183
Май 2021 10-қисм
Тошкент
BOSHLANG’ICH SINFLARDA FAZOVIY FIGURA-KONUS.
Hasanova Muhayyo Barot qizi
Buxoro viloyati Vobkent tuman xalq ta‘limi bo‘limiga
qarashli
5-sonli maktàb boshlangich sinf òqituvchisi
Boshlang’ich sinflarda
fazoviy figura-konus
.
Buxoro viloyati Vobkent tuman xa
lq ta‘limi bo‘limiga qarashli
5
-
sonli maktàb boshlangich sinf òqituvchisi
Hasanova Muhayyo Barot qizi
Annotatsiya:
Ushbu maqolada
boshlang’ich sinflarda konus mavzusini
kengroq va to’liqroq
tushuntirish haqida fikrlar yoritilgan.
Kalit so’zlar:
konus,asos,sirti
Konus
(yun. konos
—
dubulgʻa uchi)
—
yopiq konus sirt va
uni hosil qiluvchilarni kesuvchi S uchidan oʻtmaydigan
tekislik
bilan chegaralangan geometrik jism. Tekislikning K.
sirt ichida
joylashgan qismi K.ning asosi deyiladi. K. sirtning uchi va K.
asosi bilan chegaralangan qismiga K.ning yon sirti deyiladi. Agar
K.ning asosi doiraviy boʻlsa, K. doiraviy K. deyiladi. S uchi shu
doiraning
markaziga proyeksiyalan
sa, K. toʻgʻri doiraviy K.
deyiladi, SO kesma esa K.ning balandligi deyiladi (rasm). Toʻgʻri
burchaqli uchburchak oʻzining biror
kateti atrofida aylantirilsa,
toʻgʻri doiraviy K. hosil boʻladi. Toʻgʻri doiraviy K.ning yon sirti
SiH = nRL, hajmi V = -
^
-irr~h formula bilan hisoblangan, bunda:
L yasovchisi, R
—
K. asosining radiusi, h
—
K. balandligi. K.ni uning asosiga parallel yana
bir tekislik bilan kesilsa, kesik K. hosil boʻladi. Uning yon sirti SiH = n(R + r), hajmi V
—
u
7g( R +
—
K. +rL+Rr)h, formula bilan topiladi, bunda R, g
—
kesik K. asoslari radiusi, h
—
kesik K. balandligi, /
—
kesik K. yasovchi.
