Mavzu bo’yicha o`quv mashg`ulotining texnologik xaritasi
Faoliyat
bosqichlari
Faoliyat mazmuni
O’qituvchining
O’quvchilarning
I.
Kirish
bosqichi
(10 daqiqa)
1.1. Mаvzu, mаqsаd vа rеjаlаshtirilgаn o’quv
nаtijаlаrini e’lоn qilаdi.
1.2. Rеjа sаvоllаrini ekrаngа chiqаrаdi.
1.3. O’quv fаоliyatini bаhоlаsh mеzоnlаri
mа’lum qilinаdi.
Eshitаdilаr,
yozib
оlаdilаr.
Diqqat qiladilar.
II. Аsosiy
bosqich
(60 daqiqа)
2.1. Tаlаbаlаr bilimini
fаоllаshtirish mаqsаdidа
blis-so’rоv o’tkаzаdi:
1.Murakkab turdagi vektorlar bilan ishlash
menyusini ko’rsating?
2.Эффекты (Effects) menyusidagi ro’yhatlarni
ayting?
3.Markerlarni siljitishda nechta muharrirlash
rejimidan iborat?
2.2. Vizuаl mаtеriаllаrdаn
fоydаlаngаn hоldа
mа’ruzа mаtеriаllаrini rеjа sаvоllаri bo’yichа
izchillikdа bаyon qilаdi (1-ilоvа).
Savollarga javob
beradilar.
Tinglаydilаr,
yozаdilаr.
III. Yakuniy
bosqich
(10daqiqa).
3.1. Mаvzugа хulоsа yasаydi. O’quv jаrаyonidа
fаоl ishtirоk etgаn tаlаbаlаrni rаg’bаtlаntirаdi.
3.2. Klаstеr tuzish qоidаlаrini eslаtаdi (2-ilоvа).
Mustаqil ish uchun vаzifа bеrаdi: kompyuter
grafikasi turlari (rastrli,
vektorli, fraktal)
bo’yicha
klaster
tuzish.
O’qituvchining
bоshlаng’ich
nаzоrаt
vаriаnti
3-ilоvаdа
kеltirilgаn.
Diqqat qiladilar.
Vazifani yozib
oladilar.
74. Mavzu: Murakkab vektorli yoki maxsus effektlar – chegaralash.
Reja:
1.Murakkab turdagi vektorlar bilan ishlash.
2.Markerlarni siljitish orqali obyektni trnsformatsiya qilish.
3.Perspektiva ko’rinishini o’zgartirish
Murakkab turdagi vektorlar bilan ishlash menyuning Эффекты (Effects) orqali
bajariladi. Эффекты (Effects) yettida buyruqdan tashkil topgan bo’lib obyektlar yoki
obyektlarning yig‘indisi ustida har xil effektlar bajaradi.
Перспектива (Add Perspective) buyrug’i
Эффекты (Effects) menyusida joylashgan bo’lib obyektlarni perspektivasini yaratish uchun
obyektlarni har xil deformatsiya qiladi. Bu buyruq ajratilgan
obyektni shtrixlangan
burchakalrida to’rtta markerli ramkaga oladi. To’g’rito’rtburchak ichida foydalanuvchi
tomonidan gorizontal va vertikal chiziqlarga deformatsiya berishga mo’ljallangan to’r
joylashtirilgan.
Markerlarni siljitish orqali obyektni trnsformatsiya qiladi va bir yoki ikki nuqtali
perspektivasini olamiz. Perspektiva ko’rinishini o’zgartirish ucnun nuqtalarni surish kerak.
Эффекты (Effects) menyusidagi Копировать (Сору) buyrug’i
har xil effektlar
ro’yhatini chiqaradi. Bu buyruq yordamida perspektiva parametrlarini ikkinchi belgilangan
obyektga
qo’llasa
bo’ladi.
Berilgan buyruqda Удалить < effekt nomi > (Clear < effekt nomi >) bilan effekt, perspektiva
parametrlari o’chiriladi.Obyektni ajratganda qanaqadir effekt foydalanilsa,
dastur
tomonidan
uning
nomini
ko’rsatishni
so’raydi.
