|
O‘quv mashg‘ulotining ta’lim texnologiyasi xaritasi
|
| bet | 45/61 | | Sana | 29.09.2024 | | Hajmi | 4,17 Mb. | | #272893 |
Bog'liq 21.Mehnat muhofazasi va texnika xavfsizligicover maryam o O‘quv mashg‘ulotining ta’lim texnologiyasi xaritasi -
Ishbosqi
chlari va vaqti
|
Faoliyatning mazmuni
|
O‘qituvchi
|
Talim oluvchi
|
1-Oquv mashgul otiga
kirish (5 daq)
|
Tashkaliy qism:
1.O‘quvchilarni mashgulotga tayorgarligi va davomatni tekshiradi
|
Mashgulotga tayyorlanadilar
|
|
Tayanch bilimlarni faollashtirish:
|
Uy vazifasini taqdim
|
|
1. Uyga berilgan vazifani nazorat qiladi
|
etadilar.
|
|
hamda o‘tilgan mavzu bo‘yicha
|
Savollarga javob
|
|
o‘quvchilarga savollar beradi, ularni
|
beradilar. Mavzu nomi
|
|
baholaydi.
|
va rejasini yozib
|
|
Maqsad va vazifani belgilanishi:
|
oladilar. Diqqat
|
|
2.Mashg‘ulotning nomi, rejasi, maqsad va
|
qiladilar. Savollarga
|
|
o‘qitish natijalar bilan tanishtiradi.(1-ilova)
|
javob beradilar. Yozib
|
|
3. Mustaqil ishlash uchun adabiyotlar bilan
|
oladilar. Topshiriqni
|
|
tanishtiradi;
|
bajaradilar. Yakka
|
|
4. O‘quv mashg‘ulotida o‘quv ishlarni
|
tartibda ishlash qoidasi
|
2-
|
baholash mezoni va ko‘rsatkichlari bilan
|
bilan tanishadilar. Har
|
bosqich.
|
tanishtiradi (2 -ilova)
|
bir guruh o'z topshiriq
|
Asosiy
|
Ta’lim oluvchilar bilimini faollashtirish:
|
varaqlari bo'yicha
|
(65
|
5. ma’ruza/ tushuntirish/ ko‘rsatma berish/
|
faoliyatini boshlaydi.
|
daqiqa
|
kuzatish/ texnika bilan ishlash/ insert/
|
Har bir guruh sardorlari
|
|
mashq/ aqliy hujum va boshqalar.
|
chiqib o'z ishlarini
|
|
6.Nazariy mashg‘ulotning rejasi va
|
taqdim qilishlarini
|
|
tuzilishiga muvofiq, o‘qitish jarayonini
|
aytadi.
|
|
tashkil etish bo‘yicha harakatlar tartibini
|
Berilgan qo'shimcha
|
|
bayon etadi. Asosiy holatlarni yozdiradi;
|
savollarga javob beradi.
|
|
7. model, chizma, maketlar, yo‘riqnoma va
|
Guruh ish natijalarini
|
|
texnikalar bilan nazariy holatlarni bayon
|
o'zaro baholaydilar.
|
|
qiladi (3-ilova)
|
Ma'lumotlarni daftarga
|
|
Ya ngi o‘quv materialini mustahkamlash:
|
qayd qiladilar.
|
|
8.Mustahkamlash uchun savollar beradi
|
|
|
1.Xavfning turlarini sanab bering?
|
|
|
2. Xavfsizlikni ta`minlovchi qanday texnik
|
|
|
vositalar mavjud?
|
|
|
3.Faol va passiv himoya deganda nimani
|
|
|
tushunasiz? (4 -ilova).
|
|
|
Jarayon ommaviy yakka tartibda.davom
|
|
|
etishini ma’lum qiladi;
|
|
|
9.Yakka tartibda ishlash qoidasi bilan
|
|
|
tanishtiradi
|
|
|
(1-ilova) topshiriq beradi (4-ilova) va
|
|
|
baholash mezoni bilan tanishtiradi(2-ilova). Ishni bajarish yo‘riqnomasini beradi(3- ilova)
ommaviy ishlarni boshlashga ruxsat beradi. Har bir o‘quvchi vazifani bajarish tartibini tushunganligini aniqlash maqsadida qaytar aloqa o‘tkazadi.
