Mayamiga yog'och-taxta materiallarini




Download 9,85 Mb.
Pdf ko'rish
bet105/130
Sana14.05.2024
Hajmi9,85 Mb.
#232892
1   ...   101   102   103   104   105   106   107   108   ...   130
Bog'liq
Mantiqiy iqtisodiyot Shaxsiy va milliy farovonlikning dolzarb masalalari

Mayamiga yog'och-taxta materiallarini
jo'natish.
Men 1992-yilda, ya'ni Janubiy Floridada Endryu dovuli bo'lib o'tganidan ko'p
o'tmay, Ogayoda ma'ruza o'qiganimda, shunga o'xshash javobning qiziq bir misoli
to'g'risida eshitdim. Men bo'ron va uning oqibatlarini narx muloqotining ahamiyatini
namoyish qilish uchun ta'kidlab o'tdim. Shunda auditoriyadan bir kishi Klivlend shahri
yaqinida qurilish pudratchisi bo'lib ishlaydigan o'g'li turmush o'rtog'i bilan birgalikda
yillar davomida orzu qilib yurgan uylarini qurishni boshlagani haqida gapirib berdi.
Uyning poydevori allaqachon qo'yilgan, Mayamiga Endryu bo'roni yopirilgan vaqtda
yog'och-taxta materiallari hali yo'lda bo'lgan. Tabiiy ofat to'g'risida eshitganidan so'ng,
u yog'och materiallarini o'zi uchun ishlatishdan voz kechib, ularni (turmush
o'rtog'ining qarshiligiga qaramasdan) Mayamiga jo'natadi. Nega? Chunki yog'och
materiallari narxining oshishi u uchun eng ishonchli yangilik bo'lib, ularga talab
Klivlendan ko'ra Mayamida kattaroq ekanligidan xabar berdi.
Klivlendlik pudratchi vijdonsiz olibsotar bo'lganmi? Dargumon. Aslida Endryu
dovuldan jabr ko'rganlarga tekkan nafi o'tirvolib, olibsotarlarga bo'lgan nafratini izhor
qiladigan odamlardan ko'ra ko'proq bo'ldi. Dovuldan jabrlanganlar uchun bir qancha
odamlar Mayamiga tekin yordam jo'natgani rost. Albatta, bu odamlar maqtovga sazovor.
Biroq ularning yordami balandroq narxlar bilan rag'batlanib, Endryu jabrnaluvchilari
bildirgan (yuqori narxar orqali) g'oyatda zarur bo'lgan mahsulotlarni ta'minlagan butun
mamlakatdagi (aslida dunyodagi) yetkazib beruvchilarning yordamiga nisbatan


386
arzimas edi.
Tabiiy ofatdan talofot ko'rganlarga mahsulotni yuqori narxlarda sotadiganlardan
nafratlanuvchilar tanqidlarini boshqa joyga qaratishlari lozim. Ularning tanqidi
(iqtisodiy savodsizlik oqibati) va ular qo'zg'atgan jamoat fikri ko'pincha narx nazorati
o'rnatilishiga olib keladi. Bu esa yordamga muhtojlarning chaqiriqlarini bo'g'adi.
«Atlanta Journal-Constitution» gazetasi o'tgan yil aprel oyidagi nashrida Jorjiyada
narxlarning oshirib yuborilishiga qarshi qonunga asosan, yetkazib beruvchilar narxni
falokat kunidan bir kun oldingi narxdan bir penniga ham oshirishi taqiqlanganligini
ta'kidlagan. Tornadodan qattiq talofot ko'rgan Atlantaga bir necha shtatlardan qurilish
pudratchilari va qurilish materiallari oqib kelganini sharhlagan maqolada qonunga
kinoyasiz xayrixohlik bildirilgan. Agar narxlarning oshirib yuborilishiga qarshi qonun
to'liq tatbiq etilganda ushbu yordamning uzoqdan kelishiga yoki qonun tufayli yordam
hajmi kamaymaganligiga jiddiy ishonish mumkinmi? (Jorjiya shtatida narxlarni oshirib
yuborish bir yildan to o'n yilgacha muddatga qamoq jazosi bilan va 5 000 dollar
jarimaga tortish bilan jazolanadi).

Download 9,85 Mb.
1   ...   101   102   103   104   105   106   107   108   ...   130




Download 9,85 Mb.
Pdf ko'rish