Loyihani tashkil etish va boshqarish

11 
Loyihani boshqarish ko„p jihatdan tashkiliy-iqtisodiy jarayonlarga kiradi 
hamda loyihani boshqarishning turli funktsiyalarini amalga oshirish bilan bog„liq 
boshqaruv masalalarini hal qilishga yo„naltirilgan.
Loyihalarda qo„llaniladigan loyihani boshqarishning ko„pgina jarayonlarini 
odatda 5ta guruhga ajratish mumkin.Ularning har biri bir yoki bir 
nechajarayonlarni o„z ichiga oladi: 
1. Initsiatsiya jarayoni–loyiha yoki uning navbatdagi fazasi bo„yicha ish 
boshlanganligini rasmiy tan olish (bunga buning uchun zarur bo„ladigan barcha 
ishlar va tadbirlar kiradi). 
2. Rejalashtirish jarayoni–loyihaning maqsad va natijalariga muvaffaqiyatli 
erishish uchun loyiha rejasini va boshqarishning harakatdagi tashkiliy-texnik 
tizimini ishlab chiqish. 
3. Bajarish jarayoni–loyiha rejasini bajarish uchun mehnat va moddiy 
resurslarni loyihaga muvofiqlashtirish. 
4.Nazorat qilish jarayoni–loyiha bo„yicha bajarilgan ishlarni miqdoriy 
baholash, monitoring yo„li bilan loyihaning bajarilishi va maqsadga erishilganlikni 
kuzatib borish va loyiha rejasidan salbiy cheklanishlarni bartaraf qilish uchun 
zaruriy tuzatmalarni amalga oshirish. 
5.Yopilish jarayoni–bajarilgan loyiha yoki uning alohida fazasini rasmiy 
qabul qilish, shartnomalarning yopilishi va loyihani nihoyasiga etkazish. 
Loyihani boshqarish bo„yicha asosiy ishlarning mazmunini quyidagicha qayd 
qilish mumkin: 
INITsIATsIYa (tashabbus ko„rsatish) 
–loyiha yoki uning navbatdagi fazasini initsiatsiyalash; 
–loyiha kontseptsiyasini ishlab chiqish; 
–texnik-iqtisodiy asoslash; 
–loyihani baholash va tasdiqlash. 
REJALAShTIRISh 
–predmet sohasi (maqsadi, natijalari)ni rejalashtirish; 

12 
–loyihaning tarkibiy dekompozitsiyasi; 
–ishlar va ularning o„zaro bog„liqligini aniqlash; 
–resurslarni rejalashtirish; 
–ishlar muddatlarini baholash; 
–ishlarni kalendar rejalashtirish; 
–qiymatni baholash va loyiha byudjetini shakllantirish; 
–tashkiliy rejalashtirish; 
–loyiha komandasini shakllantirish; 
–loyihada kommunikatsiyalarni rejalashtirish; 
–loyihada sifatni rejalashtirish; 
–identifikatsiyalash, loyihadagi tahlikalarni baholash; 
–tahlikalarga sezgirlik tadbirlarini ishlab chiqish; 
–shartnomalar va ta‟minotni rejalashtirish; 
–loyiha rejasini ishlab chiqish (rejalashtirishning barcha jarayonlari 
natijalarini o„z ichiga oluvchi va birlashtiruvchi yagona holda jamlangan va 
kelishilgan hujjat). 
BAJARISh 
–loyiha rejasini bajarishni tashkil etish va muvofiqlashtirish; 
–loyiha komandasini rivojlantirish; 
–axborotlarni taqsimlash; 
–predmet sohani tasdiqlash; 
–ishga, xizmatlarga, ta‟minotga buyurtmalarni joylashtirish; 
–shartnomalar tuzish va ularni kuzatib borish. 
NAZORAT QILISh 
–loyiha ishlarining bajarilish holati to„g„risida hisobot berish; 
-o„zgarishlarni boshqarish; 
–predmet sohani, bajarilish muddatlarini, loyiha qiymatlarini nazorat qilish; 
–tahlikalarni kamaytirish bo„yicha tadbirlarni nazorat qilish; 
–sifatni nazorat qilish; 
–shartnomalarning bajarilishini nazorat qilish. 

13 
YoPILIShI 
–loyihaning ma‟muriy nihoyalanishi; 
–shartnomalarning yopilishi. 
Loyihani boshqarishning mazmuniga oid asosiy masalalarni yoritish bilan bir 
qatorda uni nima uchun boshqarish zarurligi to„g„risidagi savol oldimizda 
ko„ndalang bo„lib turaveradi. Agar ushbu savol loyiha menejeriga berilsa, u oddiy 
ravishda: «Loyihani o„z vaqtida, o„zining smetasi doirasida va uning o„ziga xos 
talablarga mos tarzda bajarish uchun», deb javob beradi. 
Ammo har doim ham va barcha loyihalar uchun ham LBning usullari va 
vositalarini qo„llayverish o„zini oqlaydimi? Bu katta sarf xarajat talab etadi. 
Shuning uchun ham bunday muammolarga duch kelmaslik maqsadida har bir 
loyihaga alohida e‟tibor bergan holda ularni har tomonlama tahlil qilish va aynan 
qaysi loyihani boshqarishga maxsus usullar va vositalarni qo„llash zarurligini 
aniqlash maqsadga muvofiq bo„ladi. 
Ma‟lumki, uncha katta bo„lmagan korxonalar va firmalardagi kichik loyihalar
har bir loyihani boshqarish uchun maxsus tashkilotlar va rasmiy usullarni 
qo„llashni talab qilmaydi. Loyiha uchun mas‟ul bitta menejer hatto o„zining 
«boshqarishning norasmiy usullari»ni qo„llagani holda ushbu ishni to„la bajara 
oladi. Ammo juda yirik loyihalarni boshqarishda albatta boshqarishning rasmiy 
usullari va vositalaridan foydalanish zarur. 

Download 2,58 Mb.