Tilshunoslikdagi zamonaviy yo
‘
nalishlar: muammo va yechimlar
255
KOMYOB DEVONIDAGI MATNLARNI INTERFAOL METODLAR
YORDAMIDA O‘QITISH
Abdurashidova Noila Damin qizi
Abdulla Qodiriy nomidagi Jizzax davlat pedagogika instituti magistri
Annotatsiya: Ta’limning sifati darsda qo‘llanilgan metodlarga bog‘liqdir.
O‘quvchilar erishgan yutuqlar o‘qituvchining mahoratini namoyon etadi. Mazkur
maqolada ta’limda interfaol metodlarning ahamiyati, Komyob devonidagi matnlarni
interfaol metodlar yordamida o‘qitish bo‘yicha ba’zi tavsiyalar o‘rin olgan.
Annotation: The quality of teaching depends on the methods used in the
lesson. Achievements of students demonstrate the skills of the teacher. This article
contains the importance of interactive methods in teaching, some recommendations
for teaching interactive methods of texts in Komyob devon.
Аннотация: Качество обучения зависит от используемых на уроке
методов. Достижения учащихся демонстрируют мастерство учителя. В
данной статье содержится значение интерактивных методов в обучении,
некоторые рекомендации по обучению интерактивным методам текстов в
комьоб девон.
Kalit so‘zlar: ilm, ta’lim dargohlari, ta’lim
metodlari, interfaol, interfaol
metod turlari, “Dumaloq stol” metodi, “Kim topqir?” metodi, “T-jadval” metodi
Keywords: science,
educational institutions, teaching methods, interactive,
types of interactive methods, "Round table" method, "Who is smart?" method, "T-
table" method.
Ключевые слова: наука, образовательные учреждения,
методика
обучения, интерактив, виды интерактивных методик, метод «Круглый стол»,
«Кто умнее?» метод, метод «Т-таблицы».
Ilm bu- qudrat. Shunchalik katta qudratki, u orqali istalgan marrani zabt etish
mumkin. O‘zining ertangi kelajagi haqida qayg‘urgan millat yosh avlodni o‘z
davrining zaruriy ilmlari bilan qurollantirishga jiddu-jahd qilmog‘i lozim. Bu haqida
barcha yetuk mutafakkirlarning asarlarida bayon etilgan. Jumladan, Sharqiy
Turkiston Islom Jumhuriyatining ilk Prezidenti, buyuk mutafakkir Alixonto‘ra
Sog‘uniy hazratlarining “Turkiston qayg‘usi”
asarida Sovet va Xitoy
bosqinchilarining adolatsizlik, zug‘m va kirdikorlarini oshkor etib, “Qutilish yo‘li ”
deya alohida nomlagan sarlavhasida quyidagi fikrlarni bayon etadi: “Bu balodan
qutilish chorasini izlash har bir vatan bolasining muqaddas vazifasidir. Buning uchun
bizlar diniy va milliy hislarimizni saqlash bilan bir qatorda birlik-ittifoqligimizni
Tilshunoslikdagi zamonaviy yo
‘
nalishlar: muammo va yechimlar
256
kuchaytirib, eng avval ilm qurolini qo‘lga keltirishimiz kerakdir. ” Bu yo‘lda esa,
albatta, ta’lim maskanlari va ulardagi ustozlarning ahamiyatlari nihoyatda kattadir.
“Mamlakatimizda bir tomondan, qator sabablarga ko‘ra ta’lim sohasida yo‘qotilgan
ilgarigi mavqeini tiklash, ikkinchi tomondan, rivojlangan mamlakatlar qatoridan
o‘rin olish uchun ta’lim samaradorligini oshirish, buning uchun esa chora-tadbirlar
belgilash zarur edi.
Mamlakatimiz mustaqillikka erishishi bilan ana shu zaruriyatga alohida diqqat
qaratila boshlandi. Aynan ana shu zaruriyat tufayli Kadrlar tayyorlash milliy dasturi
ishlab chiqildi va uni amalda qo‘llash taklifi kiritildi.
Ta’lim jarayonini jahon tajribalari asosida tashkil qilish, o‘quvchi- talabalarni
mustaqil fikrlashga o‘rgatishga ahamiyat berila boshlandi.
Respublikamizda ham
ta’lim jarayonini yangi pedagogik texnologiyalar asosida tashkil etishga e’tibor
berish boshlandi. ”Ta’lim jarayoni ikki tomonlamalik xarakteriga ega: o‘qituvchi
o‘qitadi, o‘quvchi o‘qiydi. Tabiiyki o‘qituvchining ham, o‘quvchining ham
faoliyatida ma’lum maqsad bo‘ladi. O‘qituvchi faoliyatidagi asosiy maqsad – ta’lim
berish, o‘quvchida anglash ko‘nikmasini hosil qilish, his etish madaniyatini, axloqiy
tushunchalarni rivojlantirish uni ma’naviy pok kishi qilib voyaga yetishtirishdir.
Respublikamizning birinchi prezidenti Islom Karimov bu haqida o‘z fikrini
quyidagicha bayon etadi: “Agar bolalar erkin fikrlashga o‘rganmasa, ta’lim sifati
past bo‘lishi muqarrar. Albatta, bu bilim ham kerak. Ammo bilim o‘z yo‘liga,
mustaqil fikrlash ham katta boylik. ” Bu jumlalarning mohiyatiga nazar tashlaydigan
bo‘lsak, ta’lim dargohlari o‘quvchilarni faqat nazariya bilan mashg‘ul qilmasdan,
kreativ va tanqidiy fikrlash malakasini ham rivojlantirishga mas’uldir! Bu
vazifalarni amalga oshirish uchun o‘quv jarayonida ta’lim metodlarini to‘g‘ri tanlay
olish muhim ahamiyatga ega. “Ta’lim metodi, bu- o‘quvchilarning bilim, malaka va
ko‘nikmalarini o‘stirish, ularda
dunyoqarashni shakllantirish, o‘zlashtirish
qobiliyatlarini rivojlantirish maqsadida o‘qituvchi qo‘llaydigan ish usullaridir. ”
Uslubiy yondashuvda o‘qituvchining barcha metodini uch guruhga bo‘lish
mumkin:
1.
Nofaol metod
2.
Faol metod
3.
Interaktiv metod
Nofaol metod, asosan, oliy ta’lim muassasalaridagi maruza darslarida, nazorat
imtihonlarida (test, yozma ish kabilar) namoyon bo‘ladi. Bunda talabalar ko‘p
hollarda tinglaydilar va yozadilar.
Faol metodda esa o‘qituvchi va o‘quvchi birgalikda faol bo‘lishadi. Bilimlar
bayon etish, savol-javoblar orqali mustahkamlanadi.
Interaktiv (yarim kalkalangan holati “interfaol”) metodlar bugungi kunda eng
ommalashayotgan metodlar sirasiga kiradi. Bunda o‘quvchilar bir-birlari bilan
