• Амос Коменский.
  • Жахондаги дидактик тизимлардаги асосий гоялар ва




    Download 5,04 Mb.
    Pdf ko'rish
    bet6/133
    Sana19.01.2024
    Hajmi5,04 Mb.
    #140746
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   133
    Bog'liq
    74 Математика ўқитиш жараёнини лойиҳалаш Тожиев М Мамадалиев К
    15 маруза, кодекс, Informaciya qásiyeti, Hújjet dúzilisine súwret ornatıw, Kimyoviy muvozanat, 001, English File 4th edition Pre Intermediate TG, Документ Microsoft Word, Argos, Giyoxvandlik bayonnoma 09.11. 2023, 18 Dinshunoslik, 8-sinf test, DIRIJYOR VA KOMPOZITOR SHERMAT YORMATOVNING HAYOTI VA IJODI, Ozbekstan tariyxi. 11-klass (2018)
    2. Жахондаги дидактик тизимлардаги асосий гоялар ва 
    уларнинг укув жараёни лойихаларини тузишдаги урни
    Педагогик технология укитиш усулларининг энг замонавий 
    тури булиб, лойихаланган укув жараёни кисобланиб, укув жараё- 
    нндаги, педагог ва талабалар харакатини катьий белгилаб беради, 
    шунингдек, укитувчининг махоратига боглик
    жараённинг факат аъло даражада булишини 
    педагогик технология тамойиллари асосида 
    лойихасини тажрибали педагоглар ёки олимла|


    Европа тарихида угган ва уларнинг педагогик гоялари асосида, 
    инсоният 300 йилга якин давр мобайнида, ахоли таълим ва 
    тарбиясини амалга ошириб келган буюк алломалар ва уларнннг 
    гоялари педагогик технология усулининг яратилишига асос булган.
    XV-XVI асрларда булиб утган. Европа «Уйгониш даври» ер 
    юзига унлаб маориф олимларини етиштириб берди. Жумладан, 
    педагогика назариясига салмокли хисса кушган ва 1592-1670 
    йилларда яшаб утган олим Ян Амос Коменский. У 1632 йили 
    «Буюк дидактика» асарини ёзган. Унда аллома «Укитиш табиий- 
    ликка буйсуниши керак» деган фикрни илгари суради. Боланинг 
    аклий ва жисмоний усиш жараёни табиатдаги усиш жараёнига 
    ухшаш булади, дейди Коменский. Шунинг учун болани тарбияла- 
    ганда, богбон дарахтнинг биологик усиш конуниятини хисобга 
    олгани каби, педагог хам боладаги табиий билиш хусусиятини 
    хисобга олиши шарт. Коменский укишга хамма тортилишини, 
    умумтаълим олиши кераклигини уктиради. У биринчи булиб синф- 
    машгулот тизимини ишлаб чикди. «Буюк дидактика» асарида 
    укитишнинг дидактик принциплари берилиб, укув жараёнида 
    укитувчи уларга суяниши кераклигини уктирди. Унутманг-ки хар 
    кандай принцип, яъни тамойил негизида кандайдир конуният ётади. 
    У мактабда укув йили кузда 1 сентябрдан бошланиши ва уни 
    чоракларга булиш, чораклар орасида таътиллар берилиши, укув 
    кунини она тили мактабида 4 соат, лотин мактабида 6 соат килиб 
    белгилаб берган. Укитиш усулларига келганда, Коменский «Бола- 
    ларга билимни зурлаб бериб булмайди», деган фикрни айтган ва 
    таълим-тарбиянинг юмшок усулини маъкул деб билган. Коменский 
    томонидан яратилган укитишнинг дидактик принциплари педаго­
    гик технология ва унинг тамойиллари асосида математик фанлар 
    укув машгулотлари лойихаларини тузишда хам дастуриламал 
    булади.
    Ш у даврда Иоган Фридрих Гербард (1776-1841 йилларда 
    яшаб ижод килган) узининг «Тарбия муассасаларидан келиб чиккан 
    умумий педагогика», «Психология машгулотлиги», «Психологияни 
    педагогикага татбик килиш тугрисидаги хатлар», «Педагогикага 
    дойр лекциялар очерки» деган китобларида педагогика назариясига 
    дойр фикрларни баён килиб, тарбия ишида аклий таълимга алохида 
    ахамият берди. У педагогикага «Тарбияловчи таълим» тушун­
    часини киритди ва таълимсиз тарбия булмайди, дея эътироф э^ади. 
    Гербард таълим кизикишларнинг хилма-хиллигига асосланиши 
    лозим деб, кизикишларни олтита мустакил турга булди. У таълим
    18


    боскичлари 
    назариясини 
    ишлаб 
    чикди, 
    бу 
    назария 
    \нмма 
    мамлакатлар педагоглари орасида кенг таркалади.
    Европа ва АК,Шда анъанавий урта мактаблар куп жихатдан 
    Гербард педагогикасига асосланган эди. Гербарднинг болаларни 
    бошкариш тизими кенг ёйилди. Бу тизим болалар ташаббусини 
    бугишга ва уларнинг катталарнинг обрусига хеч сузсиз буйсунди- 
    ришга каратишган эди. 
    Бу эса, укитишнинг каттик усули 
    хисобланади.
    Туронзаминда «Уйгониш даври»нинг етук намояндалари Аб­
    дулла Авлоний, Фитрат, Махмудхужа Бехбудий, уларнинг рахна- 
    моси Маржоний ва бошкалар булган. Улар махаллий мактабларда 
    линий билимлар катори, дунёвий деб номланган тарих, математика
    география, биология, мантик, фалсафа ва бошка хдётга зарур булган 
    билимлар берилиши тарафдорлари эди.
    Уларнинг эзгу ниятлари, тулик булмаса хам, якин утми- 
    шимизда амалга ошган. Мамлакатимиз мустакилликка эришиб, 
    аждодларимиз орзу килган барча эзгу ниятлари амалга ошиши учун 
    шарт-шароит яратилди. Узбекистон файласуф ва педагог олимлари
    миллий педагогиканинг назарий ва амалий асосларини яратишга 
    бел боглади.
    Россияда буюк педагоглар Константин Дмитриевич Ушинский, 
    11адежда Константиновна Крупская. Сухомлинский, Макаренко- 
    ларни, Марказий Осиёда Абай Кунонбоев, Кори Ниёзий ва бош- 
    каларни киритса булади. Бу олимлар даврида педагогика назарияси 
    на амалиётига бахоли кудрат уз хиссаларини кушган.
    Юкоридагилардан шу хулосага келиш мумкинки, уларнинг 
    гоялари кайсидир маънода миллий педагогик технологияни яра-
    I илишига асос булди.

    Download 5,04 Mb.
    1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   133




    Download 5,04 Mb.
    Pdf ko'rish

    Bosh sahifa
    Aloqalar

        Bosh sahifa



    Жахондаги дидактик тизимлардаги асосий гоялар ва

    Download 5,04 Mb.
    Pdf ko'rish