Innovatsiyalar vazirligi rastr va vektor grafikasi asoslari

 
Mavzu bo’yicha o`quv mashg`ulotining texnologik xaritasi 
 
Faoliyat 
bosqichlari 
Faoliyat mazmuni 
 
O’qituvchining 
O’quvchilarning 
I. Kirish 
bosqichi 
(10 daqiqa) 
1.1. Mаvzu, mаqsаd vа rеjаlаshtirilgаn o’quv 
nаtijаlаrini e’lоn qilаdi. 
1.2. Rеjа sаvоllаrini ekrаngа chiqаrаdi. 
1.3. O’quv fаоliyatini bаhоlаsh mеzоnlаri 
mа’lum qilinаdi. 
Eshitаdilаr, 
yozib 
оlаdilаr. 
Diqqat qiladilar. 
II. Аsosiy 
bosqich 
(60 daqiqа) 
2.1. Tаlаbаlаr bilimini fаоllаshtirish mаqsаdidа 
blis-so’rоv o’tkаzаdi: 
1.Murakkab turdagi vektorlar bilan ishlash 
menyusini ko’rsating? 
2.Эффекты (Effects) menyusidagi ro’yhatlarni 
ayting? 
3.Markerlarni siljitishda nechta muharrirlash 
rejimidan iborat? 
2.2. Vizuаl mаtеriаllаrdаn fоydаlаngаn hоldа 
mа’ruzа mаtеriаllаrini rеjа sаvоllаri bo’yichа 
izchillikdа bаyon qilаdi (1-ilоvа). 
Savollarga javob 
beradilar. 
Tinglаydilаr, 
yozаdilаr. 
III. Yakuniy 
bosqich 
(10daqiqa). 
3.1. Mаvzugа хulоsа yasаydi. O’quv jаrаyonidа 
fаоl ishtirоk etgаn tаlаbаlаrni rаg’bаtlаntirаdi. 
3.2. Klаstеr tuzish qоidаlаrini eslаtаdi (2-ilоvа). 
Mustаqil ish uchun vаzifа bеrаdi: kompyuter 
grafikasi turlari (rastrli, vektorli, fraktal) 
bo’yicha 
klaster 
tuzish. 
O’qituvchining 
bоshlаng’ich 
nаzоrаt 
vаriаnti 
3-ilоvаdа 
kеltirilgаn. 
Diqqat qiladilar. 
Vazifani yozib 
oladilar. 

74. Mavzu: Murakkab vektorli yoki maxsus effektlar – chegaralash. 
Reja: 
1.Murakkab turdagi vektorlar bilan ishlash. 
2.Markerlarni siljitish orqali obyektni trnsformatsiya qilish. 
3.Perspektiva ko’rinishini o’zgartirish 
Murakkab turdagi vektorlar bilan ishlash menyuning Эффекты (Effects) orqali 
bajariladi. Эффекты (Effects) yettida buyruqdan tashkil topgan bo’lib obyektlar yoki 
obyektlarning yig‘indisi ustida har xil effektlar bajaradi. 
Перспектива (Add Perspective) buyrug’i 
Эффекты (Effects) menyusida joylashgan bo’lib obyektlarni perspektivasini yaratish uchun 
obyektlarni har xil deformatsiya qiladi. Bu buyruq ajratilgan obyektni shtrixlangan 
burchakalrida to’rtta markerli ramkaga oladi. To’g’rito’rtburchak ichida foydalanuvchi 
tomonidan gorizontal va vertikal chiziqlarga deformatsiya berishga mo’ljallangan to’r 
joylashtirilgan. 
Markerlarni siljitish orqali obyektni trnsformatsiya qiladi va bir yoki ikki nuqtali 
perspektivasini olamiz. Perspektiva ko’rinishini o’zgartirish ucnun nuqtalarni surish kerak. 
Эффекты (Effects) menyusidagi Копировать (Сору) buyrug’i har xil effektlar 
ro’yhatini chiqaradi. Bu buyruq yordamida perspektiva parametrlarini ikkinchi belgilangan 
obyektga 
qo’llasa 
bo’ladi. 
Berilgan buyruqda Удалить < effekt nomi > (Clear < effekt nomi >) bilan effekt, perspektiva 
parametrlari o’chiriladi.Obyektni ajratganda qanaqadir effekt foydalanilsa, dastur 
tomonidan 
uning 
nomini 
ko’rsatishni 
so’raydi. 
Envelope buyrug’I Эффекты (Effects) menyudagi Оболочка (Envelope) buyrug’i vektor 
obyektlarni 
qobiqqa 
qo’yishni 
bajaradi. 
CorelDRAW dasturida bu amal quyidagicha bajariladi: 
• 
Docker turidagi panel; 
• 
Свойства (Property Bar) asboblar satri; 
• 
Интерактивная оболочка (Interactive Envelope) asbobi 

