|
Ызбекистон республикаси олий ва ырта махсус
|
| bet | 9/15 | | Sana | 09.11.2022 | | Hajmi | 8.25 Mb. | | #29664 |
Bog'liq 3-тип 2020 Avtomobil klasslari, Мартынова Е.А. Диссертация v2, 5-Laboratoriya ishi, ABTIV 2 tajriba ishi, 1-Мавзу , 1 Амалий машғулот, 0.Copy-Right-Form, AT va HXTEA-1-TEST-2022-100ta, ТЕПЛОСЧЕТЧИКИ, 10- maruza Sarvar, Statistika, Вахобов Санжарбек ТСЧ№ 849 Т 19 08 23 й, 1-ma\'ruza taqdimoti., 1-ma\'ruza2.1. Oddiy uzatma 4 va 5 g’ildiraklarining asosiy geometrik parametrlarini hisoblaymiz.
Asosiy aylanalarning radiuslari:
G’ildirak tishlarining balandligi:
h4 =h5= 2,25 m = 2,25 5 = 11,25 mm.
Tish kallagi balandligi:
ha4 = ha5 =h*a m = 1 5 = 5 mm.
Tish oyog’i balandligi:
hf4 = hf5 = 1,25m =1,255 = 6,25 mm.
Ilashmaning boshlang’ich aylana yoyi bo’yicha qadami:
Tishning boshlang’ich aylana yoyi bo’yicha qalinligi:
Ikki tishning boshlang’ich aylana yoyi bo’yicha oralig’i:
G’ildirak tishlarining chiqiqlik aylanasi radiuslari:
G’ildirak tishlarining botiqlik aylanasi radiuslari:
Galtel (tish oyog’i) ning yumaloqlanish radiusi:
2.2. Tashqi ilashmali evolventa profilli g’ildirak tishini yasash
1. CHizmaning uzunlik masshtabi ni tanlaymiz. Bunda tishning chizmadagi balandligi h>30 mm bo’lishi kerak:
2. G’ildiraklarning O4 va O5 markazlari oralig’ini (6-shakl) topamiz:
3. O4 va O5 markazlar to’g’ri chiziq bilan tutashtiriladi, bu markazlardan
radiuslar bilan bo’lish aylanalari chiziladi.
4. Ikki aylananing urinish nuqtasi P dan (ilashish qutbidan) bo’lish aylanalariga urinma chiziq o’tkaziladi. U O4 va O5 markazlarni tutashtiruvchi chiziqqa tik bo’ladi.5. 04 va 05 markazlardan
radiuslar bilan asosiy aylanalar chiziladi.
6. Qutb nuqtasi P dan urinmaga a burchak ostida asosiy aylanalarga umumiy bo’lgan urinma chiziq N—N o’tkaziladi. Bu urinma chiziq asosiy aylanalar da urinish nuqtalari A va B ni beradi. Bunda AB kesma nazariy ilashish chiziq bo’ladi.
7. G’ildirakning O4 va O5 markazlaridan
Radiuslar bilan g’ildirak tishlarining chiqiqlik aylanasi radiuslari,
radiuslar bilan esa g’ildirak tishlarining botiqlik aylanasi chiziladi.
8. Ilashish chiziqi N-N ni ikki g’ildirakning asosiy aylanalarida dumalatib, qutb nuqtasi P dan o’tuvchi evolventa profili chiziladi.
Tish profili chizishning grafikaviy usulini ko’rib chiqamiz.
6-шакл
2.3. Tishning profilini grafikaviy usulda chizish
1. CHizmadagi kesmani teng qismlarga bo’lamiz. Masalan, kesmani to’rtta teng qismga bo’lib, kesmalarni olamiz. Ilashish chizig’ining davomida teng kesmalarni ham belgilaymiz
2. A nuqtadan boshlab, asosiy aylanada bu kesmalarga teng , , shuningdek, , yoylarni belgilaymiz.
3. Belgilangan 1’, 2’, 3’, 4’, 5’, 6’ nuqtalarni g’ildirakning markazi O4 bilan tutashtiramiz. Bu nuqtalardan radius chiziqlariga tik, ya’ni asosiy aylanaga urinma chiziqlar o’tkazamiz.
