O‘quv mashg`ulotining texnologik xaritasi
Ta’lim shakli Ish bosqichlari
va vaqti
|
Faoliyat mazmuni
|
O‘qituvchining
|
O‘quvchi- ning
|
O‘quv mashg‘ulo
-tiga
kirish (5 daqiqa)
|
Tashkiliy qism:
O‘quvchilarni mashg‘ulotga tayyorgarligi va davomatini tekshirish
|
Mashg‘ulot ga tayyorlanadi
|
2. Asosiy bosqich
(65
daqiqa)
|
Tayanch bilimlarni faollashtirish
O‘quvchilarni uyga berilgan vazifalarni bajarilishiga qarab baholanishi bo’yicha va dars jarayonida baholash mezonlari bilan tanishtiradi(1- ilova);
O‘tilgan dars yuzasidan bilimlarni mustahkamlash va o‘quvchilar diqqatini jamlash uchun og‘zaki so‘rov metodida savol-javoblar o‘tkaziladi (2-ilova);
Maqsad va vazifalarni belgilanishi 3.Mashg‘ulotning nomi, rejasi, maqsad va o‘qitish natijalari bilan tanishtiriladi;
Nazariy mashg‘ulotning rejasi va tuzilishiga muvofiq o‘qitish jarayoninitashkil etish bo’yicha harakatlar tartibini bayon etadi. Asosiy holatlarni yozdiradi, o‘quvchilarni B/B/B tehnalogiyasini qO‘llash orqali topshiriqlar berib, o‘zlashtirishlarini tahlildan o‘tkazish (3- ilova) Ta’lim oluvchining bilimlarini faollashtirish
Tezkor so‘rov, savol-javob, aqliy hujum texnikalari orqali bilimlarni faollashtiradi;
|
Savollarga javob beradilar
|
Yozib oladilar
|
Guruhlarga bO‘linadilar.
Javob beradilar
|
Diqqat qiladilar Guruhlarda ishlaydilar
|
Fikr almashadilar
|
Yangi o‘quv metodlari bayoni:
6.Amaliy mashg‘ulotlarning rejasi va tuzilishiga muofiq, o‘qitish jarayonini tashkil etish
bo’yichaxarakatlar tartibini bayon etadi.
|
|
7.Mavzu bo’yicha bayon etiladi va sharxlar bilan
|
|
mavzu bo’yicha asosiy nazariy holatlarni yoritib
|
|
beriladi;
|
|
|
Yangi o‘quv materialini mustahkamlash
8.Mustahkamlash uchun savollar beriladi.
|
|
3.Yakuniy bosqich
(10 daqiqa)
.
|
Mashg‘ulot yakuni:
Uyga vazifa berilishi:
Mustaqil ishlash uchun adabiyotlar bilantanishtiriladi;
|
O‘z- O‘zini O‘zaro baholashni O‘tkazadilar.
Topshiriqni
|
yozadilar
|
Baholash mezoni 1-ilova
№
|
Мazmuni
|
Baho
|
Og‘zaki so‘rov quyidagi mezonlar
asosida baholanadi
|
Mustaqil ishlar quyidagi mezonlar
asosida baholanadi
|
Uyga vazifa quyidagi mezonlar
asosida baholanadi
|
1
|
Mavzu atroflicha to‘liq, asosiy fikr va tushunchalar o‘zlashtirilishiga erishilsa
|
Mavzu o‘quvchi tomonidan mustaqil ravishda atroflicha to‘liqyoritilsa
|
So‘z boyligi, ifoda qilinishi va uslubi adabiy nutq talablariga mos bo‘lsa
|
5
|
2.