Dockers turidagi panelni ekranga chaqirish uchun: Windows menyusidan oolbars 
tanlaniladi va paydo bo’lgan oynadan chap tomonda menyudan Customize enyusi 
tanlaniladi. Oynani o’ng tomonida ikkinchi kolonkada &Windows – &Dockers menyusini 
ochamiz, birinchi kolonkadan Effects jildi ochiladi va kerakli asbob tanlaniladi (bizlar & 
Envelope buyruqni tanlaymiz) va Add, OK tugmalarini bosish kerak. Shunday qilib bizlar 
Windows – Dockers menyusiga Envelope buyruqni qo’shdik. Amal bajarilganda ekranda 
Dockers turidagi Envelope paneli ko’rinadi. Интерактивная оболочка (Interactive 
Envelope) asbobni ishga tushirilsa ajratilgan obyekt atrofida to’rtburchak paydo bo’ladi, 
markerlarni siljitish orqali obyektni hohlagan shaklga olib kelsa bo’ladi. Markerlarni siljitish 
to’rtta muharrirlash rejimidan iborat: 
1. По прямой липни (Straight Line) rejimi qobiqning segmentlarini to’g’ri chiziq 
ko’rinishida beradi. 
2. По дуге (Single Arc) rejimi segmantlarni duga ko’rinishida beradi. 
3. По двойной дуге (Double Arc) rejimi ikkita duga ko’rinishida beradi. 
Свободный режим (Unconstrained Mode) rejimi qobiq konturlarini Форма (Shape) asbobi 
bilan muharrirlaganday o’zgartirish mumkin. Bu deganimiz tayanch nuqtalar va boshqarish 
richaglar bilan ishlash imkoniyati tug’iladi. Obyektga tayanch nuqta qo’shish yoki uni olib 
tashlash mumkin bo’ladi. 
Yuqoridagi uchta rejimni maxsus tugmalar bilan amalga oshirsa bo’ladi: 
-tugmasini ushlagan holda siljitish qarama-qarshi nuqtani berilgan yo’nalish bo’yicha 
siljitadi. 
-tugmasini ushlagan holda siljitish qarama-qarshi nuqtani berilgan yo’nalishga qarshi 
yo’nalishga siljitadi 
-( + ) tugmalari bilan ushlagan holda siljitish tayanch nuqta qo’lgan uchta nuqtalarni bir-
biriga teskari tomonga siljitishni ta’minlaydi. 
Добавить готовую оболочку (Add Preset) tugmasi tayyor qobiqlar ro’yhatidan 
bittasini tanlshni bildiradi. 
Dasturda qobiqni muharrirlashdan tashqari qobiqni haritalashning to’rtta usuli mavjud: 
1. Угловой (Putty) rejimi burchakdagi tayanch nuqtaga markerlar qo’yishni bildiradi. 

2. Оригинальный (Original) rejimi burchak markerlari burchak tayanch nuqtalarda 
joylashtiriladi, boshqa tayanch nuqtalar qobiq chizig’iga bo’lib beriladi. 
3. Горизонтальный (Horizontal) rejimi obyektni gorizontal chiziqlarini saqlagan holda 
joylashtiradi 
4. Вертикальный (Vertical) rejimi obyektni vertikal chiziqlarini saqlagan holda 
joylashtiradi 
Cохранить прямые (Keep lines) bayroqchasi obyektdagi to’g’richiziqni saqlashni bildiradi. 
Har xil o’zgartirishlarni Свойства (Property Bar) panelidan yoki Эффекты (Effects) 
menyusidan Отменить обводку (Clear Envelope) buyrug’i bilan orqaga qaytariladi. 

Download 10,15 Mb.