Jizzax-2024 M. N. Eshonqulova

34 
3.6-расм. Ўлчаш асбобларининг синфланиши. 
 
 
O‘zgartirish xususiyati bo‘yicha o‘lchash asboblari o‘zida aniqlangan 
hisoblash o‘lchash o‘zgartgichi va solishtirish qurilmasini namoyon etadi. 
Asbobning tuzilmasini tasviri shartli belgilash uchun funksional sixemasidan 
foydalaniladi. Ularni barcha o‘zgartirishi inobatga olib, o‘lchanayotgan kattalik 
asbobning ishlash jarayonida aniqlanadi. 
Barcha o‘lchash asboblarini o‘zgartirish xususiyati bo‘yicha uchta turga: 
to‘g‘ridan-to‘g‘ri o‘zgartiruvchi asboblar; o‘zgarishni solishtiruv asboblar va aralash 
o‘zgartiruvchi asboblarga bo‘lish mumkin. 
Ma’lumotni tavsif etishiga qarab o‘lchash vositalari quyidagilarga bo‘linadi: 
SHkalali o‘lchash vositalari; 
Raqamli o‘lchash vositalari; 
O‘ziyozar o‘lchash vositalari. 
Analogli (shkalali) o‘lchash asboblar o‘z navbatida elektromexanik turidagi 
analogli asboblar qamrab olib: magnitoelektrik o‘lchash asboblar; elektromagnit 
o‘lchash asboblari; elektrodinamik o‘lchash asboblar; elektrostatik o‘lchash asboblar 
va induksion o‘lchash asboblariga bo‘linadi. 
Analogli o‘lchash asboblari o‘lchanayotgan kattalikning uzlukiz o‘zgarish 
Ўлчаш асбоблари 
Босма 
Ўзиёзар 
Р
ақ
ам
ли
Ан
алогли
(шка
ла
ли
) 
Қ
ай
д 
қи
лувч
и 
К
ўрс
атувчи
Ара
ла
ш
ўз
га
рув
чи
С
оли
шт
ири
ш
Тўғри
таъсир э
тувчи
Ўзгартириш хусусияти 
Ахборотни узатиш 
хусусияти 
Чиқиш ахборот тури 

35 
Ўлчаш 
механизми 
Ўлчаш 
занжири 
funksiyasini ko‘rsatuvchi asboblar deb ataladi. Bu asboblar soddalig, arzonligi, 
yuqori mustahkaligi, turli sharoitlarda qo‘llanilishi, aniqlik sinfi 0,05gacha ishlab 
chiqarilish bilan farqlanib, elektrik o‘lchashlarda asosiy texnik vositalarni guruhini 
tashkil etadi. 
Analogli o‘lchash asboblari yoki bevosita ko‘rsatuvchi asboblar elektr 
o‘lchashlar va umuman o‘lchash texnikasida keng o‘rin olgan asboblardan 
hisoblanadi. Bu turdagi asboblarda ko‘rsatuv qaydnomasi uzluksiz (funksional) 
ravishda o‘lchanayotgan kattalik bilan bog‘liqlikda bo‘ladi. Bu turdagi asboblarning 
struktura sxemasi 2.7-rasmda ko‘rsatilgan. 
Х 
У 








Download 1,55 Mb.