|
Маvzu asosan,asosiyfikr va tushunchalar qisman o‘zlashtirilishiga erishilsa
|
Маvzu o‘quvchi tomonidan mustaqil ravishda asosiy fikrlar atroflicha yoritilsa
|
Ishni bajarishda grammatik, uslubiy xatolar uchrasa
|
4
|
3
|
Mavzu qisman o‘zlashtirilishiga erishilsa
|
Mavzu o‘quvchi tomonidan mustaqil ravishda qisman yoritilsa
|
Topshiriqni bajarishda imlo me‘yorlari va husnixat talablariga to‘liq rioya
qilinmasa
|
3
|
4
|
o‘zlashtirilishiga erishilsa
|
ravishda qisman yoritilsa
|
yozma nutq me‘yorlari buzilgan bo‘lsa
|
2
|
|
Mavzuning O‘zlashtirilishi yuqoridagi talablar
darajasida bO‘lmasa
|
Mavzuning yoritilishi yuqoridagi talablar darajasida bO‘lmasa
|
Topshiriqni bajarishda qo‘pol xatolarga yo‘l qo‘yilgan bo‘lsa
|
|
ilova
O‘tilgan mavzularni takrorlash:
O‘tgan dars yuzasidan og‘zaki so‘rov metodidan foydalanibsavol-javob o‘tkaziladi.
1 Kompyuter tarmoqlarida axborotni himoyalash
2Tashkiliy himoyalash vositalari 3Qonuniy himoyalash vositalari 4Axborot xavfsizligini ta’minlash
ilova
B/B/B usulidan foydalanib mavzuni kengroq yoriting.
Bilaman
|
Bilishni xohlayman
|
Bilib oldim
|
|
|
|
Izoh: O‘quvchilar berilgan topshriqlarni doskaga chiqib tushuntirib va taqdimot qilib berishadi.
№-9-MAVZU:AXBOROT XAVFSIZLIGI HUQUQI
Reja:
Axborot xavfsizligini ta’minlashning me’yoriy asosini yaratish
Axborot xavfsizligini ta’minlashning huquqiy asosini yaratish
«Tashkilotning xavfsizlik siyosati» hujjati
Hujjat tarkibi
1 Axborot xavfsizligini ta’minlashning me’yoriy asosini yaratish
Zamon taraqqiy etgan sari jamiyatda axborotga bo‘lgan talab va ehtiyoj ham ortib bormoqda, ayniqsa, axborot texnologiyalarining kun sayin rivojlanib borishi axborotlar hajmining ham ortib borishiga xizmat qilibkelmoqda. Bu kabi axborotlar ichida ma’lum ma’noda himoyani, mahfiylikni va sir saqlanishini talab etadiganlari ham bo’ladi, negaki, bu toifadagi ma’lumotlarning oshkorbo‘lishi, o‘g‘irlanishi yoki yo‘q qilinishi kabi holatlar tashkilot uchun katta talofotlarni, moliyaviy yoki moddiy zararlarni olib kelishi mumkin. Bu kabi holatlarni oldini olish uchun esa qanday soha bo‘lmasin albatta, axborot xavfsizligini, uning himoyasi va muhofazasini amalga oshirishi lozim.
2Axborot xavfsizligini ta’minlashning huquqiy asosini yaratish
Buni fizik, dasturli-texnik, me’yoriy-huquqiy uslub bilan amalga oshirish mumkin. Tashkilot misolida olsak, butun bir tizimni tahlil qilgan holda,birinchi navbatda axborot muhofazasi bo’yicha me’yoriy-huquqiy bazani yaratib olish muhim ahamiyatga ega deb o‘ylayman. Negaki, aynan, shu me’yoriy-huquqiy hujjatlar keyingi amalga oshiriladigan (fizik himoya, dasturli-texnik himoya) ishlar uchun ham reja, ham dastur, ham poydevor bo‘lib xizmat qiladi. Shuning uchun, tashkilotlarda zamon talablari asosida axborot xavfsizligini ta’minlash uchun shu soha bo’yicha ishlab chiqilishi va qo‘llanillishi tavsiya etiladigan asosiy me’yoriy-huquqiy hujjatlar ro‘yxati va namunalarini qisqacha keltirib o‘tishni lozim topdik. Ushbu tavsiyalar xavfsizlik bo’yicha Xalqaro ISO 17799 standartiga asoslangan holda tuzilgan. Bu xavfsizlik standarti kompleks xarakterga ega bulib, avvalo tashkilotlarda axborot xavfsizligini ta’minlashning me’yoriy huquqiy poydevorini yaratish uchun dasturul amal bo‘lib, bu o‘z navbatida axborot
tizimlari xavfsizligini boshqarish vazifalarini yengillashtiradi.«Tashkilotning xavfsizlik siyosati» hujjati
Bu hujjat tashkilotda axborot xavfsizligining maqsad va prinsiplarini aniqlash uchun mo‘ljallangan bulib, o‘z navbatida axborot xavfsizligi obyektlari ro‘yxati ko‘rsatib o‘tiladi. Bundan tashqari, tashkilotda axborot xavfsizligini ta’minlash uchun kerakli bo‘lgan ichki hujjatlar ro‘yxati ham keltirib o‘tiladi.