4. Evolventaning evolventadan o’tkazilgan normal chiziqning uzunligi asosiy aylanasi «yoyining uzunligiga teng» degan xossasiga asoslanib, evolventa egri chiziqni chizamiz.
Buning uchun birinchi urinma chiziqda bitta 1'— 1" kesma, ikkinchi urinma chiziqning 2 nuqtasidan ikkita 2'—2" kesma, uchinchi urinmaning 3 nuqtasidan uchta 3'—3" kesma belgilaymiz va hokazo. lar teng
5. Belgilangan 1", 2", 3", 4", 5" 6" nuqtalarni ketma-ket (silliq chiziq bilan) tutashtirib, evolventa chiziqini hosil qilamiz. Ikkinchi g’ildirak tishining profilini ham xuddi shu tarzda chizamiz. CHizish paytida tish botiqligi aylanasining radiusi rf asosiy aylana radiusi rv ga teng, undan katta yoki kichik bo’lishi mumknn. Bu hol g’ildirak tishlarining soniga bog’liq. Agar bo’lsa, tish botiqligining aylanasi evolventa bilan kesishadi. Agar bo’lsa, tish botiqligining aylanasi evolventa bilan kesishmaydi.
6.Tish botiqligi aylanasining katta kichikligidan qat’iy nazar, tish profilining evolventa qismi bilan tish botiqligi aylanasini birlashtiruvchi qismda burilish radiusi bo’lishi kerak.
Boshlang’ich aylana yoyi bo’yicha tishning qalinligi
ni belgilaymiz va uni teng ikki qismga bo’lamiz. Uni g’ildirak markazi O4 bilan tutashtirib, tishning simmetriya o’qini hosil qilamiz. Simmetrik proektsiyalash usulida tishning ikkinchi evolventa profilini chizamiz.
7. Tishning boshlang’ich aylana yoyi bo’yicha qadami
ga teng oraliqda qo’shni tishlarnint simmetriya o’qlarini belgilaymiz va tishning profillarini chizamiz.
8. Ikkinchi g’ildirak tishning profilini ham huddi yuqoridagidek chizamiz. Har bir g’ildirakning uchtadan tishi chiziladi.
2.4. Tishli ilashmaning sirpanish epyurasini qurish
Tishli ilashmalarni sirpanish koeffitsenti quyidagi formula orqali aniqlanadi.
bu yerda 1,2 - tishli ilashmaning sirpanish koeffitsenti
u4,5- 4 - g’ildirakning 5 - g’ildirakka uzatish soni, bu qiymat xammaning
variantida berilgan bo’ladi.
u5,4- 5 - g’ildirakning 4 - g’ildirakka uzatish soni, bu qiymat quyidagi formula yordamida aniqlanadi.
L - nazariy ilashish chiziqi kesmaga teng
X - A nuqtadan asosiy aylanagacha bo’lgan masofa
Sirpanish epyurasini quyidagicha quriladi. AB nazariy ilashish chizig’ini O5 markaz tamon parallel ko’chiriladi xamda A,B va P nuqtalardan nazariy chiziqqa nisbatan perpendikulyar chiziqlar o’tkaziladi. Parallel ko’chirilgan chiziq bilan perpendikulyar o’tkazilgan chiziqlarni kesishish nuqtalarini A, B va P xariflari bilan belgilanadi. A nuqtadan P nuqtagacha bo’lgan masofani teng ixtiyoriy bo’laklarga va P nuqtadan B nuqtagacha bo’lgan masofani ham teng ixtiyoriy bo’laklarga bo’lib nuqtalar qo’yiladi. Bu nuqtalardan AB kesmaga nisbatan perpendikulyar chiziqlar o’tkaziladi. Yuqoridagi formuladan foydalanib sirpanish koeffitsienti aniqlanadi va mos ravishda qiymatlarni qo’yiladi. Agarda qiymat musbat bo’lsa chap tomonga manfiy bo’lsa o’ng tomonga qo’yiladi.
Tishli ilashmaning sirpanish epyurasini qurish jadvali
|
| |
