• Integrallangan TJABT lar
  • Ko’p portli kompyuterlar yordamida texnologik jarayonlarni boshqarish tizimini loyihalash




    Download 1,47 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet4/26
    Sana28.06.2024
    Hajmi1,47 Mb.
    #266165
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   26
    Kompleks TJABT lar
    . Bular asosiy va yordamchi texnologik
    jarayonlarning lokal avtomatlashtirilgan boshqaruv tizimining birligidir, ular 
    o’zaro yagona agregatli va umumiy simvol bilan bog’langan (masalan, bo’lim, 
    ishlab chiqarish, qismlarning ABT). Mezonlar, odatda texnologik yoki texnika-
    iqtisodiy xarakterga ega. Bu tizimlarni qandaydir tayyor mahsulot ishlab 
    chiqarishda 3 va 4- sinf TJABT larini qo’llash maqsadga muvofiqdir. 
    Integrallangan TJABT lar
    . Bular murakkab va turli xil asosiy hamda 
    yordamchi jarayonlarning avtomatlashtirilgan boshqarish tizimlari bo’lib, bunda 



    asosan, 4 va 5-sinf TJABT larini qo’llash maqsadga muvofiq. SHuningdek, EHM 
    larda tizimning matematik ta’minotini yaratganda, texnik iqtisodiy ko’rsatkichlarni 
    hisoblashda va texnologik jarayon hamda texnologik komplekslarni to’la 
    optimallashda ham ishlatiladi. Bundan tashqari, bu tizimlar ishlab chiqarish 
    bo’limlarining ishini tahlil qilib, uning kelgusidagi rivojlanishini belgilaydi.
    TJABT lar murakkab, ko’p funktsiyali tizimlar turiga kiradi. Bu sinfning 
    ko’p funktsiyaliligi qator omillar bilan ifodalanadi, ya’ni: identifikatsiyalash
    nazorat, himoya va blokirovka, rostlash va boshqarish kabi ayrim funktsional 
    yordamchi tizimlarning borligi; lokal, ayrim boshqarish masalalarining umumiy, 
    global maqsadga bo’ysunishining natijasi; yordamchi tizimlar orasidagi( ko’p sonli 
    aloqalarning borligi; ayrim ob’ektlarni boshqarishning markazlashuvi va, nihoyat, 
    turli funktsiyalarni bajarishda bir xil texnik vositalardan foydalanish imkoniyati 
    mavjudligidir. TJABT lar bajargan funktsiyalarni quyidagi uch guruhga bo’lish 
    mumkin: axborot, boshqaruv va yordamchi. 
    TJABT larning axborot funktsiyalari ishlab chiqarish xodimlariga 
    (operatorlarga, dispetcherlarga) texnologik jarayonda bo’layotgan o’zgarishlarni 
    o’z vaqtida bilishga imkoniyat yaratadi, texnologik jarayonlarning ketishi aniq 
    axborotlar ishlab chiqishda keraksiz mahsulotlar kamayishiga olib keladi. TJABT 
    larning axborot funktslari quyidagichadir: 1) texnik va texnologik axborotdarni 
    to’plash, dastlabki ishlash va saqlash; 2) jarayon va texnologik uskunalar 
    holatining parametrlarini bilvosita o’lchash; 3) texnologik jarayon va uskunalar 
    parametrlarining holatini belgilash hamda signal berish; 4) texnologik jarayon va 
    texnologik uskunlarning ishlashi haqida texnika-iqtisodiy va foydalanish 
    ko’rsatkichlarini hisoblash; 5) yuqori va qo’shni tizimlarga hamda boshqarish 
    bosqichlariga axborotni tayyorlab berish; 6) texnologik jarayon parametrlari, 
    texnologik uskunaning holati va natijalarni qayd qilish; 7) jarayon parametrlari va 
    uskunalar holatida berilgan qiymatdan farqlarini nazorat qilish; 8) texnologik 
    uskunalarning himoya va blokirovka vositalari ishini tahlil etish; 9) texnik 
    vositalar komplekslari holatini diagnoz qilish va oldindan aytish; 10) texnologik 


