|
Latov, P. Zohidov, d nosirova, M. Miryusupova, sh. Nurmuhamedova arxitekturaviy kompozitsiya asoslari
|
| bet | 4/28 | | Sana | 05.04.2022 | | Hajmi | 1.57 Mb. | | #19319 |
Bog'liq X Снимок экрана 2023—05—28 в 20.38.55, 5-mavzu. Funksiyalar, 4-mavzu. Takrorlanish operatorlari, Takomillashgan ilk qadam-fayllar.org, BUYUK BRITANIYA QIROLICHA VIKTORYA DAVRIDA, epilipsiya bosh miya, Doc1klauzura. NUQTA VA FON
Biror unsumi (doirani) fon yuzasi bo’ylab asta-sekin harakatlantirib, doiraning fonga ta’sir kuchi topiladi. Unsurning eng yaxshi (komfort) joyi aniqlanadi. Mashq uchun 20x30 sm o’lchamli vatman qog’oz, diametri 3 sm bo’lgan doiracha kerak bo'ladi.
Ko’rsatmalar:
unsurlar qog’oz yuzasida simmetrik yoki asimmetrik tarzda joyiashishi mumkin;
kompozitsiya bosh unsurga yoki markazga ega bo’lishi kerak. Bosh unsurning boshqalarga nisbatan alohida ahamiyati uchta belgisiga ko’ra ya’ni: shakli, kattaligi va joyiashishi orqali ochiladi;
kompozitsiya muvozanati unsurlarning umumiy yuzasi, oraliqlar va bosh maydon (fon yuzasi) o’rtasidagi muvozanatdan iborat bo’ladi.
2-klauzura. “TASVIR” VA FON
Fon va maydonning orasidagi muvozanat holati, ya’ni tasvir ham, fon ham bir xilda e’tiborni tortadigan holat aniqlanadi. Mashq uchun 20 x 30 sm o’lchamli vatman qog’oz, yopishtirishga qora qog’oz, qaychi, chizg’ich kerak bo’ladi.
9
Klauzurada fon bilan bir necha shakllar: alohida nuqtalar, alohida chiziqlar, alohida to'g'ri to’rtburchaklar (jami uch shakllar to’pi) 0‘rtasidagi bog'liqlikni va muvozanatni topish kerak bo‘ladi. Har shakllar to‘piga aio- hida - uch kompozitsiya tuziladi.
Kompozitsiyalamingtuzilishlari o‘xshashdir. Ulaida markaz bo’lishi lozim. Kompozitsiya asosi uning yaxlitligi hamda unsurlarning o‘zaro bog’liqligidir. Mashqda fonning frontalligini, ya’ni fonning tomoshabin oldidagi bir yuza tariqasida idrok etilishini ta’minlash zarur. Kompozitsiyada ortogonal katak ham qo’llanilishi mumkin. Shakllar to‘g‘ri to’rtburchak bo’lishi kerak. Aks holda frontallik emas, balki fazoviylik vujudga keladi. To‘g‘ri to'rtburchaklarning nisbatlari 1:1 dan 1:5 gacha; shakllaming soni esa to'qqiztadan oshmagani ma’qul. To‘g‘ri to'rtburchaklar bir-biriga va qog‘oz chetlariga nisbatan faqat parallel yoki perpendikular bo'lishi zarur. Unsur- lar qog’oz yuzasida simmetrik yoki asimmetrik tarzlarda joylashishi mumkin. Kompozitsiya bosh unsurga yoki markazga ega bo‘lishi kerak. Bosh unsur- ning boshqalarga nisbatan alohida ahamiyati shakli, kattaligi va joylashishi orqali ochiladi. Mashq uchun 30 x 40 sm o’lchamli asos qog‘oz, yopish- tirish uchun qora qog'oz, qaychi, PVA yoki rezina yelimi (kleyster ham ishlatilishi mumkin), chizg’ich, qalam kerak bo’ladi.
Klauzurani baholashda kompozitsion yechimning betakrorligi hamda biron-bir xaqiqiy narsalar tasvirini ko‘z o'ngimizga keltira olish sifati na- zarga olinadi hamda bunday ishlar yuqoriroq baholanadi.
klauzura. CHIZIQLARDAN IBORAT STATIK KOMPOZITSIYA
Bu klauzura orqali talaba chiziqlar vizual yo'nalish berishini anglaydi. Talaba oldiga chiziqlar imkoniyatidan kelib chiqib statik turg'un holatni vujudga keltirish vazifasi qo'yiladi. Vertikal va gorizontal chiziqlardan foy- dalaniladi. Pargoriy (sirkul) chiziqlardan ham foydalanish mumkin (1-rasm).
klauzura. CHIZIQLARDAN IBORAT DINAMIK KOMPOZITSIYA
Chiziqning tiynati (xarakteri) harakatni ifodalaydi. Bu qonuniyatni zim- dan anglash klauzura maqsadini tashkil etadi. Chiziqlar bir yoki bir necha nuqtalarga - markazlatgayo‘naltirilganbo‘lishi mumkin. Nuqta (markaz)lar klauzura qog'ozi sathida yoki undan tashqarida joylashgan bo’lishi mumkin (2-rasm).
10
Oldingi, 3-klauzurada nuqtali kompozitsiya, chiziqli kompozitsiya va to‘g‘ri to'rtburchakli kompozitsiyalar alohida-alohida bajarilgan bo'Isa, mazkur kiauzurada nuqta, chiziq va to‘g‘ri to'rtburchaklardan foydala- niladi. Uchala unsurlami - shakllami badiiy jihatdan birlashtira olish alohida ahamiyatga egadir (3-rasm).
klauzura. RANGLI NUQTALI, CHIZIQLI VA TO‘G‘RI TO‘RT- BURCHAKLI SHAKLLARDAN IBORAT KOMPOZITSIYA
Talaba bu klauzura orqali nuqta, chiziq, to'g'ri to'rtburchak tomosha- binga turlicha ta’sir etishini tushunadi. Uning oldiga bir necha ranglardagi unsurlami o'zaro bog’lash, ulami uyg'unlashtirish vazifasi qo'yiladi. Ranglar bir-biriga yaqin yoki keskinfarqlanadigan, qarama-qarshi bo‘lishi mumkin. Applikatsiya yoki bo'yoqdan foydalaniladi. Bo‘yoq tariqasida akvarel yoki guash olinadi. Akvarel qo'IIanilganda bo'yoq tekis, bir xil intensivlikda bo'Iishiga e’tibor berish kerak.
|
| |
