-amaliy vazifa. Uch o‘lchamli murakkab detal modellarini yaratish

4-amaliy vazifa. Uch o‘lchamli murakkab detal modellarini yaratish

1. 
   “Ящик” quti uskunasi yordamida (modellashtirish uskunalar paneli) detalning asosi chiziladi: birinchi burchak uchun chizmadagi bo‘sh maydonda nuqta belgilanadi, “@120,80,30” nisbiy koordinatlar ko‘rsatkichi bilan qarama-qarshi burchak beriladi (80-rasm).
   

80-rasm. Quti detal chizmasi

2. 
   “Фаска” faska uskunasi bilan (tahrirlash uskunalar paneli) burchaklar kesiladi: birinchi qobirg‘a ko‘rsatiladi (81a-rasm), tizim faskalari bo‘lishi mumkin bo‘lgan bazali yuzani belgilaydi. Agar kerakli yuzalar belgilangan bo‘lsa, “Enter” tugmasi bosiladi. Birinchi va ikkinchi faskalar uzunligiga 15 qiymat beriladi, faska bilan qirqiladigan qirra ko‘rsatiladi (81b-rasm), ikkinchi qirra ko‘rsatiladi (81d-rasm), “Enter” tugmasi bosiladi. 81 e-rasmda buyruqlar natijasi ko‘rsatilgan.
   

1. 
   b) d) e)
   

81-rasm: a) 1-qirrasi; b) faska bilan qirqiladigan joy; d) 2-qirrasi;

3. 
   Old ko‘rinishga o‘tiladi (82-rasm). Detalning o‘ng chegarasida payvand uchun qirra mo‘ljallanadi. 38 gradus burchak ostida yordamchi chiziq o‘tkaziladi (ГОСТ 5264-80). Yuqorigi o‘ng burchakdan 8 mm ichkaridan birinchi chiziq nuqtasi kiritiladi (82a-rasm), ikkinchi nuqta uchun “@23<-38” nisbiy koordinatalar kiritiladi. “Enter” tugmasi bosiladi (82b,d-rasm).
   
   1. 
      b) c)
      

82-rasm: a) 1-chiziq nuqtasi; b) 2-chiziq nuqtasi; d) chiziq koordinatasi.

4. 
   Izometriyaga o‘tiladi. “Разрез” qirqim uskunasi bilan payvandlash
   

83-rasm. Detalning izometrik ko‘rinishi

5. 
   “Ящик” uskunasi bilan devor chiziladi. Asos o‘lchamlarini 120*80 bilgan holda birinchi nuqta “120, -40, 0” absolyut koordinatlari bilan beriladi, ikkinchi nuqta “@ -30, 80, 80” nisbiy koordinatlari bilan beriladi (84-rasm).
   

84-rasm. Quti detalining izometrik ko‘rinishi

6. 
   “Сопряжение” uskunasi bilan qobirg‘alar yumaloqlashtiriladi (“Редактирование” uskunalar paneli). Buyruq bilan qirqiladigan qobirg‘a ko‘rsatiladi (85a-rasm). ikkinchi buyruq bilan yumaloqlash radiusiga 12 qiymat beriladi, uchinchi buyruq bilan ikkinchi qirqiladigan qobirg‘a ko‘rsatiladi (85b-rasm), “Enter” tugmasi bosiladi. “Сопряжениe” buyrug‘ining natijasi 84d-rasmda ko‘rsatilgan.
   

1. 
   b) d)
   

7. 
   “ПСК” koordinatalar tizimini Y o‘qi atrofida 90 gradusga buriladi. Devorda silindr shakli quriladi, bu qotirish teshiklariga asos bo‘ladi. “Цилиндр” uskunasidan foydalanilgan holda, yumaloqlash markazida silindr asosining markazi ko‘rsatiladi (86a-rasm), radiusga 7 qiymat kiritiladi, silindr balandligini (uzunligini) sichqonchani yo‘naltirib, devor qalinligidan katta qilib ko‘rsatiladi. “Переместить” uskunasi bilan silindr oldinga 2 - 5 mm. ga suriladi (86b-rasm).
   

1. 
   b) d)
   

86-rasm: a) silindr markazi; b) silindrni oldinga surish;

8. 
   “3D зеркало” buyrug‘i bilan (menyular qatori: “Редактировать — 3D Операции”) yuzaga nisbatan detalining simmetriya o‘qi orqali o‘tuvchi silindr aks ettiriladi: silindr tanlanadi, “Enter” tugmasi bosiladi. Simmetriya yuzasi 3 ta nuqta bilan ko‘rsatiladi, birinchi nuqta qobirg‘aning o‘rtasida (87a-rasm), ikkinchisini boshqa qobirg‘aning
   

1. 
   b) d) e)
   

9. 
   “Сплошные тела” (menyu qatori: Редактировать — Редактировать тела) uskunalar panelida joylashgan “Вычесть” buyrug‘i bilan detal devoridan silindrlar chiqariladi: devor va ikki silindr tanlanadi (88-rasm).
   

