Respublikasi Xalq ta’lim Vazirligi huzuridagi Multimediya umumtalim dasturlarini
48
ta’lim resurslari: elektron darsliklar, test va mashqlar, virtual labaratoriya ishlari,
multimediyali dars ishlanmalari, masofaviy ta’lim olish uchun mo’ljallangan turli
o’quv materyallar, interfaol o’yinlar va boshqa ta’lim resurslari
joylashtrilgan.Ta’lim jarayonida ilg’or pedagogik texnalogyalarni qo’llash, ta’lim
samaradorligini oshirish, tahlil qilish va amalyotga joriy etish bugungi kunning
muhim vazifalardan biridir. O’quvchilarning fikr doirasi, ongi, dunyoqarashlarini
o’strish, ularni erkin tinglovchidan erkin ishtrokchilariga aylantrmoq nihoyatda
muhimdir.O’qituvchi darsda boshqaruvchi o’quvchilar esa, ishtrokchiga
aylanmog’i lozim. Ana shu vazifani uddalashda innavatsion faolyat ustunligi ko’p
qirrali samara keltradi. Boshlang’ich ta’lim umumta’lim
maktablarning bosh
bo’g’ini bo’lgani sababli ana shu jarayonda o’quvchi shaxsining mukammal
rivojlanib borishiga ko’proq e’tibor berish lozim. Boshlang’ich sinf
oqituvchilarining masuliyatlari cheksizdir. Ular maktab ostonasiga endigina
qadam qo’ygan o’quvchilarni maktab hayotiga ko’niktrib, zamonaviy bilim
olishlariga yo’l ochib beradilar. Bolalarning o’qishga munosabatlari, aqliy
salohyatlari ana shu davrda shakllandi. Bu ham boshlang’ich sinf
o’qituvchilarining vazifasi mas’ulyatli ekanligini ko’rsatadi.
Pedagogik
texnalogyalar asosida tashkil etilgan darslar tashkiliy usullari, o’tkazish
metodlariga ko’ra o’quvchi ehtyojiga mos tushishi kerak. Chunki bunday darslar
bola ruhiyatiga yaqinroq bo’ladi. O’quvchilarning o’quv materyallarini
o’zlashtrishga bo’lgan qiziqish, xohish va istaklarni qo’zg’otish asosida
maqsadga erishish motivatsiya bo’lib, bu o’qituvchi va o’quvchilarning o’zaro
ichki yaqinlashuvidir. Boshlang’ich sinfda ta’lim jarayonida o’quvchilarning
o’qish motivini rivojlantrish katta ahamyatga ega. Chunki motiv o’quvchilarni
ta’lim jarayoniga qiziqtradi,
darsga faol qatnashishga, bilimlarni egallashga
undaydi. Interfaol metodlar o’qish motivini rivojlantrishga katta yordam beradi.
Boshlang’ich sinflarda ko’proq bolalarning yoshini, bilim saviyasini hisobga
olish lozimligini unutmaslik kerak. Ularga oddiy, oson va vaqt kam sarflanadigan
o’yin mashqlardan foydalanib, darslar o’tish yaxshi samara beradi. Ko’proq atrof
49
muhit bilan bog’lab o’tilgan mashg’ulotlar bolalar ongini, dunyoqarashini, erkin
fikrlash, bayon etish qobilyatini, mustaqil ishlash ko’nikmasini rivojlantradi.
Brinchi sinfda chet tilini o’rganish uchun tuzilgan o’quvchi kitobi nutq
faolyatining
ikki turi, eshitish va gapirish orqali o’zaro muloqot qilishga
asoslangan. Bunda yozuv o’quvidan foydalanilmaydi, bu O’zbekistonda ilk bor
qullanilayotgan uslub bo’lgani sabab, mazkur fan o’qiyuvchilarida bazi
tushunmovchiliklar tug’ulishi mumkin.
Metodik qo’llanma dasturida nazarda tutilgan va darslikda yoritilgan mavzularni
bayon etish metodikasi ishlab chiqilgan. Metodik qo’llanma va multimediyali
ilovalarda keltrilgan materyallar o’qituvchining darsga tayyorgarligi,
uni tashkil
qilish, o’quvchilarni bilimlarni tekshrishda yaqindan yordam beradi. [10.79.]
Qo’llanmaning multimediyali ilovasida har bir darsda yangi mavzuning bayoni
animatsiyalar orqali taqdim etilgan. Masalan o’quvchilarga ‘soat. Minut’’
mavzusini tushuntrmoqchisz ushbu jarayonni tez va oson bo’lishi uchun ekran
orqali dastlab soatning turlari; qum, quyosh va kundalik hayotda uchraydigan
ko’rsatkichli va elektron soatlarning turlari animatsiya orqali ekranda namoyish
etiladi. Bu vaqtda o’qituvchi o’quvchilarga ularning kelib chiqishi va ishlatilish
usullarini tanishtradi.
Soatlarga vaqtni bilish, uning strelkalari nimalarni
anglatishini batafsil tushuntrib beradi. Elektron soatlarning tuzulishi va ularning
ishlash mehanizimi o’qituvchilar o’quvchilarga ekranda o’tib boorish jarayonida
tushuntrib boradi. Elektron soatlarning turlari o’quvchilardan so’raladi.
Oquvchilar javoblari o’qituvchilar tomonidan to’ldrib boriladi. Yangi mavzuni
mustahkamlash uchun ’’Soatni ko’rsat’’ nomli trenajyor mashqi bajariladi. Bu
mashqda chap va o’ng tomonlarda berilgan vaqtni ko’rsatkichi soatda ifodalash
talab etiladi. Berilgan topshriq to’g’ri bajarilsa, ekranda soat strelkalari
ko’rsatayotgan sonlar tartib bilan joylashadi.
Shularni e’tiborga olgan holda quyida sifat va samaradorlikka
erishish uchun
brinchi sinfda “Mening do’stim” yoki “Mening dugonam” mavzusida bir soatlik
dars ishlanmasi tavsiya qilinadi.
50
Mavzu: My friend (mening do’stim)
Beshinchi sinf
