505
funksiyaga aylanadi. Funksiyalar bir nechta paramertdan iborat bo`lishi mumkin.
Masalan, a(x):=cos(x)+2, f(x,y,z):=x
2
+y
2
+z
2
. Funksiyalarni hisoblash uchun uning
parametrlariga qiymat berish yetarli bo`ladi. Masalan, a(0)=1, f(1,2,3)=14.
Funksiyalarning qiymatlarini bir nechta qiymatarda ham hisoblash mumkin.
10.6-rasm. Funksiyalarni hisoblash.
Mathcadda vektor va matritsalar bilan ham ishlash
imkoniyatlari bor. Buning uchun [math] asboblar
panelidagi [matrix] asboblaridan foydalanish mumkin.
Vektor va matritsalarni biror bir o`zgaruvchida
o`zlashtirish va to`g`ridan to`g`ri ular bilan amallarni bajarish mumkin.
10.8-rasm. Vektor va matritsalar bilan ishlash
Odatda vektor yoki matritsani shakllantirish uchun
[ctrl]+[m] tugmasi bosiladi(-rasm). Bu rasmda [Rows]
qatorlar soni, [Columns]
ustunlar sonidir, [ok] tugmasi
bilan o`rnatiladi, [Insert] tugmasi bilan qo`shiladi, [Delete]
10.7-rasm. Matrix
10.9-rasm. Insert
matrix
506
tugmasi bilan o`chiriladi, [Cancel] tugmasi bilan bekor qilinadi.
Mathcaddagi vektor va matritsa orqali quyida jadvalga keltirilgan amallarni
bajarish mumkin.
10.7-rasm. Mathcad matematik amallar
Amal
Yozilish
tugma
Vazifasi
Matritsani songa
ko‘paytirish
A•n
*
A ning har bir elementini n ga
ko‘paytiradi
Skalyar ko‘paytma
u•v
*
u va v ning uzunligi teng
Matritsali ko‘paytma
A•B
*
A ustunlar
soni B qatorlar soniga
teng
Matritsani vektorga
ko‘paytirish
A•v
*
A ustunlar soni v ning satrlar
soniga teng bo‘lishi kerak
Matritsani songa bo‘lish
n
A
/
Har
bir massiv elementi n ga
bo‘linadi
Vektor va matritsaning
yig‘indisi va ayirmasi
A+B, u+v
A-B, u-v
+
-
Massivlar
bir xil satr va bir xil
ustunga ega bo‘lishi kerak
Skalyar yig‘indi
A+n
+
A ning har bir qiymatiga n
qo‘shiladi
Skalyar
ayirma
A-n
-
A ning har bir qiymatidan n
ayiriladi
Ishorani almashtirish
-A
-
A ni –1 ga ko‘paytiradi
Matritsa darajasi
M
n
^
n-darajali kvadrat matritsa M
-1
, M
ga
teskari matritsa
Vektor uzunligi
|v|
Shift+\
Vektor uzunlikni hisoblaydi
Determinant
|M|
Shift+\
Determinantni hisoblaydi
Transponirlash
A
T
Ctrl+1
Satr elementlarini ustun
elementlariga
almashtiradi
Vektor ko‘paytma
Uxv
Ctrl+8
u va v lar uchun ko‘paytmani
hisoblaydi.
Yuqori daraja
A
Ctrl+6
Matritsaning n – ustuni
