyorgarlik ko`rish va dars rejasi.
2. Uyga vazifani so`rab baholash: a) og`zaki so`rov b)daftarni tekshirish
v) tarqatma materiallar orqali g) misollar yechish e) amaliy.
IX. O’tilgan mavzuni takrorlash
X. Yangi mavzu bayonining qisqacha mazmuni:
Agar suvda yaxshi eriydigan hamda suv bilan o‘zaro ta’sirlashib yangi modda hosil qiladigan moddalar (masalan Na, Na2O, SO3, SO2, KH, K2O, NO2) suvga solinsa, hosil bo‘lgan eritmani konsentratsiyasi shu reaksiya natijasida hosil bo‘lgan yangi modda massasiga asoslanib topiladi.
1-masala: 31 g Na2O 69 g suvga tushirilganda hosil bo‘lgan eritmaning foiz konsentratsiyasini (%) hisoblang.
Masalaning yechimi:
31 g Na2 O 69 g suvda eritilganda (31+69=100) 100 g eritma hosil bo‘ladi:
Na2O asosli oksid bo‘lib, suvga solinganda suv bilan birikish reaksiyasiga kirishib NaOH ni hosil qiladi.
Reaksiya tenglamasi bo‘yicha 62 g Na2O suvga solinganda 80 g NaOH hosil qilishi ma’lum bo‘lsa, 31 g Na2O dan hosil bo‘ladigan NaOH massasini topamiz:
Javob: 9,4 %
3-masala: 100 g suvga 58,5 g kaliy qo‘shilganda hosil bo‘lgan eritmaning foiz konsentratsiyasini (%) aniqlang.
Masalaning yechimi: Kaliy faol metall bo‘lib, suvga tushgan zahoti suv bilan ta’sirlashib KOH hosil qiladi hamda, vodorod gaz holatida ajralib chiqadi:
Reaksiya bo‘yicha 78 g K reaksiyaga kirishganida 112 g KOH va 2 g vodorod gazi ajralsa, 58,5 g K reaksiyasidan hosil bo‘lgan KOH va vodorod massasini aniqlaymiz:
58,5 g K 100 g suvda eritilganda 1,5 g vodorod gaz holatida eritmadan chiqib ketsa, reaksiyadan so‘ng hosil bo‘lgan eritmaning massasi 157 g (58,5+100-1,5= 157) ga teng bo‘ladi:
Reaksiyadan so‘ng hosil bo‘lgan eritmada erigan modda KOH bo‘lib, foiz konsentratsiya shu modda massasiga nisbatan hisoblanadi:
Javob: 15,7 %
Agar biror eritmaga boshqa modda qo‘shilgan bo‘lsa, avval dastlabki eritmadagi modda qo‘shilayotgan modda bilan reaksiyaga kirishadimi yoki yo‘qmi aniqlab olinadi.
Agar masala shartida berilgan moddalar o‘zaro reaksiyaga kirishsa, reaksiya tenglamasi yozib olinadi. Reaksiya natijasida hosil bo‘lgan moddani eritma tarkibidagi erigan modda sifatida olinadi va masala ishlashda davom etiladi.
Agar reaksiyada cho‘kma hosil bo‘lsa, eritmaning umumiy massasidan cho‘kmaning massasini ayirish orqali eritma massasi aniqlanadi. Reaksiyada gaz ajralgan bo‘lsa, eritma massasidan gaz massasini ayirish orqali eritma massasi aniqlanadi. Cho‘kma va gaz eritma tarkibiga kirmaydi, ular eritmadan tashqaridagi moddalar hisoblanadi.
XI.Yangi mavzuni mustahkamlash:
1. Fanning metodologik poydevori, nima tashkil etadi?
2. Fanning maqsadini ta’riflab bering.
XII.Uyga vazifa: Mavzuni o`qib o`rganib kelish.
XIII.Foydalanilgan adabiyotlar: KIMYO 11-sinf darsligi, qo`shimcha adabiyotlar.
Sana ___ ______”_________-yil Kimyo fani Sinf: 11_______
Mavzu: 17-§. Foiz konsentratsiya, eritma massasi, hajmi va zichligi
orasidagi bog‘lanish
I. TK – tayanch kompetensiya
1. TK1-kommunikativ kompetensiya
2. TK2-axborotlar bilan ishlash kompetensiyasi
3. TK3-o`zini-o`zi rivojlantirish kompetensiyasi
4. TK4-ijtimoiy faol fuqarolik kompetensiyasi
5. TK5-milliy va umuminsoniy kompetensiya
6. TK6-matematik savodxonlik, fan va texnika yangiliklaridan xabardor bo`lish hamda foydalanish kompetensiyasi
II. FK – fanga oid kompetensiyalar
1. FK1- Ma’naviy axloqiy madaniyatlilik kompetensiyasi
2. FK2- Mafkuraviy immunitetga ega bo‘lish kompetensiyasi
B1
O‘quvchilarda tayanch kompetensiyalarning quyidagi elementlari shakllanadi:
Kommunikativ kompetensiya:
O‘z fikrini og’zaki va yozma tarzda aniq va tushunarli bayon qila olish, ijtimoiy moslashuvchanlik, jamoaviy hamkorlikda ishlay olish;
O‘zaro muloqotda muomala madaniyatiga amal qilish;
muloqotda suhbatdosh fikrini hurmat qilgan holda o’z pozitsiyasini himoya qila bilish.
