Tabiiy fanlar bo‘yicha Milliy o‘quv dasturini amaliyotga joriy etish
10
O‘quvchilar tabiiy-ilmiy savodxonlik yo‘nalishidagi O‘quvchilarning
bergan javoblari tahlil qilish natijasida quyidagi xulosalarga kelindi:
➢
O‘quvchilar eng oddiy tushunchalarni ham yangi vaziyatlarda qo‘llashda,
yoki fikrlarini taklif qilish so'ralganda qiyinchilikka duch kelishdi.
➢
O‘quvchilardan topshiriqda berilgan grafik ma'lumotlarga
asoslangan
savolga javob berish so'ralganda, ular ko'pincha bunday ko'rsatmalarni
tushunmaydilar.
➢
O‘quvchilardan topshiriqni tushuntirish yoki asoslashni so'ralganda, ular
buni tushunmagandek taassurot qoldiradilar. Bu esa o‘quvchilarning
badiiy adabiyotlarni ko‘p o‘qimaganliklaridan va topshiriqlarni o‘qib
tushunishda muammolari borligidan dalolat beradi.
➢ Ular hodisalarni jiddiy tahlil qilmasdan, fikrlamasdan tez javob berishni
afzal ko'radilar va xatolikka yo‘l qo‘yadilar.
➢
O‘quvchilarda amaliy mashg‘ulotlarning maqsadi hamda qanday usul va
vositalardan foydalanish haqidagi topshiriqlarni bajarish holati 10-15%.
Bundan ko‘rinadiki,
maktablarda fizika, kimyo, geografiya,
biologiya
fanlaridan laboratoriya va amaliy mashg‘ulotlar yetarli darajada tashkil
qilinmagan, o‘quvchilarda amaliy ko‘nikmalarning rivojlanishi past
darajada.
➢
O‘quvchilarda kompyuter savodxonligining yetishmasligi ham ma’lum
bo‘ldi.
➢
O‘quvchilarda kreativ fikrlash namoyon bo'lishining past darajasi, ularda
fanlar bo‘yicha bilimlarning yetarli darajada shakllanmaganligi bilan ham
bog'liq
Tabiiy fanlar bo‘yicha Milliy o‘quv dasturini amaliyotga joriy etish
11
O‘quvchilarda fanning mazmuniga oid bilimlar yetarli darajada
egallangan:
fanga oid tushunchalar, atamalar, qoidalar va qonuniyatlarni
topishga qaratilgan savollarga 80-
90% to‘g‘ri javob berishgan.
Masalan ichimlik suvi, shamol hisobiga energiya olish, issiq ish kiyim
kabi topshiriqlarga to‘g‘ri javob berishgan.
Atrof-muhit muhofazasi,
odam salomatligi, tabiiy resurslar bilan
bog‘liq savollarga qisman t o‘g‘ri yondoshgan.
Ammo bu topshiriqlarning fikrlashga yo‘naltirilgan savollariga yechim
topish va mustaqil qaror qabul qilish, xulosa qilishni talab qiluvchi ochiq
javobli savollarida qiynalishgan.
O‘quvchilarda metodolik
bilimlarning sayozligi, ya’ni ilmiy tadqiqotni
qanday amalga oshirish, ularning maqsadi hamda qanday usul va
vositalardan foydalanish haqidagi topshiriqlarni bajarish holati 10-
15% bo‘lib,
bundan ko‘rinadiki, maktablarda fizika, kimyo, geografiya, biologiya
fanlaridan laboratoriya va amaliy mashg‘ulotlar yetarli darajada tashkil
qilinmagan, o‘quvchilarda amaliy ko‘nikmalarning
rivojlanganlik darajasi
past.
O‘quvchilarda ilmiy loyihalarni baholash hamda ma’lumot va dalillarni
talqin qilish kompetensiyalarini baholashga qaratilgan, tanqidiy va
strategik fikrlashni talab qiluvchi savollarga javob berilmagan.
Tabiiy fanlar bo‘yicha Milliy o‘quv dasturini amaliyotga joriy etish
12
Xulosa qilib shuni aytishimiz
mumkinki, maktab o‘quv
dasturlarini
ilg‘or xorijiy tajribalar asosida takomillashtirish, tabiiy yo‘nalishdagi o‘quv
fanlarini xalqaro standartlarga moslashtirish, o‘quv-metodik majmualar
sifatini oshirish, o‘quvchilarda
tadqiqotchilik, mantiqiy fikrlash,
k
ompyuterda ishlash ko‘nikmalarini rivojlantirish, o‘qitishning dars,
darsdan va sinfdan tashqari mashg‘ulotlari shakllaridan samarali
foydalanish, shaxsga yo‘naltirilgan ta’lim, muammoli ta’lim,
hamkorlikda
o‘qitish kabi ta’lim texnologiyalaridan foydalanishni tavsiya etamiz.
