|
Birinchibosqich 1991-2000 - yillarni
|
| bet | 9/163 | | Sana | 25.11.2023 | | Hajmi | 10,97 Mb. | | #105408 |
Bog'liq Мажмуа янги тарих 2022Birinchibosqich 1991-2000 - yillarnio‘zichigaolib, budavrdamustaqillikningmustahkampoydevoribunyodetilib, “o‘zbekmodeli” asosidaijtimoiy-iqtisodiytaraqqiyotsariyo‘ltutildi, O‘zbekistonjahonhamjamiyatitomonidantanolindi, milliyistiqlolmafkurasijamiyathayotidakengkiribbordi.
2001-2010 - yillarnio‘zichigaolganikkinchibosqich,I.Karimovta’biribilanaytganda, “fandemokratikyangilanishlarvamamlakatnimodernizatsiyaqilishdavriesaiqtisodiyotimiznibarqarorrivojlantirish, siyosiyhayotimizni, qonunchilik, sud-huquqtizimivaijtimoiygumanitarsohalarniizchilislohqilishnita’minlashdag‘oyatmuhimrolo‘ynagandavrbo‘ldi”.
Uchinchibosqichesa, 2010 - yildankeyingidavrbo‘lib, bundadavlathokimiyativaboshqaruvinidemokratlashtirish, sudhuquqivaaxborotsohalariniislohqilish, saylovhuquqierkinliginita’minlash, fuqarolikinstitutlarinirivojlantirish, bozorislohotlarinivaiqtisodiyotniliberallashtirishniyanadachuqurlashtirishdavribo‘libqoldi. UshbudavrningboshlanishiBirinichiPrezidentimizI.A.Karimovtomonidanmamlakatdafuqarolikjamiyatinishakllantirishvademokratikislohotlarniyanadachuqurlashtirishkonsepsiyasiningishlabchiqarilishibilanbog‘liqdir.
Shuningdek, O‘zbekistonningengyangitarixidayuqoridagibosqichlargaqo‘shimcharavishda 2017-yildankeyingidavrnihamalohidajarayonsifatidaqabulqilishmumkinki, budavrtarixi 2016-dekabroyidasaylanganO‘zbekistonPrezidentiShavkatMiromonovichMirziyoyevstrategiktaraqqiyotgaasoslangankengko‘lamlijadalislohotlardavriboshlanganligibilanizohlashmumkin.
Ta’kidlashlozimki, taklifetilayotganushbudavrlashtirishbumavzuniyakunlamaydi. Tarixfaninio‘qitishborasidadolzarbbo‘libturgandavrlashtirishmasalalarihalijiddiybahs-munozaralargasababbo‘lishitabiiydir. Ammo, buyo‘nalishdaaniqkonsepsiyaishlabchiqilib, o‘quvjarayonigajoriyetilishidavrtalabidir.
XXI globallashuv asrida ta’lim sohasida mazkur fanni o‘qitishdagi nazariy-konseptual yondashuv va ilg‘or innovatsiyalar.
MustaqilikkaerishganimizdankeyingidavrdaO‘zbekistonningengyangitarixiniyozishsohahodimlarioldidagidolzarbmasalalardanbiribo‘lib, buo‘rindaO‘zbekistonRespublikasiPrezidentining “O‘zbekistonRespublikasiPrezidentihuzuridagiDavlatvajamiyatqurilishiakademiyasiqoshida “O‘zbekistonningyangitariximarkazinitashkiletish ” to‘g‘risidagiFarmoyishigamuvofiqhamdaxalqimizningyangitarixinio‘rganishvayozish, mamlakatimizhayotidasodirbo‘layotganbuyuko‘zgarishlarvauningjahonshumultarixiyahamiyatiniko‘rsatishniamalgaoshirishmaqsadidaVazirlarMahkamasi 1996-yildagi 16-dekabrdagi “O‘zbekistonningyangitarixi”nitayyorlashvanashretishto‘g‘risidaqaroriningo‘rninihoyatdaahamiyatlihisoblanadi. Ushbuqarorgako‘ra, O‘zbekistonningyangitarixi”niyozishdaquyidagiasosiyyo‘nalishlare’tiborgaolinishibelgilabberildi:
-xalqimizo‘tmishidagimillattaqdiribilanbog‘liqbo‘lgantarixiyjarayonlarnichuqurilmiytadqiqetishvaxolisonayoritish;
-“O‘zbekistonningyangitarixi”niyozishdatarixbosqichlarivaijtimoiy-siyosiytaraqqiyotuzluksizjarayonekanligininazardatutish, tarixiylikvavorisiyliktamoyillarigaamalqilish;
