46
2. 9. Benzinning aktiv yemirilish ko‘rsatkichlari
Yonilg‘ining korroziyalash xususiyati faqatgina uni dvigatelda
ishlatishni baholash uchungina zarur bo‘lib qolmay, balki saqlash,
tashish, uzatish jarayonlari uchun ham ahamiyatlidir.
Benzinlarning metallarga korrozion ta’siri
boshqa neft mah-
sulotlari kabi minimal bo‘lishi lozim. Yonilg‘i tarkibida kislota-
lar, ishqorlar, oltingugurt va oltingugurtli birikmalarning bo‘li-
shi metallarning korrozion yeyilishiga sabab bo‘ladi. Benzinning
metallarga korrozion ta’sirini yonilg‘i tarkibidagi korroziyalovchi
birikmalarning korroziyalashdagi o‘rni nuqtayi nazaridan ko‘rib
chiqamiz.
Suvda eriydigan kislota va ishqorlar. Mineral kislotalar va
boshqa suvda eriydigan birikmalar qora
va rangli metallarga nis-
batan kuchli korrozion ta’sir ko‘rsatadi. Shuning uchun ularning
yonilg‘i tarkibida bo‘lishiga ruxsat etilmaydi. Ishqorlar esa rang-
li metallarga kuchli korrozion ta’sir ko‘rsatadi.
Shuning uchun
yonilg‘i tarkibida ishqorlarning bo‘lishiga yo‘l qo‘yilmaydi.
Suvda eruvchi kislotalar va ishqorlar metallarga kuchli korro-
zion ta’sir etadi. Shuning uchun ham yonilg‘i tarkibida ularning
bo‘lishiga yo‘l qo‘yilmaydi. Ularning miqdorini davlat standarti
(DS 6307–75) asosida aniqlanadi. Buning uchun o‘rtasidan ikki
bo‘lakka bo‘lingan voronkaga 50 ml tekshirilayotgan yonilg‘i qu-
yi ladi, yarmiga esa distillangan suv quyiladi va ular aralashtiriladi.
Keyin indikatorlar (metiloranj kislotalar uchun; fenolftalein ishqor-
lar uchun) ta’sir ettirilib, aralashmada suvda
eruvchi kislota va ish-
qor bor yoki yo‘qligi aniqlanadi. Agar ularning mavjudligi aniqlan-
sa, bu yonilg‘i dvigatelda ishlatilmaydi.