Hujjat turi — Nizom
Tashkilotning xavfsizlik masalalari bilan shug‘ullanuvchi bo‘limtomonidan ishlab chiqiladi. Tashkilot rahbari tomonidan tasdiqlanadi. Axborot tizimlari yoki vositalari tarkibi o‘zgargan holda yoki bir yilda eng kamida bir martta ko‘rib chiqiladi va yangilanadi.
3Hujjat tarkibi
Tashkilotda axborot xavfsizligining o‘rnini hamda uning tashkil etuvchilarini belgilash. Axborot xavfsizligi tushunchasini belgilash, tashkilotning axborot xavfsizligi obyektlarini sanab o‘tish. Xavfsizliksiyosatining, uni tashkil etishning, hamda tashkilot uchun alohida ahamiyatgaegastandart va talablarga javob berishining qisqacha mazmuni ko‘rsatib o‘tiladi:
xavfsizlik siyosatining mahalliy va xalqaro me’yorlarga zid emasligini;
xavfsizlik masalalari bo’yicha xodimlarni o‘qitish va malakasini oshirish bo’yicha talablar;
virus va boshqa zararkunanda dasturlarni aniqlash va yo‘qotish bo’yicha talablar;
axborot xavfsizligini va tashkilot faoliyatini uzluksiz ishlashini ta’minlash bo’yicha talablar;
xavfsizlik siyosatini buzganlik bo’yicha javobgarlik;
rahbarlarning lavozim majburiyatnomalariga qo‘shimchalar — axborot xavfsizligini ta’minlash bo’yicha javobgarlik hamda yuzaga kelgan qoidabuzarlikni o‘z vaqtida ma’lum qilish bo’yicha javobgarlik;
mas’ul shaxslar tomonidan axborot xavfsizligi bo’yicha javobgarlikning taqsimlanishi.
Tizimni va undagi o‘zgarishlarni boshqarish
Axborot xavfsizligi siyosati bilan birgalikda axborot xavfsizligiga aloqador boshqa hujjatlarning to‘liq ro‘yxati. «Axborot xavfsizligini ta’minlash bo’yicha javobgarlikni taqsimlash» hujjati. Tashkilotda axborot xavfsizligi resurslarini va bu resurslardan foydalanish vakolatiga ega shaxslarni javobgarligini belgilash uchun mo‘ljallangan.
Mustahkamlash uchun topshiriqlar
1 «Tashkilotning xavfsizlik siyosati» hujjati
2Hujjat turi — Nizom
3Hujjat tarkibi
4Tizimni va undagi o‘zgarishlarni boshqarish
5Hujjat turi — Farmoyish
Uyga vazifa
1 «Yangi axborot tizimini tatbiq etish» hujjati 2«Resurslarni inventarizatsiylash» hujjati 3«Resurslarni tasniflash» hujjati
4«Resurslarni taqsimlash» hujjatiFoydalanilgan adabiyotlar
Foydalanilgan adabiyotlar
Axborot texnologiyasi. Axborotlarni kriptografik muxofazasi. Ma’lumotlarni shifrlash algoritmi” O‘zbekiston Davlat standarti. O‘zDSt 1105:2006
.B.Boltayev, A.Azamatov, A.Asqarov, M.Sodiqov, G.Azamatova. Informatika va hisoblash texnikasi asoslari. Umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 9- sinfi uchun darslik. Toshkent: “Cho‘lpon” nomidagi NMIU, 2015. – 160 b.
N.Taylaqov, A.Axmedov, M.Pardayeva, A.Abdug'aniyev, U.Mirsanov O'rta ta'lim muassasalarining 11-sinflari va o'rta maxsus, kasb-hunar ta'limi muassasalario'quvchilari uchun darslik. «Extremum-press» Toshkent – 2018.
Кадиркулов Р.А., Рыскулбекова А. Информатика, 7 класс. https://www.opiq.kz/Kit/Details/61
|
