4
KIRISH
Fanni o‘rganishdan maqsad bo‘lg‘usi tasviriy san’at mutaxassislari tasviriy
san’atning realistik maktab an’analarini o‘rganish hamda
rivojlantirishda hozirgi
zamon tasviriy san’atining yangi-yangi pog‘onalarini egallash, yaratilgan va
yaratilayotgan badiiy asar ta’sirchanligini anglash, his etish va badiiy g‘oyasini
oshirish, rivojlantirish yo‘nalishlarini belgilab olish bo‘yicha nazariy bilimlarini
shakllantirishdan iborat. Malakali tasviriy san’at o‘qituvchilarni
tayyorlashda
kompozitsiya fanining ahamiyati kattadir. Kompozitsiya fani tubdan qalamtasvir,
rangtasvir bilan chambarchas uzviy bog‘liq. Bu fanlarni bir-biridan ajratishni hatto
tasavvur ham qilib bo‘lmaydi. Naturadan chizish butun bosqich davomida, o‘quv
jarayonining asosiy qismini tashkil etadi.
“Kompozitsiya” fanini maqsadi - 60111200 “Tasviriy san’at va muhandislik
grafikasi” ta’lim yo‘nalishi talabalariga chuqur nazariy va amaliy bilim va
malakalarga ega bo‘lishiga, pedagogik faoliyat
jarayonida kompozitsiyaning
tasviriy san'atga chambarchas bog‘liqligi, kompozitsiyani haqqoniy tasvirlashni
o‘zlashtirish, qalamtasvir va rangtasvir mashg‘ulotlarini o‘tishda kompozitsiya
qonuniyatlari,
o‘ziga
hosligi,
naturmort,
portret,
plakatni
tasvirlashda
kompozitsiyaning ahamiyati va uning tasviriy faoliyatga o‘rgatish malaka va
ko‘nikmalarini hosil qilishdan iborat.
Oliy o‘quv yurtlarida kompozitsiya fani o‘qitilishi kelajak tasviriy san’at
o‘qituvchilarini badiiy madaniyatini shakllantirishga qaratiladi.
Chunki har bir
talaba kelajakda qaysi sohada ishlashidan qat’iy nazar u ishdan tashqari vaqtlarida
dam olishi, hordiq chiqarishi, ish vaqtda sarflangan quvvatini tiklashi kerak
bo‘ladi. Bunga u yuksak saviyada ishlangan san’at asarlari bilan muzey,
ko‘rgazmalar va boshqa
joylarda tanishishi, ularni idrok etish, ulardan zavqlanish
orqali erishadi.
Oliy o‘quv yurtlaridagi kompozitsiya fani bo‘lajak tasviriy san’at
o‘qituvchilarini umumiy bilimlarini rivojlantirib nazariy hamda amaliy
ko‘nikmalarni mustahkamlaydi. Sohaga oid terminalogik bilimlarini boyitishga
imkon yaratadi. Tasviriy san’at tarixi darslarida ushbu
imkoniyatlardan unumli
5
foydalanish uchun birinchi navbatda fanning mazmunini qiziqarli tarzda tuzilishiga
alohida e’tibor qaratish kerak. Bularni amalga oshirish uchun mavzularni
yoritishda, o‘qitishning an’anaviy usullaridan voz kechib noan’anaviy usullarni,
zamonaviy ilg’or innavatsion pedagogik texnalogiyalarni,
ilmiy va amaliy
tajribalar uslublarni qo’llashimizga to’g’ri keladi.
Kompozitsiya sanʼatning turli davlardagi va turli mamlakatlardagi rivojini
oʻrganadi va tavsiflaydi, qaysidir sanʼat turi va janrning,
yoki butun bir
yoʻnalishning va rassomning ijodining evolyusiyasini tahlil qiladi.
Sanʼat - bu izlanishdir, aniqrogʻi komil, yetuk shakl, ritm va koloritni
borliqdan izlab, abadiylikka, yaʼni dunyoni va insonni bilishdir. Sanʼat oʻz ichiga
hozirgacha o‘z yechimi topilmagan va goʻzallikning noyob va nafis taraflarini aks
ettiruvchi tushuncha hisoblanadi. Sanʼat asarini yaratish jarayonini bu rassomning
ichki dunyosi ochib berishdir. Tasviriy sanʼat qonunlarini asosi bu tabiat qonunidir.
Biz ushbu qo‘llanmamiz orqali talabalarga mavzularni ya’na
ham kengroq
yoritishga harakat qildik. Ushbu o‘quv qo‘llanmadan talabalar, magistrlar bilan bir
qatorda kelajak tasviriy san’at o‘qituvchilari ham foydalanishlari mumkin.
