Loyihani tashkil etish va boshqarish

22 
Korxonaning rivojlanishi 
Vaqt 
 
1.5- chizma.
Loyiha va korxona
 
Korxonaning o„zining, ya‟ni «loyihaning yaqin muhiti» omillarining loyihaga 
ta‟sirini ko„rib chiqamiz. 
Korxonaning rahbari loyihaning maqsadi va asosiy talablarini aniqlaydi. 
Korxona rahbariyati korxonani strategik rivojlantirish nuqtai nazaridan 
ekspertlarning alohida talablarini umumlashtiradi hamda unga, masalan, 
quyidagilarni qo„shadi: 
–loyihaning natijalariga talablar; 
–loyihani amalga oshirishga talablar; 
–korxona bo„limlari va mutaxassislari tomonidan loyihaning maqsad va 
talablariga kiritiladigan tuzatmalar uslubiyati hamda tartibi. 
Moliya sohasi ishlarning bajarilishi va loyihaga sarflangan xarajatlarni 
qoplash uchun kalkulyatsiyani hisobga olgan holdaloyihaning byudjetini, 
shuningdek, uni moliyalash usullari va manbalarini aniqlaydi. Ishni to„la va 
Лойиҳани 
амалга 
ошириш
Лойиҳанинг 
бошланиши
Ривожланишга 
умумий харажатлар 
нихоясига етказиш 

23 
yuqori sifatda bajarish kuchli raqobatchilik sharoitida buyurtmachining xulosalari 
bilan aniqlanadigan loyihaning muhim talablari va shartlarini shakllantiradi. 
Ishlarni boshqarish sohasi ishlabchiqarish vositalari bozori bilan bog„liq va u 
ham o„ziga xos talablarini qo„yadi.Xususan: 
–texnologiyalar va qurilmalardan foydalanish bo„yicha tavsiyalar; 
–ma‟lum bir texnologik jarayonlardan voz kechish; 
–ishlabchiqarish va mehnat vositalarining bozor imkoniyatlari bilan loyiha 
talablarining kesishishi. 
Infratuzilmalar sohasi xizmatlar bozori bilan bog„liq hamda u ham loyihaga 
va uni ta‟minlashga o„zining talablarini qo„yadi. Bunga asosan reklama, transport, 
aloqa vositalari, telekommunikatsiya tizimlari, axborot va turli xildagi lik hamda 
boshqa xildagi ta‟minotlar kiradi. GAT asosidagi loyihalarda bu tuzilma o„ta 
muhim hisoblanadi, negaki barcha loyihalar ushbu tizim ma‟lumotlari va 
axborotlaridan foydalangan holda vujudga keladi. 
Yuqoridagilar bilan bir qatorda korxonaning turli bo„limlari tomonidan 
boshqa talablar ham qo„yilishi mumkin. 
Tashqi muhit loyihaga va uni boshqarishga ham korxona orqali, 
hamto„g„ridan-to„g„ri katta ta‟sir ko„rsatadi. Qayd qilish zarurki, loyiha qanchalik 
yirik bo„lsa, tashqi muhit shunchalik katta ta‟sir ko„rsatadi. 
Quyida loyiha va uni boshqarishga hal qiluvchi yoki katta ta‟sir ko„rsatishi 
mumkin bo„lgan tashqi muhit omillarini ko„rib chiqamiz. 
Siyosiy tavsifnomalar va omillar: 
–siyosiy barqarorlik; 
–loyihaning hukumat tomonidan qo„llab -quvvatlanishi; 
–harbiy ittifoqlarda qatnashish. 
Iqtisodiy omillar: 
–milliy iqtisodiyotning tarkibi; 
–majburiyatlar turlari va mulkiy huquqlar, shu jumladan erga bo„lgan 
huquqlar; 
–soliqlar va baholar; 

24 
–sug„urta kafolati; 
–inflyatsiya darajasi va valyutaning barqarorligi; 
–bank tizimining rivojlanish darajasi; 
–investitsiyalar va kapital mablag„larning manbalari; 
–bozor infratuzilmalarining rivojlanish darajasi; 
–bahoning darajasi; 
–bozorlarning holati (investitsiya, ishlab chiqarish vositalari, xizmatlar, ishchi 
kuchi va boshqalar). 
Ijtimoiy tavsifnomalar va omillar: 
–yashash sharoiti va darajasi; 
–ta‟lim darajasi; 
–harakatlanish erkinligi; 
–mehnat qonunchiligi; 
–sog„liqni saqlash va tibbiyot, dam olish sharoitlari; 
–jamoat tashkilotlari, ommaviy axborot vositalari; 
–mahalliy aholining loyihaga munosabati. 
Qonunlar va huquq: 
–inson huquqi; 
–tadbirkorlik huquqi; 
–mulkchilik huquqi; 
–kafolat va imtiyozlar berish to„g„risidagi qonunlar va me‟yoriyhujjatlar. 
Fan va texnika: 
–fundamental va amaliy fanlarning rivojlanish darajasi; 
–axborot texnologiyalari va kompyuterlashtirish darajasi; 
–sanoat va ishlab chiqarish texnologiyalari darajasi; 
–GAT texnologiyalarining rivojlanish darajasi; 
–energetika va transport tizimlari; 
–aloqa va kommunikatsiyalar va boshqalar. 
Tabiiy va ekologik omillar: 

25 
–tabiiy va iqlim sharoitlari (harorat, yog„ingarchilik, namlik, shamollar, 
dengiz sathidan balandlik, zilzilabardoshlik, landshaft va topografiya va 
boshqalar); 
–tabiiy resurslar; 
–atrof-muhitni muhofaza qilish bo„yicha qonunchilik. 
Demak, yuqoridagilar asosida xulosa qilish mumkinki, loyihani tuzish, 
uni amalga oshirish va umuman, uni boshqarishga turli tabiiy, ijtimoiy–
iqtisodiy va ekologik shart–sharoitlar o„zining ma‟lum ta‟sirini o„tkazadi. 

Download 2,58 Mb.