-O‘zbekistonxalqiningbuyuktarixiymerosgaegaekanligivaumumbashariyatqadriyatlarigamunosibhissaqo‘shganliginie’tirofetganholda, o‘zigaxosdavlatqurilishian’analarivaularganisbatanfikrlar, qarashlarxilma-xilligimavjudliginihisobgaolish;
-“O‘zbekistonningyangitarixi”ningharbirqismvabo‘limlariniyozishdabiryoqlama, subyektivyondashuvlargayo‘lqo‘ymasdanyagonatadqiqotuslubigaamalqilish;
-O‘zbekistontarixigaoidvoqea-hodisalarniyoritishdauningko‘hnaTuronzamin, Turkistontarixiningtarkibiyqismibo‘lganliginiyoddasaqlash;
-O‘zbekistontarixidunyoningturlimintaqalaridasodirbo‘lganijtimoiy-tarixiyvoqea-hodisalarhamdajahontaraqqiyotijarayonlaribilanuzviybog‘liqekanliginivaularningbir-birigao‘zarota’sirinihisobgaolish;
-tadqiqotyaratishdaeskikommunistik-bolshevistikmafkuraaqidalarigavao‘tmishnisoxtalashtirishgayo‘lqo‘ymaslik, tarixiyjarayonlarnixolisonabaholash;
-yoshlarnimilliyistiqlolg‘oyalari, vatanparvarlikvaumuminsoniylikruhidatarbiyalashdatarixiyvoqea-hodisalarningahamiyatinie’tiborgaolish.
“O‘zbekistonmilliydavlatchiliginingvujudgakelishivataraqqiytopishiningengyangitarixinitadqiqetishvao‘qitish, ilmiy, ilmiy-ommabop, o‘quv-metodik, ma’rifiyadabiyotlarnitayyorlashvachopetish, ilm-fanningta’limvaboshqaijtimoiysohalarbilanintegratsiyasimexanizmlarinimustahkamlashvarivojlantirishborasidailmiy, madaniy, ta’lim, jamoatmuassasalarivatashkilotlarifaoliyatinimuvofiqlashtirishishlariningsamaradorliginioshirish, yoshlarda, avvalamborumumta’limmaktablari, kasb-hunarkollejlari, akademiklitseylaro‘quvchilarida, oliyo‘quvmuassasalaritalabalaridamamlakattarixihaqidagichuqurbilimlarnishakllantirishmaqsadida” O‘zbekistonPrezidentiShavkatMirziyoyev 30-iyunkuni “O‘zbekistonRespublikasiFanlarakademiyasihuzuridaO‘zbekistonningengyangitarixibo‘yichaJamoatchilikkengashifaoliyatinitashkiletishto‘g‘risida”giqarorihamO‘zbekistonningengyangitarixiniyaratishdamuhimburilishbo‘libxizmatqildi. Mazkur qaror bilan O‘zbekistonning eng yangi tarixi bo‘yicha Jamoatchilik kengashining quyidagi asosiy vazifalari belgilandi:
-demokratik huquqiy davlat va fuqarolik jamiyatini shakllantirishning “o‘zbek modeli” mohiyati va mazmunini, jamiyatda barqarorlikni, millatlararo totuvlik va diniy bag‘rikenglikni saqlash bo‘yicha keng ko‘lamli ishlarni, hozirgi dunyoda O‘zbekistonning roli va o‘rnini chuqur o‘rganish va yaqqol ochib berish;
-O‘zbekistonning eng yangi tarixini zamonaviy nazariy-metodologik, fanlararo yondashuvlarga, tarixiylik va xolislik tamoyillariga asoslangan holda tizimli o‘rganishni tashkil etish, O‘zbekistonning eng yangi tarixi bo‘yicha dolzarb muammolarni ishlab chiqish, shuningdek, buyuk tarixiy-madaniy merosga ega bo‘lgan va jahon sivilizatsiyasining rivojiga ulkan hissa qo‘shgan o‘zbek xalqining tarixiy o‘tmishi va bugungi kuniga baho berishda bir yoqlama yondashuvlarga, aqidaparastlikka yo‘l qo‘ymaslik ishlarini amalga oshirish;
-ilmiy, o‘quv, o‘quv-metodik adabiyotlarning yangi avlodini tayyorlash va chop etish ishlarini muvofiqlashtirish, ularda O‘zbekistonning eng yangi tarixini umumjahon va mintaqaviy jarayonlar bilan, shuningdek, hozirgi O‘zbekiston hududida shakllangan xalqlar va davlatlar sivilizatsiyasining tarixiy-madaniy merosi bilan uzviy bog‘liq holda ko‘rib chiqishni ta’minlash;
