129
4-расм. Туғилиш кўрсаткичлари бўйича МДҲ давлатлари рейтинги, 2022
йил
1000 аҳолига нисбатан коэффициенти
Юқоридаги
маълумотлар
МДҲ
бўйича
мамлакатимизда
туғилиш
кўрсаткичлари энг юқори даражада эканлигини ва истиқболда
ишчи кучи
таъминоти ҳамда истеъмолчилар талаби бўйича янада ижобий кўрсаткичларга
эришиш мумкинлигини кўрсатади. Кейинги ўринларда ҳам Ўрта Осиё
мамлакатлари, яъни Қозоғистон ва Қирғизистон мамлакатимизга жуда яқин
даражада (мос равишда ҳар минг кишига нисбатан 23,5 ва 22,4 киши) юқори
кўрсаткичга эга бўлган.
Табиий кўпайишга туғилиш билан бирга ўлим сони ҳам таъсир қилади.
Шу
сабабли, ўлим коэффициенти аниқланиб, бу кўрсаткич ҳар минг кишига
нечта вафот этган кишилар сонини ифодалайди(5-расм).
-
Основной Основной Основной Основной Основной Основной Основной
Ўзбекистон
Қозоғистон
Қирғизистон
Арманистон
Озарбайжон
Молдова
Россия
Украина
Основной
Основной
Основной
Основной
Основной
Основной
Основной
Основной
130
5-расм. Ўзбекистонда ўлим коэффициенти, ҳар минг кишига ҳисобига.
Юқоридаги маълумотлар шундан далолат берадики, аҳоли орасида ўлим
коэффициентининг
йиллар давомида пасайиб бориши, туғилиш сониниг
нисбатан ортиши билан бир қаторда, аҳоли орасида ўлим билан боғлиқ
муаммоларни бартараф этилишида деб ҳам ҳисоблаш мумкин. Масалан,
соғлиқни сақлаш тизими, аҳоли муҳофазаси соҳаларида тизимли ишларнинг ўз
ўрнида олиб борилишини асосий омиллар сифатида олишимиз мумкин бўлади.
2022 йилнинг ўзида 60 ёш ва ундан катта бўлганлар орасидаги ўлим жами
ўлганларнинг 55,4 фоизини ташкил қилган бўлиб, 20 ёшгача бўлган ёш
гуруҳидагиларда 20,0 фоизини, қолган ёш гуруҳидагилар 24,6
фоизни ташкил
қилган.
Ўзбекистонда демографик жараёнларни статистик таҳлил қилиш
билан
бирга, уларнинг истиқболдаги натижаларини прогнозлаш ҳам муҳим аҳамият
касб этади. Шу сабабли, келгуси даврлар учун аҳоли сонига таъсир қилувчи
омилларни статистик баҳолаб, уларнинг орасидан статистик аҳамиятли
даражаси энг юқори бўлганлари таъсирини инобатга олган ҳолда
прогноз
қилиш мақсадга мувофиқ ҳисобланади.
