Manba: muallif ishlanmasi
2.2.1-jadval. Mehnat unumdorligining omilli tizimi
Ishchining bir soatlik ish unumining ortishi, ishchilarning ish vaqtidan to‘liq
unumli foydalanish bir xodimning mehnat unumdorligi oshishini ta‘minlaydi.
Demak, bir xodimga to‘g‘ri keladigan o‘rtacha yillik mahsulot hajmini
quyidagicha ifodalash mumkin:
ЧВ
Д
К
Ул
ГВ
х
O‘z navbatida, bir ishchiga to‘g‘ri keladigan o‘rtacha yillik mahsulot hajmi
quyidagi omillar ko‘paytmasidan hosil bo‘ladi.
ЧВ
Д
К
ГВ
и
Bir xodimga to‘g‘ri keladigan o‘rtacha yillik mahsulot (GV
x
) qisqargan
shaklda quyidagi omillar ko‘paytmasidan iborat:
и
х
ГВ
Ул
ГВ
Bir xodimga to`g`ri keladigan
o`rtacha yillik mahsulot, GVx
Ishchilarni jami xodimlar
tarkibidagi ulushi, % Ul
Bir ishchiga to`g`ri keladigan
o`rtacha yillik mahsulot, GVi
Bir ishchining ishlagan
kunlari, K
Ish kuni davomiyligi, soatda,
D
Ishchining bir soatlik ish
unumi, ChV
Ishlab chi-
qarishni
mexaniza-
tsiya dara-
jasi
Ishchi
malakasi
Mehnat
staji va
ishchining
yoshi
Ishlab
chiqarishni
tashkil etish
va texnolo-
giyasi;
texnikasi
Tabiiy
iqlim
sharoiti
55
2.2.1-jadval.
Mehnat unumdorligi ko’rsatkichlari darajasi va dinamikasining tahlili
T
№
Ko‘rsatkichlar
O‘tgan yil
Hisobot yili
Farqi, (+,-)
Biznes-
reja
Haqiqatda
O‘tgan
yildan
Biznes-
rejadan
A
1
2
3
4
5
1.
Mahsulot hajmi (ish,
xizmat)
solishtirma
ulgurji bahoda, ming
so‘m
2093520
2203880
2545500
+451980
+341620
2.
Ishlab
chiqarish
xodimlarining
ro‘yxat
bo‘yicha soni
874
784
759
-115
-25
3.
SHu jumladan ishchilar
soni
649
624
601
-48
-23
4.
Ishchilarning
jami
ishlab
chiqarish
xodimlari
tarkibida
tutgan ulushi, %
Mehnat
unumdorligi
ko‘rsatkichlari:
74,25
79,59
79,18
-4,93
-0,41
5.
Bir
xodimga
to‘g‘ri
keladigan o‘rtacha yillik
mahsulot, ming so‘m
2395,3
2811,1
3353,7
+958,4
-542,6
6.
Bir
ishchiga
to‘g‘ri
keladigan o‘rtacha yillik
mahsulot, ming so‘m
3225,7
3531,8
4235,4
+1009,7
+703,6
7.
Ishchining bir kunlik ish
unumi, so‘m
12264,3
13587,4
16475,7
+4211,4
+2888,3
8.
Ishchining bir soatlik ish
unumi, so‘m
1569,0
1741,9
2098,8
+529,8
+356,9
Jadval ma‘lumotlari shuni ko‘rsatadiki, korxonada mahsulot hajmi rejasi
341620 ming so‘mga yoki 15,5 foiz (341620:2203880
.
100%)ga ortig‘i bilan ado
etilgan. O‘tgan yilga nisbatan bu ko‘rsatkich 451980 ming so‘mni yoki 21,5 foiz
(451980:2093520
.
100%) ni tashkil etgan. Hisobot davrida xo-dimlar soni o‘tgan
yilga hamda biznes-rejaga nisbatan sezilarli darajada qisqargan holda mahsulot
hajmi mehnat unumdorligi-ning ortishi hisobiga o‘sgan. Mehnat unumdorligi
ko‘rsatkichlari o‘tgan yilga, hisobot yilining rejasiga nisbatan yuqori bo‘lgan. Bir
xodimga to‘g‘ri keladigan yillik mahsulotni biznes-rejaga nisbatan 542,6 ming
so‘mga ortishi quyidagi omillar ta‘siri ostida ro‘y bergan.
и
х
ГВ
Ул
ГВ
56
1. Ishchilarning jami ishlab chiqarish xodimlari tarkibida tutgan ulushining
o‘zgarishi:
м
с
минг
ул
ГВ
ГВ
Ул
Ул
ул
ГВ
х
о
и
х
ґ
5
,
14
100
8
,
3531
41
,
0
)
(
)
(
)
(
0
1
2. Bir ishchiga to‘g‘ri keladigan o‘rtacha yillik mahsulot hajmining
o‘zgarishi
сум
минг
ГВ
ГВ
ГВ
ГВ
Ул
ГВ
ГВ
и
х
о
и
и
и
х
1
,
557
100
)
6
,
703
(
18
,
79
)
(
)
(
)
(
1
1
Bir ishchiga to’g’ri keladigan o’rtacha yillik mahsulot hajmi ishchining
ish vaqtidan to‘liq foydalanishi va ishchining bir soatlik ish unumiga bog‘liq.
Mahsulot hajmi, ishchilar soni va ish kuchidan intensiv foydalanish natijasi mehnat
unumdor-ligiga bog‘liq. Mehnatni texnik jihatdan qurollanish darajasi ishchi kuchi
mehnati unumdorligini oshirish omilidir. Mehnat intensivligi vaqt birligi ichida
yaratilgan mahsulot miqdori bilan o‘lchanadi. Uning darajasi ish vaqtidan to‘liq
foydalanishga bog‘liq. Bir ishchiga to‘g‘ri keladigan o‘rtacha yillik mahsulot haj-
mining (GV
i
) bazis davridan farqiga ta‘sir etuvchi omillar formula asosida
quyidagicha aniqlanadi.
ЧВ
Д
К
ГВ
и
–
bir
ishchining
ishlagan
kunlari
(K)
ta‘siri
о
о
и
ЧВ
Д
К
К
к
ГВ
)
(
)
(
0
1
– ish kuni davomiyligi (D) ta‘siri
о
и
ГВ
Д
Д
K
Д
ГВ
)
(
)
(
0
1
– ishchining bir soatlik ish unumi ta‘siri (CHV)
)
(
)
(
0
1
1
1
ЧВ
ЧВ
Д
К
ЧВ
ГВ
и
|