-O‘zbekistonning eng yangi tarixi bo‘yicha ilmiy, o‘quv va o‘quv-metodik adabiyotlar, o‘quv dasturlari monitoringini shakllantirish;
-sohada ilmiy-tadqiqot, o‘quv-metodik ishlarning sifatini yaxshilash bo‘yicha takliflarni ishlab chiqish va joriy etish;
-fuqarolarda tarixiy xotira, milliy o‘zlikni anglash, yuksak ma’naviyat, xalqning tarixiy an’analari, madaniy merosiga hurmat, O‘zbekiston mustaqillikka erishganligining buyuk tarixiy ahamiyatini anglash kabi fazilatlarni shakllantirishga yo‘naltirilgan ma’naviy-ma’rifiy ishlar samaradorligini, shu jumladan, ommaviy axborot vositalari orqali oshirib borishga ko‘maklashish;
-O‘zbekiston tarixi bo‘yicha zamonaviy chet el ilmiy va o‘quv adabiyotlarini o‘rganishga yo‘naltirilgan tizimli chora-tadbirlarni amalga oshirish, hozirgi O‘zbekistonning tarixiy o‘tmishi, sotsial-iqtisodiy va ijtimoiy-siyosiy rivojlanishi, mamlakatda olib borilayotgan demokratik islohotlar to‘g‘risidagi xolis axborotni keng xalqaro jamoatchilikka ilmiy asosda yetkazish.
-Qarorda ijtimoiy-gumanitar fanlarni ta’lim bilan integratsiyalashuvini mustah-kamlash va rivojlantirishga alohida e’tibor qaratilgan.
-Jamoatchilik kengashi shuningdek, “Tarix” ta’lim yo‘nalishi va tegishli magistra-tura mutaxassisliklari bo‘yicha malaka talablarini ishlab chiqishda qatnashishi mustahkamlab qo‘yildi.
-Jamoatchilik kengashining ishchi organi sifatida O‘zbekistonning eng yangi tarixi masalalari bo‘yicha Muvofiqlashtiruvchi-metodik markaz belgilangan bo‘lib, uning asosiy vazifalari sifatida Jamoatchilik kengashi faoliyatini ilmiy-metodik ta’minlash, O‘zbekistonning eng yangi tarixini o‘rganish bo‘yicha dolzarb masalalarni ishlab chiqish, O‘zbekiston Xalq ta’limi vazirligi, Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi bilan birgalikda O‘zbekistonning eng yangi tarixi bo‘yicha o‘quv, o‘quv-metodik adabiyotlar yaratish yuzasidan tanlovlar o‘tkazishda ishtirok etish, davlat ilmiy-texnika dasturlari doirasida O‘zbekistonning eng yangi tarixi tadqiqotlari bo‘yicha ilmiy-texnika loyihalari tanlovlarini vazifalari ro‘yxatiga kiritish uchun takliflar ishlab chiqish hamda ularni ko‘rib chiqish uchun O‘zbekiston Fan va texnologiyalar agentligiga kiritish, O‘zbekistonning eng yangi tarixini o‘rganishning nazariy-metodologik asoslarini takomillashtirish yuzasidan tadqiqotlar olib borish, har yili O‘zbekiston eng yangi tarixining dolzarb masalalari bo‘yicha o‘tkaziladigan xalqaro va respublika konferensiya va seminarlari ro‘yxatini belgilangan tartibda ishlab chiqish belgilangan.
Dunyoda, xususan, O‘zbekistonda yuz berayotgan keng ko‘lamli o‘zgarishlar davrida tarix fani ham bir qator masalalarni qayta ko‘rib chiqish va chuqur o‘rga-nish muammosiga duch kelmoqda. Bu haqida O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Sh.M. Mirziyoyevning 2018- yil 18 dekabrdagi Oliy Majlisga Murojaatnomasida “...milliy o‘zligimizni anglash, Vatanimizning qadimiy va boy tarixini o‘rganish, bu borada ilmiy tadqiqot ishlarini kuchaytirish, gumanitar soha olimlari faoliyatini har tomonlama qo‘llab-quvvatlash, lozim”, degan fikrlari5 sohaning oldiga ko‘plab ilmiy masalalarni ko‘ndalang qo‘yadi.
|
| |
