Mavzu: tasodifiy jarayonlar va ularni asosiy statistik xarakteristikalari

Mavzu:

TASODIFIY JARAYONLAR VA ULARNI ASOSIY STATISTIK XARAKTERISTIKALARI

Reja:

• 1. Tasodifiy ta’sirlar
• 2. Tasodifiy jarayon va uning asosiy tavsiflari.
• 3. Statsionar tasodifiy jarayonlar

1. Tasodifiy ta’sirlar Ilgari faraz qilinganidek, boshqarish tizimining kirishidagi muhit modeli – MF, ma’lum, determinirlangan: topshiriq beruvchi – g(t) va qo‘zg‘atuvchi – f (t) vaqt funksiyalari bilan ifodalanishi mumkin. Bunda tizimning holati, istalgan vaqtda, qat’iy ravishda, ma’lum boshlang‘ich holat bilan aniqlanadi. Holatni oldindan bilish mumkin bo‘lgan bunday tizimlar determinirlangan tizimlar deyiladi. Amaliyotda tasodifiy (stoxastik) tarzda o‘zgaradigan, tizimda tasodifiy signallar hosil qiladigan ta’sirlar ko‘p uchraydi. Bunday tizimlarning holatini qandaydir ehtimollik bilan oldindan bilish mumkin.

• 1. Tasodifiy ta’sirlar Ilgari faraz qilinganidek, boshqarish tizimining kirishidagi muhit modeli – MF, ma’lum, determinirlangan: topshiriq beruvchi – g(t) va qo‘zg‘atuvchi – f (t) vaqt funksiyalari bilan ifodalanishi mumkin. Bunda tizimning holati, istalgan vaqtda, qat’iy ravishda, ma’lum boshlang‘ich holat bilan aniqlanadi. Holatni oldindan bilish mumkin bo‘lgan bunday tizimlar determinirlangan tizimlar deyiladi. Amaliyotda tasodifiy (stoxastik) tarzda o‘zgaradigan, tizimda tasodifiy signallar hosil qiladigan ta’sirlar ko‘p uchraydi. Bunday tizimlarning holatini qandaydir ehtimollik bilan oldindan bilish mumkin.

Tasodifiy ta’sirlar (11.1-rasm) determinirlangan ta’sirlar singari, topshiriq beruvchi – G(t) va g‘alayon yoki halal beruvchi - F(t) turlarga ajratiladi. Bulardan birinchisi boshqarish uchun foydali axborot eltadi (foydali signal) ikkinchisi – boshqarish tizimi (BT) ning chiqishidagi foydali signallarni buzib ko‘rsatadi. Halaqitlar, kelib chiqish sabablariga ko‘ra ichki va tashqi bo‘ladi. Tashqi tasodifiy halaqitlar, masalan, suvda ketayotgan kemaga, uchuvchi apparat yoki radiolokatsiya antennasiga ta’sir etuvchi shamol ko‘rinishida, kemani kutilmagan vaqtda chayqaltiradigan dengiz to‘lqinlari shaklida, elektr kuchaytirgichlarning tok manbai kuchlanishini o‘zgarishlari va shu kabilar shakllarida namoyon bo‘ladi. Iqtisodiy tizimlarda oldindan bilib bo‘lmaydigan siyosiy voqealar tashqi halaqit bo‘lishi mumkin. Ular, masalan fond birjalaridagi

• Tasodifiy ta’sirlar (11.1-rasm) determinirlangan ta’sirlar singari, topshiriq beruvchi – G(t) va g‘alayon yoki halal beruvchi - F(t) turlarga ajratiladi. Bulardan birinchisi boshqarish uchun foydali axborot eltadi (foydali signal) ikkinchisi – boshqarish tizimi (BT) ning chiqishidagi foydali signallarni buzib ko‘rsatadi. Halaqitlar, kelib chiqish sabablariga ko‘ra ichki va tashqi bo‘ladi. Tashqi tasodifiy halaqitlar, masalan, suvda ketayotgan kemaga, uchuvchi apparat yoki radiolokatsiya antennasiga ta’sir etuvchi shamol ko‘rinishida, kemani kutilmagan vaqtda chayqaltiradigan dengiz to‘lqinlari shaklida, elektr kuchaytirgichlarning tok manbai kuchlanishini o‘zgarishlari va shu kabilar shakllarida namoyon bo‘ladi. Iqtisodiy tizimlarda oldindan bilib bo‘lmaydigan siyosiy voqealar tashqi halaqit bo‘lishi mumkin. Ular, masalan fond birjalaridagi