Axborot bilan ishlash kompetensiyasi:
mavjud axborot manbalaridan (internet, televizor, gazeta-jurnal, radio (audio-video yozuv), telefon, kompyuter, elektron pochta va boshq.) foydalana olish;
media vositalardan zarur bo’lgan axborotlarni izlab topa olish, saralash va foydalanishda media-madaniyatga rioya qilish.
O’zini o’zi rivojlantirish kompetensiyasi:
shaxs sifatida doimiy ravishda o’z-o’zini rivojlantirish, hayot davomida o’qib-o’rganish, bilim, tajribani mustaqil ravishda muntazam oshirib borish;
ma’naviy, ruhiy va intellektual kamolotga intilish;
I. Darsning maqsadi:
a) Ta’limiy: O`quvchilarga – fanning maqsad va vazifalari, nimalarni o`rganishi haqida, uning yo`nalishlari haqida ma`lumot berish.
b) Tarbiyaviy: O`quvchilarga mustaqil fikr yuritishni, olgan bilimlarini hayot bilan bog`lay olishni, ilmiy dunyoqarashlarini shakllantirish, estetik did axloqiy sifatlarini kasb-hunarga bo`lgan qiziqishlarini tashkil toptirish
v) Rivojlantiruvchi: Mustaqil ishlash va fikrlash orqali bilim olishga, xotirani mustahkamlashga, tez fikrlashga o`rgatish, fanga qiziqishini ortirish.
II. Darsning turi: Amaliy, nazariy, aralash, noan`aviy, ananaviy.
III. Darsning usuli: Aqliy hujum, savol-javob, guruhlarda ishlash.
IV. Darsning jihozi: Darslik ,ko’rgazmali qurollar, globus, xarita.
V. Didaktik jihoz: Tarqatma materiallar, slaydlar ,bukletlar.
VI. Texnik jihoz: Kadoskop, kompyuter, diaproyektor ekran.
VII. Dars uchun talab etiladigan vaqt: 45 daqiqa:
Darsning texnik chizmasi:
Dars bosqichlari
|
Vaqt
|
Tashkiliy qism.
|
daqiqa
|
Yangi mavzuni boshlashga hozirlik
|
daqiqa
|
Yangi mavzuni yoritish
|
daqiqa
|
Guruhlarda ishlash. Yangi mavzuni tahlil qilish
|
daqiqa
|
Darsni yakunlash
|
daqiqa
|
Uyga beriladigan topshiriqlar
|
daqiqa
| VIII. Darsning borishi (reja):
1.Tashkiliy qism: a)salomlashish, b)tozalikni aniqlash, d)davomatni aniqlash
c) darsga tayyorgarlik ko`rish va dars rejasi.
2. Uyga vazifani so`rab baholash: a) og`zaki so`rov b)daftarni tekshirish
v) tarqatma materiallar orqali g) misollar yechish e) amaliy.
IX. O’tilgan mavzuni takrorlash
X. Yangi mavzu bayonining qisqacha mazmuni:
Eritmaga doir masalalar ishlashda eritma hajmi, eritma zichligi kabi tushunchalar bilan to‘qnash kelishimiz mumkin. Bunday masalalarni ishlashdan oldin eritma massasi, eritma hajmi va eritma zichligini bir-biriga qanday bog’liqligini ko‘rib chiqamiz.
Eritma zichligini (ρ) aniqlash uchun eritmaning umumiy massasini (m2) eritma hajmiga (V) bo‘lish kerak:
Eritma massasini (m2) gramm (g) yoki kilogrammda (kg); eritma hajmini (V) millilitr (ml) yoki litrda (l); eritma zichligini (ρ) esa g/ml yoki kg/l larda ifodalashimiz mumkin.
Shu formula orqali eritma massasini (m2) aniqlash uchun eritma zichligini (ρ) eritma hajmiga (V) ko‘paytirish kerak bo‘ladi:
Eritma hajmini (V) aniqlash uchun esa, eritma massasini (m2) eritma zichligiga (ρ) bo‘lishimiz kerak bo‘ladi:
1-masala:Tarkibida 44,8 g KOH tutgan 200 ml (ρ= 1,12 g/ml) eritmaning foiz konsentratsiyasini (%) aniqlang.
Masalaning yechimi: Dastlab eritmaning hajmi va zichligi qiymatlaridan foydalanib eritmaning massasini 5-formulaga asoslanib, aniqlab olamiz:
Erigan modda massasi hamda eritmaning massa qiymatlari ma’lum bo‘ldi. Endi eritmaning foiz konsentratsiyasini 1-formuladan foydalanib topamiz:
Javob: 20 %
2-masala:177,5 ml (ρ= 1,2 g/ml) 40% li Na2SO4 eritmasi tarkibida erigan moddaning massasini (g) aniqlang.
Masalaning yechimi: Dastlab eritmaning hajmi va zichligi qiymatlaridan foydalanib eritmaning massasini 5-formuladan foydalanib, aniqlab olamiz:
213 g eritmaning massasi 100% ni tashkil etsa, unda erigan 40% tuz massasini topamiz:
|