Envelope buyrug’I Эффекты (Effects) menyudagi Оболочка (Envelope) buyrug’i vektor
obyektlarni
qobiqqa
qo’yishni
bajaradi.
CorelDRAW dasturida bu amal quyidagicha bajariladi:
•
Docker turidagi panel;
•
Свойства (Property Bar) asboblar satri;
•
Интерактивная оболочка (Interactive Envelope) asbobi
Dockers turidagi panelni ekranga chaqirish uchun: Windows menyusidan oolbars
tanlaniladi va paydo bo’lgan oynadan chap tomonda
menyudan Customize enyusi
tanlaniladi. Oynani o’ng tomonida ikkinchi kolonkada &Windows – &Dockers menyusini
ochamiz, birinchi kolonkadan Effects jildi ochiladi va kerakli asbob tanlaniladi (bizlar &
Envelope buyruqni tanlaymiz) va Add, OK tugmalarini bosish kerak. Shunday qilib bizlar
Windows – Dockers menyusiga Envelope buyruqni qo’shdik.
Amal bajarilganda ekranda
Dockers turidagi Envelope paneli ko’rinadi. Интерактивная оболочка (Interactive
Envelope) asbobni ishga tushirilsa ajratilgan obyekt atrofida to’rtburchak paydo bo’ladi,
markerlarni siljitish orqali obyektni hohlagan shaklga olib kelsa bo’ladi. Markerlarni siljitish
to’rtta muharrirlash rejimidan iborat:
1. По прямой липни (Straight Line) rejimi qobiqning segmentlarini to’g’ri chiziq
ko’rinishida beradi.
2. По дуге (Single Arc) rejimi segmantlarni duga ko’rinishida beradi.
3. По двойной дуге (Double Arc) rejimi ikkita duga ko’rinishida beradi.
Свободный режим (Unconstrained Mode) rejimi qobiq konturlarini Форма (Shape) asbobi
bilan muharrirlaganday o’zgartirish mumkin. Bu deganimiz tayanch nuqtalar va boshqarish
richaglar bilan ishlash imkoniyati tug’iladi. Obyektga tayanch nuqta qo’shish yoki uni olib
tashlash mumkin bo’ladi.
Yuqoridagi uchta rejimni maxsus tugmalar bilan amalga oshirsa bo’ladi:
-tugmasini ushlagan holda siljitish qarama-qarshi nuqtani berilgan yo’nalish bo’yicha
siljitadi.
-tugmasini ushlagan holda siljitish qarama-qarshi nuqtani berilgan yo’nalishga qarshi
yo’nalishga siljitadi
-( + ) tugmalari bilan ushlagan holda siljitish tayanch nuqta qo’lgan uchta nuqtalarni bir-
biriga teskari tomonga siljitishni ta’minlaydi.
Добавить готовую оболочку (Add Preset) tugmasi tayyor qobiqlar ro’yhatidan
bittasini tanlshni bildiradi.
Dasturda qobiqni muharrirlashdan tashqari qobiqni haritalashning to’rtta usuli mavjud:
1. Угловой (Putty) rejimi burchakdagi tayanch nuqtaga markerlar qo’yishni bildiradi.
2. Оригинальный (Original) rejimi burchak markerlari
burchak tayanch nuqtalarda
joylashtiriladi, boshqa tayanch nuqtalar qobiq chizig’iga bo’lib beriladi.
3. Горизонтальный (Horizontal) rejimi obyektni gorizontal chiziqlarini saqlagan holda
joylashtiradi
4. Вертикальный (Vertical) rejimi obyektni vertikal chiziqlarini saqlagan holda
joylashtiradi
Cохранить прямые (Keep lines) bayroqchasi obyektdagi to’g’richiziqni saqlashni bildiradi.
Har xil o’zgartirishlarni Свойства (Property Bar) panelidan yoki Эффекты (Effects)
menyusidan Отменить обводку (Clear Envelope) buyrug’i bilan orqaga qaytariladi.
