|
Mavzu: So’z turkumlarini o’rgatishda axborot texnalogiyalaridan foydalanish
|
| bet | 7/11 | | Sana | 07.02.2024 | | Hajmi | 6,19 Mb. | | #152516 |
Bog'liq Toirova Nafisa Kurs ishi attestatsiya 2022 18.10, Matn protsessorida hujjat yaratish va uni taxrir qilish mavzusini (2), Курс иши Такриз рахбар хулосаKishilik olmoshlari. Nutqdagi uch shaxs yoki predmetni ko'rsatib, birlik va
ko'plikda qo’llanadi: men, sen, u; biz, siz, ular.
Ko'plikni ko'rsatuvchi biz, siz, ular olmoshlari qo'llanishiga ko‘ra ba’ean
birlik hamda kamtarlik, xurmat, kibrlanish, faxrlanish kabi modal ma’nolami
ifodalaydi. Biz, siz olmoshlariga ba’zan ko'plikni ta’kidlash maqsadida -/o r
qo'shimchasi qo'shiladi. Kishilik olmoshlari hech qachon egaiik qo‘shimchalarini
qabul qilmaydi. Men, sen olmoshlariga qaratqich va tushum kelishigi
qo‘shimchalari qo'shilganda bitta n tushib qoladi: men+ni—meni, men+ning—
mening. U olmoshi jo'nalish, o‘rin-payt, chiqish kelishigi qo'shimchalarini olganda
bitta n orttiriladi: u+ga—unga, u+da—unda, u+dan—undan.
Ko‘rsatish olmoshlari predmet, shaxs, belgi, voqea-hodisa, o'rin yoki
vaqtga nisbatan ko'rsatish, ajratish, ta’kidlash uchun ishlatiladi.
Ko'rsatish olmoshlariga quyidagilar kiradi: bu, shu, и, о lsha, ana u, mana
bu. Poetik nutqda va tarixiy asarlarda ul, bul, shul, о ‘shal olmoshlari
qo'llanilganligini kuzatish mumkin.
Ko'rsatish olmoshlariga qo’shimchalar quyidagi tartibda qo'shiladi:
Olmosh+kelishik: u+ni, shu+ning, o‘sha+ni.
Olmosh+ko'plik: u+lar, bu+lar, o'sha+lar.
Olmosh+ko'plik+kelishik: u+lar+ni.
Olmosh+ko'plik+egalik+kelishik: shu+lar+ing+ni, o'sha+lar+ing+da.
So‘roq olmoshlari predmet, shaxs, belgi, ish-harakatning bajarilish o'mi
haqidagi so'roqni bildiradi.
So'roq olmoshlariga quyidagilar kiradi: kim?, nima?, qanday?, qanaqa?,
necha?, qancha, qachon?, qaerda?. Poetik nutqda ne? na?, nechun?, nechuk?,
qay? shaklida qo'llanishi kuzatiladi.
RAVISH SO‘Z TURKUMI
Ish-harakat nomi bilan bogiiq bo‘lgan holat, payt, sabab, o‘rin, miqdor
kabi ma’nolami bildirib morfologik jihatdan o‘zgarmaydigan mustaqil soczlarga
|
| |