    10 
    jarayonlarni olib borish, shuningdek, texnologik uskunalarni boshqarish uchun 
    axborot va ko’satmalarni operativ ravishda tayyorlash; 11) yuqori bosqichli va 
    qo’shni boshqarish tizimlari bilan axborotning avtomatik almashinishini 
    ta’minlash. 
    Texnologii jarayonni bevosita boshqarish masalasi TJABT larning 
    boshqarish funktsiyasini tashkil qiladi. Bunda boshqarish ta’sirlari operatorning 
    ishtirokisiz avtomatik tarzda amalga oshirilishi mumkin, yoki operatorga ma’lum 
    bir ko’rsatmalar ko’rinishida berilishi (bularni operator qabul qilishi yoki rad etishi 
    mumqin), yoxud operator ko’rib chiqqandan so’ng avtomatik tarzda ta’sir etishi 
    mumkin. TJABT larning boshqarish funktsiyalari quyidagilardan iborat: 1) 
    texnologik jarayonning ayrim parametrlarini rostlash; 2) bir marotaba mantiqiy 
    boshqarish (himoya, blokirovka qilish); 3) kaskadli rostlash; 4) ko’p aloqali rost-
    lash; 5) diskret boshqarishda dasturli va mantiqiy operatsiyalarni bajarish; 6) 
    texnologik jarayonning turg’un holatini optimal boshqarish; 7) texnologik 
    jarayonning noturg’un holati va uskunalar ishini optimal boshqarish; 8) boshqarish 
    tizimini moslashtirgan holda butun texnologik ob’ektni optimal boshqarish. 
    TJABT larning yordamchi funktsiyalari quyidagilardan iborat: 1) tayyor 
    mahsulot ishlab chiqarishda smena va kunlik vazifalarga operativ o’zgartishlar 
    kiritish; 2) hisoblash masalalarini hal etish; 3) texnologik uskunalarning to’la 
    ishlashini nazorat qilish; 4) tizimdagi g’ayri-tabiiy vositalarni oldindan ko’rsatish; 
    5) yuqori bosqich tizimlar bilan aloqani ta’minlab berish; 6) tizimning texnologik 
    vositalar buzilishini oldindan ko’rsatish. 
    Avtomatlashtirilgan boshqarish tizimi (ABT) axborotni to’plash, ishlov 
    berish va taqdim etishning texnik vositalari va algoritmlarining majmuasidan iborat 
    bo’lib, u korxonani yoki ayrim jarayonlarni kibernetika usullari asosida 
    boshqarishni ta’minlaydi [ 6,7 ]. 
    Boshqarish ob’ektiga qarab texnologik jarayonlarni boshqarish tizimi va 
    korxonalarni tashkiliy-ma’muriy boshqarish tizimlari farq qilinadi. Ham u, ham bu 


    11 
    vazifalarni qo’shib olib boruvchi - integrallangan ABT (IABT) deb ataluvchi ABT 
    ham bo’lishi mumkin. 
    ABT avtomatik tizimlardan farqli o’laroq odam-mashina tizimlaridir. 
    Bunday tizimlarda boshqarish vazifalari odam va texnik vositalar o’rtasida 
    bo’linadi. Biroq avtomatlashtirilgan tizimlarning odam-mashina tabiati ABT da 
    ayrim vazifalarni to’liq avtomatlashtirish mumkinligini, ayniqsa, texnologik 
    jarayonlarni bevosita raqamli boshqarish darajasida inkor etmaydi. 
    Avtomatlashtirilgan boshqarish tizimining asosiy tarkibiy qismlarini sanab 
    o’tamiz. 

    Download 1,47 Mb.
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   26




    Download 1,47 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Ko’p portli kompyuterlar yordamida texnologik jarayonlarni boshqarish tizimini loyihalash

    Download 1,47 Mb.
    Pdf ko'rish