Berilgan yo‘nalishga parellel urinma o‘tkazish. Biror ℓ egri chiziqqa berilgan
s yo‘nalishga parallel urinma o‘tkazish uchun ℓegri chiziqni s yo‘nalishga parallel
chiziqlar bilan kesiladi va hosil bo‘lgan 11 1
, 22 1
, 33 1
,… vatarlarni teng ikkiga
bo’luvchi nuqtalar orqali q xatoliklar egri chizig‘i o‘tkaziladi (9.5-rasm). q egri
chiziqning ℓ bilan kesishish nuqtasi B topiladi. B nuqta orqali berilgan s yo‘nalishga
parallel qilib t urinmani o‘tkaziladi.
Egri chiziq ustida yotgan nuqta orqali unga urinma o‘tkazish. Berilgan ℓ egri
chiziqni uning ustida yotgan A nuqtadan chiquvchi to‘g‘ri chiziqlar bilan kesiladi
(9.6-rasm). A nuqtadan o‘tuvchi urinmaning taxminiy yo‘nalishiga perpendikulyar
qilib b to‘g‘ri chiziqni o‘tkaziladi. Kesuvchi nurlarga b to‘g‘ri chiziqni kesib o‘tgan
nuqtalardan boshlab o’sha chiziqning ℓ dagi vatar uzunligi o‘lchab qo’yiladi. Nuqtalar
to‘plami q egri chiziqni hosil qiladi. q egri chiziqning b bilan kesishish nuqtasi B ni A
nuqta bilan birlashtirganda t urinmaga hosil bo‘ladi.
Egri chiziqdan tashqarida olingan nuqtadan unga normal o‘tkazish.ℓ egri
chiziqdan tashqaridagi A nuqtani konsentrik aylanalarning markazi sifatida qabul
qilib (9.7-rasm), undan berilgan egri chiziqni kesuvchi bir necha aylanalar chiziladi.
Bu aylanalar ℓ egri chiziqni 11 1
, 22 1
, 33 1
, …nuqtalarda kesadi. Mos nuqtalarni o‘zaro
birlashtirib, egri chiziqning 11 1
, 22 1
, 33 1
,… vatarlari hosil qilinadi. Vatarlar
uchlaridan qarama-qarshi yo‘nalishda unga perpendikulyar chiziqlar chiqariladi va
ularga vatarlar uzunliglarini o‘lchab qo’yiladi. Bu kesmalarning uchlarini tartib bilan
“Chizma geometriya va kompyuter grafikasi”
136
Tuzuvchi: Tojiddin Xayrullayevich Jo’rayev
birlashtirib q chiziq hosil qiladi. q va ℓ egri chiziqlar o‘zaro B nuqtada kesishadilar. A
va B nuqtalarni birlashtiruvshi n to‘g‘ri chiziq ℓ egri chiziqning normali bo‘ladi.
