144
Elektron to‘plam jism tomonidan sochilsa, apertura
diafragmasi tomonidan
ushlab qolinadi. Jism elektronlarni kuchsiz sochuvchi taglikda (yupqa parda)
yotibdi. Jism bir jinsli bo‘lmaganligi uchun elektronlar uning turli sohalarida
turlicha sochiladi. Jismdan o‘tuvchi elektronlar
qanchalik kuchsiz sochilsa, ular
apertura diafragmasidan o‘tadi. Shuning uchun L linza yordamida S fluorensent
ekranda
olingan jism tasvirida, ekranga tushuvchi elektronlarning zichligi,
jismning qalin va zich joylarida sochilishi hisobiga kichik bo‘ladi. Aksincha kam
sochilgan joylar uchun ekranda yorug‘roq bo‘ladi.
Bu usulning nomi
yorug‘
maydonli tasvir
deyiladi.
Tasvirni olishning boshqacha usuli ham mavjuddir. Elektronlar to‘plami
elektron optik tizimning bosh optik o‘qiga nisbatan ma’lum bir burchak ostida
namunaga yo‘naltiriladi (6.3 – rasm).
Bunda sochilishga uchramagan elektronlar diafragma
tirqishiga tushmaydi
va unda ushlanadi. Diafragma orqali kuchli sochilishga uchragan elektronlar o‘tadi.
Tasvirni hosil qilishda sochilgan elektronlar ishtirok etadi. Kuchli sochilishga
uchraganlar yorug‘roq bo‘ladi. Kuchsiz sochilishga
uchraganlar esa qoraroq
bo‘ladi. Bunday tasvir
