31
11
Amaliyotda tuslar kuchini aniqlab olish naturani
planlarga ajratib olishga
muvofiq keladi va bu turli xil jismlardag yorug‘lik va soyalar kuchining o‘zgarishi
bilan aniqlanadi. Tusning kuchini aniq tarzda aniqlab olish uchun ishning kelgusi
umumiy tusli-rang tarkibini ketma-ket qatlamlarga joylashtirib chiqish bo‘yicha
katta sintezlashtirish ishini o‘tkazish, kartina tekisligi ramkalarida eng oqish va eng
qoramtir tonalrang dog'lari o'rtasidagi munosabatni topish kerak bo'ladi.
Predmetning rangi o‘ta o‘zgaruvchan. Qat’iy aytish mumkinki, u doimo turlicha
bo‘lgan: bu erda yorug'lik o‘zgargan bo‘lsa, u erda rang perspektivasi rol o‘ynaydi.
Bu
tomonda - osmon refleksi, bu erda - kontrast. Masalan, g’ira-shirada barcha
ranglar sovuq tuslar tomonga o‘zgaradi. Leonardo da Vinchi so‘zlari bilan
aytganda: "har bir jismning yuza sirti uning qarshisida turgan predmetning rangiga
aloqador bo'ladi", ya'ni g'ira-shira osmon ostida turgan
barcha predmetlar uning
sovuq yorug' tusini aks ettiradi. Natyurmortni tuzishda qo'shimcha ranglar qonun-
qoidalaridan foydalanish yakuniy nuqta sifatida muhim ahamiyat kasb etadi.
E’tiborni alohida qismlarga mujassamlashdan qochish, yuzadagi va natura
postanovkasidagi ranglar va tonlar munosabatlarining
yagonaligi va yaxlitligini
ko'ra olish zarur.Ayniqsa, XVI-XIX - asrlarda yaratilgan asarlar Lessirovka
texnikasi bilan tugallangan. Hozirgi davrda oʻzbek rassomlaridan (Sh.
Abdurashidov, M. Nuriddinov, A. Aliqulov. Sh. Qoʻziyeva va boshqalar.) ijodida
rangtasvir asarlari yaratish jarayonida qisman yoki toʻliq qoʻllaniladi
.
