• Yonilg‘ining zichligi
  • Yonilg‘ining qovushoqligi
  • Dinamik qovushoqlik
  • sirt taranglik kuchi va issiqlik sig‘imi




    Download 6,9 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet14/156
    Sana16.11.2023
    Hajmi6,9 Mb.
    #99491
    1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   156
    Bog'liq
    K. J. Matkarimov b. J. Mahmudov a. A. Norqulov avtomobillarda is

    sirt taranglik kuchi va issiqlik sig‘imi
    Zamonaviy benzinli va tezyurar dizelli dvigatellar silindrlarida 
    yonilg‘ining yonishi juda jadal sur’atlarda kechadi (yonilg‘ining 
    yonishi uchun soniyaning mingdan bir ulushi miqdorida vaqt sarf-
    lanadi). Yonilg‘ining bu darajada tez yonishi ta’minlanishi uchun 
    yonish jarayoni boshlanishidan oldin to‘la bug‘lanishi va, shu bilan 
    birga, yonilg‘i bug‘lari havo bilan ma’lum nisbatlarda (1 : 15 nis-
    batdagi aralashma me’yoridagi aralashma hisoblanadi) yaxshi aral-
    ashishi (ishchi aralashma hosil qilish jarayoni) lozim. Karburatorli 
    dvigatellarda ishchi aralashmadagi benzin miqdori ma’lum kesim 
    va shaklli teshigi bo‘lgan jiklorlar yordamida rostlanadi. Qalqo-
    vuchli kameradan aralashtirish kamerasiga uzatiladigan benzin 
    miqdori benzinning qovushoqligiga va zichligiga bevosita bog‘liq.
    Yonilg‘ining zichligi deganda, hajm
    2. 2- rasm. Pinkevich 
    viskozimetri.
    birligiga to‘g‘ri keladigan yonilg‘i massa-
    si tushuniladi. Avtomobil benzinlarining 
    zichligi 690–810 kg/m
    3
    oralig‘ida bo‘ladi. 
    Yonilg‘i zachligi haroratning o‘zgarishi 
    ta’sirida kam o‘zgaradi. Havo harorati har 
    10° ga pasayganida, yonilg‘ining zichligi 
    faqat 1 foizga ortadi (2. 2- rasm).
    Yonilg‘ining qovushoqligi (yopish-
    qoqlik, ichki ishqalanish) suyuqliklar ning 
    ular oqimini yuzaga keltiruvchi tashqi 
    kuchlar ta’siriga qarshiligini ifodalovchi 
    xossadir. Qovushoqlik, asosan, harorat va 
    yonilg‘i tarkibiga bog‘liq. Yonilg‘ining 
    qovushoqligiga ko‘ra absolut (dinamik 
    va kinematik) va shartli qovushoqlik tu-
    shunchalari ishlatiladi. Yonilg‘ining qovu-
    shoqligi maxsus asboblar – viskozimetrlar 
    yordamida aniqlanadi.


    26
    Dinamik qovushoqlik deganda suyuqlikning ichki ishqala-
    nish koeffitsiyenti tushuniladi. Dinamik qovushoqlik birligi sifa-
    tida bir-biridan 1 m masofada joylashgan 1 m
    2
    o‘lchamdagi o‘zaro 
    parallel ikki qatlamli 1 N ga teng kuch ta’siri ostida 1 m/s tezlik 
    bilan o‘zaro harakatini ta’minlovchi qovushoqlik qabul qilingan. 
    O‘lchov birligi sifatida Pa · s/N · s/m
    2
    /kg/(m · s) qabul qilingan.

    Download 6,9 Mb.
    1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   156




    Download 6,9 Mb.
    Pdf ko'rish