Bajarish jarayonini kuzatadi, maslahatlar beradi.
Ishga ajratilgan vaqt tugaganini ma’lum qiladi, guruhlar taqdimotini tashkil etadi. O‘quvchilarga diqqat bilan eshitishlarini va savollar berishlarini, shu bilan birga o‘zaro bir-birlarini baholashlarini eslatadi. Javoblarni to‘ldiradi va qisqacha xulosalar qiladi;
O‘quvchilar ishini o‘zaro baholashni o‘tkazadi, mavzuning har bir qismi bo‘yicha xulosalar qiladi, eng asosiylariga e’tibor qaratadi, berilayotgan ma’lumotlarni daftarga qayd etishlarini eslatadi. Mavzuning kasbiy faoliyatlaridagi ahamiyati bilan bog‘lab mavzuni yakunlaydi.
|
|
3-
bosqich Yakuniy (10
daqiqa
|
Mashg'ulot yakuni:
1.Faol ishtirok etgan o'quvchilarni javoblarini izohlab baholanadi va rag'banlantiriladi.
Uyga vazifani berilishi: 110-117 bet
Kelgusi mashg'ulotga vazifa va uni bajarish yuzasidan yo'riqnoma beradi. (5-ilova)
|
Baholar bilan tanishadilar Topshiriqni yozib oladilar
|
2-ilova
MAVZU: MASHINA VA MEXANIZMLARNING XAVFLI ZONALARI.
O‘qitish natijasi:
Mashina va mexanizmlarning xavfli zonalari tushunib oladilar.
2 Tovushning asosiy o`lchov birliklari haqida ma’lumotga ega bo’ladilar; 3.Shovqin darajasini me`yorlshtirish va o`lchash to`g`risida bilimga ega bo’ladilar.
Tayanch tushunchalar:
Komfort
O‘quv mashg‘ulotida o‘quv ishlarni baholash mezoni va ko‘rsatkichlari
ilova
-
T/R
|
Mezonlar
|
Baho
|
1
|
Olgan bilimlarini ishlab chiqarishda qo‘llay oladigan, ushbu fanni boshqa fanlar bilan bog‘lay oladigan mustaqil ish va vazifalarni to‘liq bajargan va yangilik
kiritishga intilgan, har jihatdan boshqa o‘quvchilarga o‘rnak bo‘ladigan.
|
5
|
2
|
O‘quv ko‘rgazmali qurollardan foydalana oladigan olgan bilimlarini xalq xo‘jaligidagi o‘rnini to‘g‘ri tushungan, mustaqil fikrlay oladigan olgan
bilimlarini tushuntirib bera oladigan.
|
4
|
3
|
Darslarda 95% gacha qatnashgan, ma‘ruza matnini yozgan, o‘quv qurollari to‘liq to‘liq bo‘lgan,
adabiyotlardan foydalanishni bo‘lgan.
|
3
|
4
|
Ta‘lim standartlarida belgilangan bilim va ko‘nikmalarni 55% dan kam o‘zlashtirgan
o‘quvchilar.
|
2
|
1-Slay
slayd
slayd
slayd
Slay
5-ilova
4-ilova
14-Ma’ruza: MASHINA VA MEXANIZMLARNING XAVFLI ZONALARI.
REJA.
1 Mashina va mexanizmlarning xavfli zonalari.
Xavfsizlikni ta`minlovchi texnik vositalar. 3.Signalizatsiya va xavfsizlik belgilari tizimi.
