|
Konchilik ishi asoslari
|
| bet | 62/83 | | Sana | 12.01.2024 | | Hajmi | 3,73 Mb. | | #136021 |
Bog'liq Konchilik ishi asoslariAg’darma ish frontining harakatlanish usuli ag'darmalarning rejadagi rivojlanish sxemasini aniqlaydi. Ag'darma frontining harakatlanishning uchta usuli mavjud: parallel, yelpig'ichsimon va noto 'g'ri chiziqli. (15.3 rasmj
Ag'darma boshi berkliklari soni transport kommunikastiyasini qabul qilish qobiliyati va ag'darma o'lchamlari bilan chegaralanadi va ag'darma ish unumdorligini aniqlaydi. Ag'darma ish unumdorligi - bu, vaqt birligi ichida ag'darma tomonidan qabul qilinayotgan jinslar miqdori.
Bir ag'darmali boshi berklikigining haqiqiy ish unumdorligi: pluglida 1,5-2 ming m3/sutka; ekskavatorlida (mexanik kovush yoki draglaynda) ekskavatorning
■j
modelidan kelib chiqib 4 dan 8 ming m /sutka ni tashkil etadi.
Ag'darma yuzasiining tekislanishi yo'llarning va konveyerlarning harakatlanishi uchun, avtomobil yo'llarini hosil qilish va keyinchalik rekultivatsiya qilish uchun amalga oshiriladi. Tekislash qoidaga ko'ra buldozerlar bilan amalga oshiriladi.
Transport aloqalarini ag'darma maydoni bo'ylab siljitish davriy xarakterga ega va ag'darma zaxodkasini hosil qilgandan keyin amalga oshiriladi. Ag'darma aloqalarining ko'chirilishi karyerdagi vaqtinchalik yo'llarining ko'chirilishiga xos.
Ag’darmalarning joylashuv joyini tanlash
Ag’darmalarning joylashuv joyiga ko’ra karyer konturiga nisbatan ag’darmalar ichki, qazib olingan joyda joylashtiriladigan, va tashqi - karyer konturidan tashqarida joylashtiriladiganlarga bo’linadi. Qazib olingan joylarni qoplovchi tog’ jinsini joylashtirish uchun ishlatish tashish masofasini qisqartiradi. Shu o’rinda ag’darmalar hosil qilish uchun qo’shimcha maydon va qazib olingan maydonni rekultivastiya qilish zarnrati yo’qoladi. Lekin ichki ag’darmalami hosil qilish faqatgina gorizontal va kichik burchakka ega va butun qalinlikda qazib olinadigan konlar uchun mumkin. Ba’zi hollarda ichki ag’darmalami hosil qilish qiya va tik qiya konlarda ham mumkin. Tashqi ag’darmalar qoidaga ko’ra qiya va tik qiya konlarda hosil qilinadi, bunda karyerning oxirgi konturi qazib olishning faqatgina oxirgi davrida bilinadi. Gorizontal va kichik burchakli konlarni qazib olishning birirnchi davrida qoplovchi tog’ jinslari kondan tashqariga chiqariladi.
Qiya va kichik burchakli konlarni qazishda katta qalinlikdagi qoplovchi tog’ jinslari mavjud bo’lganda (40-50m va undan yuqori), bir vaqtning o’zida ichki va tashqi ag’darmalar hosil qilinadi. Pastki pog’onalarning qoplovchi tog’ jinslari ichki ag’darmalarda, yuqori pog’onalarning qoplovchi tog’ jinslari tashqi ag’darmalarda j oylashtiriladi.
Tashqi ag’darmalarning joyini tanlashda quyidagi holatlar bilan tanishiladi. Ag’darmalar karyer zaboyidan ag’darmalar hosil qilish nuqtalarigacha bo’lgan masofani qisqartirish maqsadida ag’darma joylari bevostida karyer yonida joylashgan bo’lishi kerak. Ag’darmalarga kelish yo’llari qulay va qiyaliklarsiz bo’lishi kerak. Ag’darmalar tagida yaqin orada ochiq usulda qazib olinishi mumkin bo’lgan foydali qazilma zaxiralari bo’lmasligi kerak. Tog’ jinslarini g’aramalash uchun birinchi o’rinda qishloq xo’jaligida ishlatilmaydigan va kam ishlatiladigan yerlardan tanlash kerak (chuqurlik, botqoqlik va boshqalar). Ag’darmalarning joylashuvi kon ishlarinig borishiga xalaqit bermasligi kerak. Ag’darmalami tog’ tushish joylarida yoki yaylovlarda joylashtirish maqsadga muvofiq. Ag’darmaning qabul qilish qobiliyati karyerdan foydalanishning barcha davrida chiqariladigan tog’ jinslarini joylashtirish ishkoniyatiga ega bo’lishi kerak.
Amaliyotda talab etilgan ag’darma joyini tanlashning barcha talablarini bajarishning imkoni yo’q. Shu sababli har bir muayyan vaqtda joyni tanlash texnik-iqtisodiy hisoblar bilan amalga oshiriladi. Talablar sifatida bunda karyerning barcha foydalanish davrida minimal xarajatlar va ekspluatatsion
xarajatlar olinadi. Ag’darmalarning joylashuv holatining optimal holati quyidagi holatni qanoatlantirishi kerak:
Зтр + Зр + Зу min
Bunda, 3mp - karyerning barcha foydalanish davrida qoplovchi tog’ jinsini
tashishga bo’ladigan xarajatlar yig’indisi, rub;
|
| |
