123
Musobaqa shakllarini belgilashda talabalarning alohida holatini guruhlar, fakultetlar,
yotoqxonalar orasidagi musobaqalar bilan uyg‘unlashtirish juda muhim. Musobaqaning
tarbiyaviy jihatdan samaradorligining muhim shartlaridan biri musoba qaga kirishayotgan
talaba va guruhlar olgan majburiyatlarning maqbullik xususiyatidir.
Majburiyatlar aniq
bo‘lishi, talabalarning haqiqiy imkonlariga mos kelishi hamda ularni yuqori darajadagi
shiddat bilan faoliyat yuritishga jalb etishi kerak.
Musobaqa to‘g‘ri tashkil etilishining muhim ko‘rsatkichlaridan biri kuch sinasha
bilish, sog‘lom ra qobat, eng kuchliga etib olish va undan o‘zib ketish hamda o‘z
birinchiligini saqlab qolishdir. Bu guruhda ijobiy ma’naviy-ruhiy iqlimni yaratadi. Ayni
vaqtda bunday iqlim musobaqa natijalarini muhokama qilish va keyingi bellashuvlarga cha
qirish uchun qulay
vaziyatni yuzaga keltiradi, bu esa talabalarning jismoniy mashqlar,
sport bilan musta qil shug‘ullanishini faollashtiradi.
Musobaqalar quyidagi tamoyillarga muvofiq tashkil etiladi:
musobaqalar borishining oshkoraligi;
yuqori natija ko‘rsatkichi talabaning (guruhning) tezkorlik bilan rag‘batlantirilishi
(mukofotlanishi).
Amaliy mashg‘ulotlarni o‘tkazish jarayonida musobaqa usulini qo‘llashning
tarbiyaviy ahamiyati.
Talabalarni
tibbiy-pedagogik
tekshiruvidan
o‘tkazishda ularning jismoniy
rivojlanishi, qad-qomati o‘rganiladi. Jismoniy rivojlanishning eng yaxshi ko‘rsatkichlariga
va uyg‘un tna tuzilishiga ega bo‘lgan talabalarni alohida ajratib ko‘rsatish lozim.
Jismoniy, funksional tayyorgarlik ko‘rsatkichlari bo‘yicha
reytingning ani qlanishi
o‘quv jarayoniga musobaqa elementlarini tatbiq etadi va talabalar tomonidan katta qizi
qish bilan qabul qilinadi.
Amaliy mashg‘ulotlarda qo‘llash uchun tavsiya etilgan individual xususiyatga ega
bo‘lgan
musobaqalar-bular armrestling, og‘irliklar ko‘tarish, testlar bo‘yicha (ta’tillik,
124
gavdani ko‘tarish, qo‘llarga tayanib, ularni bukib-yozish) bellashuvlar. Alohida testlar
bo‘yicha g‘olibni fakulьtet terma jamoasiga qabul qiladilar.
Guruh doirasida ham xar xil sport turlari bo‘yicha musobaqalar o‘tkaziladi.
Bir oqimdagi (potok) guruhlar orasida alohida testlar asosida ham, sport o‘yinlari
bo‘yicha ham musoba qalar uyushtiriladi.
Fakultet va yotoqxona terma jamoalari orasida spartakiadalar o‘tkazish
Alohida xususiyatli va sport o‘yinlari bo‘yicha musobaqalar asosida fakulьtet uchun
ma’sul o‘qituvchilar
tomonidan eng yaxshi, alohida ajralib turgan talabalardan terma
jamoalar tashkil etiladi.
Fakultet, yotoqxona terma jamoalari orasidagi musobaqalar to‘g‘risida ishlab
chiqilgan nizomga muvofiq hamda jadval va o‘yinlar taqvimiga ko‘ra musobaqalar butun
o‘quv yili davomida o‘tkaziladi.
Talabalar kasaba uyushmasi
fakultet terma jamoasi, alohida sport turlari bo‘yicha
g‘oliblarni rag‘batlantirish uchun mablag‘lar ajratadi. Sovg‘alarni topshirish o‘quv yili
davomida yoki oxirida sport kechasida amalga oshiriladi.
Shuni ta’kidlash joizki, musoba qa natijalarining maxsus taxtada o‘z vaqtida ask
ettirilishi katta qiziqish uyg‘otadi. Natijalarning tengdoshlar,
musobaqa ishtirokchilari
bilan muhokama qilinishi ularning musobaqalarda muntazam ishtirok etishga bo‘lgan
qiziqishlarini oshiradi.