Insonning hayotiy-faoliyatida doimiy yoki vaqtincha xavfli omillar yuzaga keladigan joy xavfli zonalar dеb ataladi. Insonga, xavfli omillar bevosita u bilan muloqotda bo‘lish orqali yoki belgilangan masofadan kam masofada yaqinlashilganda ta’sir etishi mumkin. Xavfli zonalar mashinalarning harakatlanuvchi va aylanuvchi mexanizmlari atrofida, yuk ko‘tarish-tushirish mashinalarining ishlash vaqtida ko‘tarilgan yuk atrofida yuzaga kelishi mumkin. Ayniqsa, katta tezlikda aylanuvchi yoki harakatlanuvchi mexanizmlar ish kiyimini yoki sochni o‘rab ketishi ehtimoli mavjud joylar xavfli hisoblanadi. Xavfli zonalar o‘lchami doimiy yoki o‘zgaruvchan bo‘ladi. Shu sababli xavfli omillardan himoyalanish tadbirlarini ishlab chiqishda xavfli zonalar o‘lchamini aniqlash va hisobga olish talab etiladi. Yuqoridagilarga mos holda barcha mashina va mexanizmlarning loyihasiga ularning bajarishi lozim bo‘lgan vazifalarini hisobga olgan holda xavfsizlik talablari o‘rnatiladi. Umumiy holda mashina va mexanizmlar loyihasiga qo‘yilgan xavfsizlik talablariga quyidagilarni kiritish mumkin: mashina vamexanizmlarning barcha harakatlanuvchi va aylanuvchi mexani/mlariga himoya to‘siqlari o‘rnatilgan bo»lishi; mexanizm yoki detallar yuzalari o‘tkir qirrali, notekis bo‘lmasligi (texnologik jarayon talabi bo‘yicha tayyorlangan detallar bundan mustasno); mashinaning o‘lchamlari xavfsiz va qulay transport holatini ta’minlashi; boshqarish azolariqulay bo‘lishi; kabinalarda ishchi uchun qulay va komfort sharoit bo‘lishi; tegishli yoritilganlik jihozlari bilan ta’minlanishi; tegishli nazorat asboblari, ishonchli tormoz qurilmalari, signalizatsiya tizimi bo‘lishi va b. Shuningdek, mashina va mexanizmlarning
ayrim mexanizmlariga ham alohida texnik talablar o‘rnatiladi. Ishlab chiqarishda xavfsizlikni ta’minlash asosan quyidagi tadbirlar yordamida amalga oshiriladi:
а) texnikalarni xavfsizlik talablari asosida loyihalash va tayyor- lash;
b) xavfdan himoyalanishning muhandis-texnik vositalaridan foydalanish;
xavfsiz texnologik jarayonlarni tatbiq etish;
ishchilarni xavfsizlik texnikasi bo‘yicha malakali o‘qitish;
xavfsiz ish joyi va ish sharoitini tashkillashtirish.
Тo‘siq qurilmalari. Тo‘siq qurilmalari o‘zining tuzilishi jihatidan soddaligi va ishonchliligi sababli mashina va mехаnizmlarning xavfli zonalaridan himoyalashda keng qo‘llaniladi. Ular xavfli faktor bilan inson orasida ishonchli to‘siq hosil qilib, ishchi harakatining to‘g‘ri yoki noto‘g‘ri bo‘lishiga qaramasdan jarohatlanishdan saqlaydi. Bundan tashqari to‘siqlar ish jarayonida qo‘qqisdan otilib kеtgаn metall zarralari, detal qismlari va ish jihozlaridan, ish joyini changlanish va gazlanishdan ham saqlaydi.
Тo‘siqlar konstruktiv tuzilishiga va ishlatilish funksiyasiga ko‘rа doimiy yoki vaqtinchalik bo‘lishi mumkin.