10. 
    “Клин” (“Моделирование” uskunalar paneli) buyrug‘i bilan mustahkamlik qobirg‘asi quriladi. Koordinatalar boshini qobirg‘a asosining o‘rtasiga olib o‘tiladi, “Клин” buyrug‘iga kiriladi, birinchi burchakga “90, -15, 0” absolyut koordinatalar ko‘rsatiladi, ikkinchi burchakka “@ -90, 30, 0” nisbiy koordinatalar beriladi, “Клин”ni 50 balandlikga ko‘tariladi, “Enter” tugmasi bosiladi (89-rasm).
    

89-rasm. Detalning qobirg‘asini qurish

11. 
    “Разрез” (menyu qatori: Редактировать — 3D Операции — Разрез или Сечение) uskunasi yordamida ponaning oldingi tomoni 20 mm chuqurlikda qirqiladi: pona tanlanadi, 3 ta nuqta bo‘yicha yuza quriladi, kesim yuzaning birinchi nuqtasi “20, -15, 0”, ikkinchi nuqtasini chiziladigan chiziqning izi yo‘nalishi bilan ko‘rsatsa bo‘ladi (90a-rasm), uchinchni yuzani qirquvchi nuqtani Z o‘qi bo‘yicha chiziladigan chiziqning izi yo‘nalishi bo‘yicha yoki “@ 0, 0, 11” nisbiy koordinatalari ko‘rsatiladi, “Enter” tugmasi bosiladi. “Обе” rejimning tanlanishi “Enter” bilan tasdiqlanadi (90b-rasm).
    

1. 
   b) d)
   

90-rasm: a) kesiladigan joy chiziqlari; b) kesiladigan joy;

12. 
    “2D каркаc” vizual uslibiga qaytiladi (menyu qatori: “Вид — Визуальные стили”). “3D полилиния” uskunasi bilan payvand chokining yo‘naltiruvchisi chiziladi (91a-rasm). Chizmaning bo‘sh maydonida
    

1. 
   b)
   

91-rasm: a) chok chizig‘i; b) aylana chizig‘i

13. 
    Modellashtirish uskunalar panelida joylashgan “Сдвиг” buyrug‘i yordamida payvand choki tasvirlanadi: siljitish uchun obyekt tanlanadi aylana. Grafik maydonida sichqonchaning o‘ng tugmasini bosib, kontekstli menyudan “Выравнивание” rejimi tanlanadi. Obyektni trayektoriyaga perpendikulyar to‘g‘rilash so‘roviga “Да” ha deb javob beriladi. Payvand chokining trayektoriyasi ko‘rsatiladi (92-rasm).
    

92-rasm. Detalning payvand choklariga ishlov berish

14. 
    Asos bilan devor orasidagi payvand choki tasvirlanadi. Old ko‘rinish tanlaladi (menyu qatori: “Вид – 3D виды – Спереди”), “Скрытый” vizual uslub (93a-rasm). “Полилиния” buyrug‘i bilan asosning qirqilgan burchaklari va devorlari quyuqlashtiriladi, buni yuqoridagi o‘ng burchakdan boshlash lozim (93b-rasm). Kontekstli menyudan “Дуга” bandiga o‘tiladi, keyingi kontekstli menyudan “Центр” rejimi tanlanadi. Bo‘lajak yoyning markaziy nuqtasi ko‘rsatiladi (93d- rasm). Yoyni poliliniyaning birinchi nuqtasiga bog‘lanishini, sichqonchaning chap tugmasini bosib yakunlanadi (93e-rasm).
    

1. 
   b) d) e)
   

15. 
    “Выдавить” buyrug‘idan (“Моделирование” uskunalar panelidagi) foydalaniladi: chok kesimi tanlanadi. Siqib chiqarish balandligiga klaviatura yordamida 80 kiritiladi. Janubiy g‘arbiy izometriyaga (menyu qatori: “Вид – 3D виды – Юго-западная изометрия”), “2D-каркас” 2D karkas vizual uslubiga o‘tiladi. Agar chok chetda qolgan bo‘lsa (94a-rasm), uni devor va asosning yon taraf orqasiga ko‘chiriladi (94b-rasm). Butun detal belgilanadi va unga kul rang beriladi. “Реалистичный” vizual uslub yoqiladi (94d-rasm).
    

1. 
   b) d)
   

94-rasm: a) chok cheti; b) chokni orqaga ko‘chrish;