Davra suhbati.
Bu tadbir turli guruh jamoatchilik vakillari
orasida biror-bir muammoni muhokama qilishga bag‘ishlanadi.
Masalan, dolzarb ijtimoiy-siyosiy masalaga oid muammoni
davra suhbatida muhokama etishda davlat apparati, nufuzli
jamiyatiar, OAV vakillari qatnashadilar. Suhbat mavzusi va rejasi
awaldan tuziladi, jamoatchilikka ma’lum qilinadi. Suhbat ish-
tirokchilari 6 tadan 14 tagacha bo‘ladi. Suhbatni boshqaruvchi
olib boradi. Suhbat boshlanishidan awal qatnashchilar o‘zlarini
tanishtirishadi. Boshqaruvchi suhbatning borish tartibini va
ajratilgan vaqtni m a’lum qiladi, muhokamaga qo'yilgan savollar
haqida m a’lumot beradi. Bunga Respublika bolalar kutubxona-
sida o ‘tkazilgan «Kitobxon bolalar — rivojlanayotgan jamiyat»
mavzusidagi, Alisher Navoiy nomidagi 0 ‘zbekiston Milliy ku-
tubxonasida o‘tkazilgan katta davra suhbatlarini misol qilib kel-
tirish mumkin. Ularda bolalar o‘qishini tashldl etish va shakllan
tirish, ota-ona, mahalla, maktab o‘qituvchisining o‘rni haqida,
kitobxonlikka bog‘liq boshqa masalalar muhokamaga qo‘yildi.
Ko‘rgazmalar va kitob yarmarkalari butun dunyoda PRning
muhim vositasiga aylanib qoldi. Bu tushunchalar bir-biridan farq
qiladi. Ko‘rgazmada yangi adabiyotlar namoyish etilsa, kitob
yarmarkasida, kutubxonachilik ishi va kitob ishiga oid yirik tadbiriarda
sotilishi mumkin bo'lgan kitoblar namoyish etiladi va kitob savdosi
333
www.ziyouz.com kutubxonasi
amalga oshiriladi. Kitob savdosi xodimlari mijozlari bilan kelgusi
munosabat uchun shartnomalar tuzib olish, raqobatchilar haqida
axborotga ega bo‘lish mumkin.
Ko‘rgazmalar yonida mutaxassis sharhi uyushtirilsa, kitob
reklamasi yoki ko‘rgazmaning ta’siri yanada oshadi.
Ko‘rgazmalar namoyish etilayotgan mahsulotni harakatga
keltirishda iqtisodiy samara beruvchi vosita. Bunda joy, vaqt,
mahsulot narxi, yashash va maosh xarajatlari nazarda tutiladi.
Ko‘rgazma bir vaqtning o‘zida katta auditoriyaga mahsulot haqida
keng ma’lumot beradi, mijozlarning shaxsan va bevosita tanishib
chiqishlari hamda xulosa chiqarishlariga imkon yaratadi. Namoyish
etilayotgan kitob haqida keng va tushunarli m a’lumot berish,
mijozlar qiziqishini o‘rganish, talablarini aniqlash imkonini beradi.
Ko‘rgazma televideniye orqali namoyish etilishi, u haqda radio
va vaqtli matbuot sahifalarida ma’lumot berib borilishi mumkin va
bu qo‘shimcha reklamani tashkil etadi. Ko‘rgazma tadbir davomida
turli mashhur kishilarning o‘ta do‘stona muhitda uchrashuvlariga
va fikr almashuvlariga sharoit yaratadi. Ko‘rgazma tashkilotning
imijini oshirishga, jamoatchilik o ‘rtasida ta’sir doirasini kengay-
tirishga, yangi hamkorlar va homiylar topishga yo‘l ochadi.
Shunga qaramay, ko‘rgazmaning salbiy tomonlari ham mav
jud. Bular: tasodifan kelib qolgan kishilarga tadbirning ta ’siri
kamroq bo'ladi, katta ko‘rgazmalar uchun joy muammosi ham
paydo bo‘ladi, agar boshqa ishlab chiqarish tashkilotlarining
ko‘rgazmasi uchun kutubxonalar ijaraga joy berish imkoniyatiga
ega bo‘lsa, kutubxona uchun yaxshi imkoniyat, ammo kichik
kutubxonalarda bunday tadbirlarni o‘tkazish biroz mushkulroq.
0 ‘z joyiga ega bo‘lmagan tashkilotlar uchun ijaraga joy olish ham
anchagina qiyinchilikni keltirib chiqaradi.
Tadbir qatnashchilari o‘zlarini qiziqtirgan muammoga javob
topib, qiziqishlari doirasida kelgusi ish yo‘nalishlarini, usulini,
texnologiyasini belgilab olishadi. Yangi tanislilar orttirish, namoyish
etilayotgan kitoblarni o‘z qo‘llariga olib, bevosita tanishib chiqish,
xulosa chiqarish lmkoniga ega bo‘lishadi. Bir vaqtning o ‘zida
raqobatga kirishayotgan boshqa mahsulotlarni ham ko‘radilar.
Tadqiqotchilaming fikriga ko‘ra, 50 % qatnashuvcliilar yangi
334
www.ziyouz.com kutubxonasi
mahsulotlarni, xizmat turlarini ko‘rish ishtiyoqida keladi. De-
mak, taslikilotchilar ko‘rgazmam tashkil etishda namoyish etilishi
ko‘zda tutilayotgan kitob yoki xizmat turining, boshqa vositalar-
ning dolzarbligiga, yangiligiga alohida e’tiborni qaratishlari lozim.
|
