|
“Ta’lim muassasalarida boshqaruv va o‘quv sifatiniBog'liq ЖДПУ Мактаб менежменти 06 12 22 Анжуман тўплам 42
“Ta’lim muassasalarida boshqaruv va o‘quv sifatini
takomillashtirish muammolari” – respublika ilmiy-amaliy konferensiyasi
JIZZAX DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI
06.12.2022
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “2017-2021 yillarda maktabgacha ta`lim tizimioni
yanadatakomillashtirish chora tadbirlari to‘g`risida” gi 2016-yil 29-dekabrdagi PQ 2707-sonli
maktabgacha ta`lim tizimini tubdan takomillashtirish chora tadbrlari to‘g`risidagi 2017-yil 30-
sentyabrdagi PF-5198-sonli farmoyishi shular jumlasidandir.
Xorijiy mamlakatlardagi maktabgacha ta`lim tizimi faoliyatini bir qator davlatlar misolida
ko‘rib chiqamiz. [4]
Qo‘shma shtatlardagi maktabgacha ta`lim muassasalariga juda yosh bolalar bolalar
bog`chalari va bolalarni kelajakda o‘qishga tayyorlaydigan maxsus markazlar kiradi. Ushbu
muassasalar davlat yoki xususiy shaxslarga tegishli. Xususiy korxonalar faoliyati ma`murlar
tomonidan nazorat qilinadi va o‘qitish va moliyaviy yordam ko‘rsatishda ilg`or uslublarni joriy
qilishni rag`batlantiradi. Maktabgacha ta`lim tizimini bunday tashkil qilishning shubhasiz
ustunligi turli xil pedagogik yangiliklarga nisbatan harakatchanlikdir.
Bu keyingi maktab bosqichining umumiy darajasini oshirishga ijobiy ta`sir ko‘rsatadi chunki
har bir bola juda erta yoshdan boshlab o‘quv jarayoniga qo‘shilish o‘z qobilyatini namoish qilish
va rivojlantirish imkoniyatiga ega. Besh yoshga yetgach o‘quvchilar shartli ravishda boshlang`ich
maktabning nol sinflari deb hisoblanishi mumkun bo‘lgan bolalar bog`chasining kata guruhlariga
o‘tadilar
AQSH da yuqori pedagogik institutlarda ochiladigan va bo‘lajak o‘qituvchilarni tayyorlash
uchun ilmiy asos bo‘lib xizmat qiladigan maktabgacha labaratoriyalar mavjud. Ular 3 yoshdan
6yoshgacha bo‘lgan chaqaloqlar uchun mo‘ljallangan. Bizning mamlakatimizda xam xuddi
shunday labaratoriyalarni tashkil qilish lozim.
XITOYda maktabgacha ta`lim bolalar bog`chalari va maktabgacha ta`lim muassasalari
hisoblanadi va 3-6 yoshli bolalar qabul qilinadi. Maktabgacha ta`limning maqsadi bolani maktabga
o‘qishga tayyorlashdan iborat bog`chasi mavjud bo‘lib ular davlat va xususiy muassasalarga
bo‘lingan. Hozirgi kunda hususiy bog`chalar soni jami bolalar bog`chalarining 30% ni tashkil
qiladi.maktabgacha ta`lim Xitoyda jamiyatning birgalikdagi say-harakatlari natijasida amalga
oshiriladi 1980- yillardan boshlab, Xitoy iqtisodiyotining o‘zgarishiga ko‘ra bolalar
bo‘g`chalarida ham ma`lum o‘zgarishlar yuz beradi.
XITOY PEDAGOGLARI Amerika va Yapon maktabgacha ta`lim tarbiyasi bilan qiziqa
boshladilar lekin bog`chalarda hanuzgacha tarbiyaga avvalgiday yondashuv mavjud bolalar
bog`chasida qatiy tartib va intizom o‘rnatiladi buyuk Xitoy filosofi Konfutsiy bolalar to‘g`ri
intizomli bo‘lib tug`ilmaydilar; ularning xarakatlari tajribada shakillanadi ustoz esa to‘g`ri
tarbiyaga mas`uldir . Tarbiyachilar o‘ta bosiq, qat`iyatli bo‘lishlari lozim’’ deb takidlagan. Xitoy
bolalaridagi qatiylik va mehnatsevarlik an`anaviy fazilatlarga aylangan.maktablarda xam xuddi
shu an`ana davom ettiriladi xitoy maktablarida bolalarni mexnatini qadirlashga o‘rgatish
maqsadida darsdan keyin sinf xonalarni o‘quvchilarning o‘zlariga yuvdirish kam boladagi man
manlike o‘ziga bino qoyish ota-onasining mol dunyosiga ishonib ish tutish xislatlarini yo‘qotish
va o‘zi mehnatlari ortidan xayotda o‘z o‘rnini topish o‘ziga ishonish xislatlarini shakillantirishning
ilk ko‘rinishlaridir
Yaponiyada maktabgacha ta`lim tizimida barcha bolalar bog`chalari xususiydir ular
orasida nufuzli oliy o‘quv yurtlari qaramog`ida bo‘lgan elita bog`chalari alohida o‘rin tutadi. Agar
bola shunday bog`chaga kirsa, uning kelajagi xavfsiz deb xisoblanishi mumkin;tegishli yoshga
yetganidan keyin u uinversitet maktabiga o‘tadi va u yerdan imtihonsiz unversitetga kiradi.
Yaponiyada ta`lim sohasida juda qizg`in raqobot mavjud; oliy ma`lumot –bu nufuzli , yaxshi
maoshli ishga –vazirlik yoki biron bir taniqli kompaniyaga ishga kirish kafolati va bu o‘z navbatida
martaba o‘sish va moddiy farovonlik kafolotidir. Shu sababli nufuzli unversitetda bolalar
bog`chasiga kirish juda qiyin ota –onalar bolani qabul qilish uchun juda ko‘p pul to‘laydilar va
chaqaloqning o‘zi qabul qilinishi uchun juda murakkab sinvdan o‘tishi kerak,Yaponiya –juda tez
rivojlanayotgan davlat bo‘lib, bu hol asosan yaponlarning tabiatan mehnatsevarlik va
ishbilarmonlikdunyodagi barcha yangiliklar va yuksalishlar sari intilish, eng so‘nggi yutuqlardan
foydalanish va ularni yanada rivojlantirish bu yapon xalqining azaliy milliy odatlariga aylanib
|
| |
