FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI

120 
“Ta’lim muassasalarida boshqaruv va o‘quv sifatini 
 
 takomillashtirish muammolari” – respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi
 
 
 
 
JIZZAX DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI 
06.12.2022 
 
UMUMTA’LIM MAKTABLARI FAOLIYATINI RIVOJLANTIRISHDA XALQARO 
TAJRIBALAR
Eshpo‘latova Hilola Bozorboy qizi 
JDPU Ta’lim muassasalarining boshqaruvi magistranti 
Asatulla Asrorovich Mustafaqulov p.f.b. PhD. 
Xalq ta’limi O‘zbekistonda ijtimoiy siyosatning ustuvor yo‘nalishlaridan biridir. Aynan 
maktab ta’limining sifati va qulayligi davlatning rivojlanish istiqbollarini aks ettirib, yuqori 
malakali kadrlar tayyorlash uchun zamin yaratadi. Ta’lim uchun mablag‘larni tejash mumkin 
emas, degan fikrga qo‘shilmasdan boshqa ilojimiz yo‘q. O‘zbekiston Respublikasi 
Konstitutsiyasida maktab ishlari davlat nazoratida ekanligi bejizga ta’kidlangan emas. Abdulla 
Avloniy aytganidek «Tarbiya biz uchun yo hayot – yo mamot, yo najot – yo halokat,yo saodat – 
yo falokat masalasidir». 
YUrtimizda tayyorlanayotgan kadrlar sifatining amalga oshirilayotgan iqtisodiy va ijtimoiy 
islohotlar talablariga, shuningdek fan, texnika va texnologiyalar rivojlanishining jahon darajasiga 
muvofiq kelishini ta’minlash hozirgi kunda pedagoglarga ulkan ma’suliyatni yuklamoqda. Dunyo 
miqyosida iqtisodiy, siyosiy, madaniy va axborot sohasidagi globallashuv davrida dunyo davlatlari 
ta’lim tizimlarini integratsiyalashuvi muqarrar jarayon ekanini ta’kidlash mumkin. Ushbu holat 
ta’lim tizimini o‘zaro moslanuvchan bo‘lishini va ta’lim standartlarini o‘zaro tan olinishini taqozo 
qiladi. Buning uchun ta’lim tizimini jahon standartlari va ilg‘or davlatlar ta’lim tizimlari tajribasi 
asosida modernizatsiya qilish lozimligini ko‘rsatadi.
Bugungi kunda dunyoda inson tarbiyasi va rivoji uchun muhim bo‘lgan, ilgari mavjud 
bo‘lmagan faktorlar yuzaga keldi: axborotning ochiqligi va hammabopligi; iqtisodiyot, ijtimoiy 
soha va ishlab chiqarish sohasida bilimlar rolining ortishi; ilm-fan taraqqiyoti va yangi 
axborottexnologiyalarning paydo bo‘lishi; insonlarning ijodiy o‘zligini namoyon etish 
imkoniyatlarining kengayishi; pedagogik kometensiyani shakllantirishda professionalizm, ijod, 
innovatsiyalar va boshqalarga talabning kuchayishi va hokazo. Ushbu faktorlar kelajakka 
yo‘naltirilgan, “kelajak bilan ishlashga qodir” insonni tarbiyalash uchun zaruriy shart-sharoitni 
yaratib beradi. 
Jumladan, so‘nggi besh yil davomida xalq ta’limi tizimini takomillashtirishning huquqiy 
asoslari 
yaratildi. 
Xususan, “Ta’lim 
to‘g‘risida” Qonunning 
yangi 
tahriri 
qabul 
qilindi, O‘zbekiston Respublikasi xalq ta’limi tizimini 2030 yilgacha rivojlantirish 
konsepsiyasi tasdiqlandi [1]. Maktab ta’limini rivojlantirish sohasida bevosita 17 ta hujjat, 
jumladan O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 4 ta hujjati qabul qilindi. 
Tadqiqotimiz doirasida amalga oshirilgan tahlillar xorijiy davlatlar ta’lim tizimi islohotlari 
jarayonida qo‘lga kiritilgan yutuqlar va kamchiliklarni bevosita o‘rganish imkonini yuzaga 
keltirdi. Mana shu yutuq va kamchiliklarni izchil o‘rganib chiqqan holda respublikamiz ta’lim 
tizimiga o‘rnak bo‘ladigan ijobiy xususiyatlarni milliy qadriyatlarimizga putur etkazmagan holda 
joriy etish zamon talabi bo‘lib qolmoqda.
O‘rganishlar samarasi o‘laroq, respublikamiz ta’lim tizimida qisqa vaqtlarda qo‘lga 
kiritilgan muvaffaqiyatlar bilan haqli ravishda faxrlanishimiz va mana shu yutuqlardan ruhlangan 
tarzda doimo olg‘a yurishimiz kelajakda qo‘lga kiritiladigan yutuqlar uchun asos bo‘lib xizmat 
qiladi. 
Bugungi kunda xalqaro munosabatlarning rivojlanish jarayoni shuni
yaqqol ko‘rsatadiki, hamkorlikning asosiy shakli sifatida sheriklikni
o‘rnatish hamda ta’lim tizimini modernizatsiya qilish bo‘yicha xorijiy tajribani o‘rganish 
juda dolzarb vazifaga aylanmoqda. Dunyoning barcha mamlakatlarining o‘zaro aloqasi va o‘zaro 
bog‘liqligi kengayib va chuqurlashib borayotgan bir sharoitda, O‘zbekistondagi umum o‘rta ta’lim 
tizimini rivojlanishini jahon ta’lim makonini rivojlantirish jarayonlaridan ajralgan holda o‘rganib 
bo‘lmaydi. Ko‘pgina xorijiy mamlakatlarda BMT, YUNESKO, OECD (Iqtisodiy hamkorlik va 

Download 7 Mb.