Elektr jihozlari - elektr ta‘minot tizimi, avtomobildagi barcha tok iste‘mol
qiladigan elektr uskunalarini o‗z ichiga oladi, ular:
>
tok ishlab chiqaruvchi
>
tok iste’molchilari
Qo„shimcha jihozlar - haydovchi va yo‗lovchiga qulay va xavfsizlikni ta‘minlash
uchun xizmat qiladi. Misol uchun qo‗shimcha jihozlarga avtomobil salonini isitish,
oynalarni yuvish va
tozalash, oynani isitish kabilar.
Dvigatelda yonish jarayonida hosil bo‗lgan issiqlik energiyasi ta‘sirida tirsakli
valni harakatga keladi, undan keyin transmissiya orqali
harakat yurish qismining
elementi bo‗lgan yetakchi g‗ildirak uzatiladi va avtomobil harakatlanadi. Avtomobil
harakatlanish vaqtida haydovchi rul boshqarmasi va tormoz tizimidan foydalanadi
(boshqaruv mexanizmi),
chiroqlarni yoqadi (elektr jihozlari) va albatta haydovchi
o‗rindiqda o‗tirganida xavfsizlik kamarini taqadi (qo‗shimcha jihozlar). Bularning
hammasi kuzovga mustahkam qilib mahkamlanadi.
Kuzov - bu avtomobilning
mustahkam elementi hisoblanib, unga dvigatel,
transmissiya agregatlari,
yurish qismi, boshqaruv mexanizmi mahkamlanadi hamda
yo‗lovchi va yuklarni tashish uchun xizmat qiladi.
Kuzovning zamonaviy avtomobillarda vazifalari har xil va ko‗p qirrali. Asosan
avtomobil ishqibozlarini diqqatini kuzovning tuzili dizaynni o‗ziga jalb qiladi. Yengil
avtomobili kuzovning tuzilishi va o‗rindiqlar soniga qarab quyidagi turlari bo‗linadi:
Sedan,
Universal, Kupe, Xetchbek, Vagon, Mini-ven, Kabriolet, Jip, Pikap,
Limuzin va hakozolar.
1 2 3 4
5 6 7 9
1 0 1 1
1.4-rasm. Avtomobilning umumiy tuzilishi.
1-dvigatel; 2-old o‗q; 3-old osma; 4-old tormoz mexanizmi; 5-old g‗ildirak; 6-ilashish
muftasi; 7-uzatmalar qutisi; 8- kardan uzatma; 9- asosiy uzatma; 10,11-orqa o‗q; 12-
orqa ko‗prik; 13-orqa tormoz mexanizmi; 14-orqa g‗ildirak; 15-rul chambaragi; 16-rul
mexanizmi; 17-rul vali; 18-rul trapetsiyasi; 19-kuzov.