Vaqtinchalik to‘siqlar asosan nostatsionar ishlarni bajarishda ishlatiladi. Qo‘zg‘aluvchan to‘siqlarga ko‘chma to‘siqlar, pardalar va ekranlarni misol qilish mumkin: Bunday to‘siqlarga elektr payvandchining ish joyi to‘siqlari, quduqlar, o‘ralar, chuqurliklar oldiga o‘rnatilgan to‘siqlar misol bo‘lishi mumkin. Тo‘siqlarning tuzilishi va materiali o‘rnatiladigan mexanizmning konstruktiv xususiyatlari hamda texnologik jarayon talablariga bog‘liq holdatanlanadi. Ular quyma yoki payvand shaklda, раnjаrаyoki to‘r shaklida bo‘lishi mumkin. Texnologik jarayon borishini kuzatish talab etilmaydigan xavfli zonalarga ‘rnatiluvchi to‘siqlar metalldan, plastmassadan yokiyog‘ochdan tayyorlanadi baxtsiz hodisalar sodir bo‘lishi mumkin. Yoki mashinalarning aylanuvchi yoxud boshqa xavfli zonalariga o‘rnatilgan to‘siqlar ta’mirlashdan so‘ng ishchining loqaydligi tufayli o‘rnatilmay qolishi natijasida ish vaqtida xavtli vaziyatlar yuzaga kelishi mumkin. Blokirovka qurilmalari ana shunday holatlarning oldini olish maqsadida ishlatiladi va mashina yoki mexanizmdan foydalanish xavfsizligini oshiradi. Masalan, mashina korpusining himoya to‘sig‘i o‘rnatiladigan joyigamaxsus kontaktlar o‘rnatiladi. Himoya kojuxi yechib olinganda kontaktlar elektr ta’minotini uzadi, natijada mashina boshqarish pulti orqali qo‘shilganda ishga tushmaydi. Faqatgina, himoya to‘sig‘i o‘rnatil-gach, kontakt qo‘shiladi vaelektr ta’minoti ulanadi. Shuningdek, mashina va traktorlarga shunday maxsus moslama o‘rnatish mumkinki, natijada uzatmalar qutisi qo‘shilgan vaqtda mashina o‘t olmaydi.
SINOV SAVOLLARI.
Xavfning turlarini sanab bering?
Xavfsizlikni ta`minlovchi qanday texnik vositalar mavjud? 3.Faol va passiv himoya deganda nimani tushunasiz?
Foydalanilgan adabiyotlar: “Mehnat muhofazasi va texnika xavfsizligi»
O‘.R.Yo‘ldashev. O.D.Rahimov. 2002 yil Fan va texnologiya nashryoti
Internet manbalari
ZiyoNET>Библотека<“Mehnat muhofazasi va texnika xavfsizligi» http://library.ziyonet.uz>book
Baholash mezoni
Guruhda ishlashni baholash jadvali
Guruh
|
Javobning aniqligi va toliqligi (2-5 ball)
|
Taqdim etilgan axborot
yaqqolligi (2-5 ball)
|
Guruhning har bir a’zosi
faolligi (2-5 ball)
|
Umumiy ball miqdori (2+3+4)
|
Baho (5/4)
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
1
|
|
|
|
|
|
2
|
|
|
|
|
|
Har bir guruh mezonlar bo‘yicha ballarni jamlab, boshqa guruhlar chiqishini baholaydi. Guruh olgan baho guruhning har bir a’zosi bahosini belgilab beradi: 5 ball – “a’lo”; 4– “yaxshi”; 3 – “qoniqarli”; 2 ball – “qoniqarsiz”.
Dars yakuni O‘qituvchi o‘tgan yangi mavzu bo‘yicha tushunmagan savollarga javob beradi,darsni mustahkamlashdagi o‘quvchilar javobini muhokama qilib, o‘quvchilar bilimini baholaydi va darsni yakunlaydi
-
O‘quvchilar faoliyatini baholash mezonlari
|
90-100 %
|
5 baho “a`lo”
|
75 – 89 %
|
4 baho “yaxshi”
|
60 – 74 %
|
3 baho “qoniqarli”
|
Nazariy o‘quv mashg‘ulotining o‘qitish texnologiyasi №15
|
| |
