daqiqagacha amalga oshirilishi lozim. Zaharlangan hududlarda 30
daqiqa ichida birinchi tibbiy yordam ko‘rsatilsa,
ularning umumiy
ahvolining og‘irlashuvi ikki baravarga kamayadi. Demak, jarohat
olganlarga tibbiy yordam ko‘rsatish vaqti nihoyatda muhim hisoblanadi.
Ma’lumotlar ko‘rsatishicha, jarahotlanganlarga bir soat mobaynida
yordam ko‘rsatilmasa, o‘limga sabab bo‘lish 30 foizga, 3 soatgacha
yordam ko‘rsatilmasa - 60 foiz va 6 soatgacha yordam ko‘rsatilmasa
90 foizgacha ortadi. Birinchi tibbiy yordamni jarohat oigan kishining
o‘zi yoki uning yonida boiganlar (aholi, sandrujinachilar
yoki fiiqaro
muhofazasi hodimlari) ko‘rsatadi.
Birinchi shifokor yordami - jarohatning jabrlanganlar hayotiga
bevosita xavf soluvchi oqibatlarini bartaraf qilish, jarohat infeksiyasining
yanada rivoj topishining oldini olish maqsadida shifokorlar bajaradigan
davolash - muhofaza omillaridan iborat.
Bunday yordamni umum
shifokorlik tayyorgarligi bo‘lgan va ixtisoslashgan jarroh shifokorlari
ko‘rsatadilar. Birinchi shifokor yordajTiini ko‘rsatish vaqti jarohat oigan
vaqtdan boshlab 3-6 soat hisoblanadi. Tibbiy yordamning bu turini
hamma ixtisoslikdagi shifokorlar bilishlari kerak.
Malakali tibbiy yordam - davolash muassasalarida tegishli
ixtisoslikdagi shifokorlar amalga oshiradigan jarohat
oqibatlarini, birinchi
galda hayot uchun xavfli oqibatlami bartaraf qilish, rivojlana boshlagan
salbiy oqibatlarga qarshi kurashish, jarohatlanganlami to‘liq davolashga
qaratilgan jarrohlik va terapevtik tadbirlar majmuasi.
Ixtisoslashgan
tibbiy
yordam
-
ixtisoslashgan
davolash
muassasalarida odamning ba’zi a’zolari va tizimlaridagi
buzilishlarini
maksimal darajada tiklash maqsadida maxsus apparatlar va uskunalardan
foydalanib, mutaxassis
shifokorlar bajaradigan davolash-muhofaza
tadbirlari majmuasidan iborat. Shunday qilib, «Halokatlar tibbiyoti»
xizmati tizimlari ikki bosqichli tizimda faoliyat ko‘rsatadi.
Birinchi
bosqichda - bevosita o ‘choqning ichida jabrlanganlami qidirib topib,
ularga birinchi tibbiy va birinchi shifokor yordami ko‘rsatiladi, ularni
tibbiy evakuatsiya qilib, sanitariya-gigiyenik va epidemiyaga qarshi
tadbirlar amalga oshiriladi. ikkinchi bosqichda
esa jarohatlanganlarga
shifoxonalarda malakali,
ixtisoslashgan tibbiy yordam amalga
oshiriladi.
