-
mavzuga oid ma`lumotlarni tarkiblashtirish, o`rganilayotgan tushunchalar
o`rtasidagi o`zaro bog`liqliklarni o`rnatish usul va vositalari: “Klaster”, “Toifalash
jadvali”, “Insert”, “B/B/B”
jadvali va b,
-
mavzuga oid ma`lumotlarni tahlil qilish, solishtirish va taqqoslash usul va
vositalar: “T-jadvali”, “Venn diagrammasi”, “Zinama-zina” va b,
-
mavzuga oid qo`yilgan
muammani aniqlash, uni hal etish, tahlil qilish va
rejalashtirish usullari va vositalari: “Nima uchun?”, „Baliq skeleti”, “Piramida”,
“Nilufar guli”
sxemalari, “Qanday?” “Ierarxik diagrammasi”, “Kaskad” tarkibiy-
mantiqiy sxema va b.
Darslar davomida o`quvchilarga o`quv materialni ko`rgazmali shakli orqali o`qitish
samaradorligi natijaviyligiga erishish mumkin. Chunki xalqimizda bir naql bor:
“Ming marta eshitgandan ko`ra bir marta ko`rgan afzal”. Shunday ekan,
yuqorida
keltirilgan grafikli organayzerlardan foydalanishga doir tavsiyalarni “Texnologiya va
dizayn” va “Servis xizmati” yo`nalishlari bo`yicha o`tiladigan ushbu mavzu misolida
tayyorlangan ko`rgazmali materiallar asosida ko`rib chiqamiz.
“Texnologiya va dizayn” yo`nalishi bo`yicha.
“Nilufar guli”
grafikli organayzerida foydalanish bo`yicha tavsiya.
“Nilufar guli”
grafikli organayzeri chizmasi- muammoni yechish vositasi. O`zida
nilufar guli ko`rinishini namoyan qiladi. Uning asosida to`qqizta katta to`rt burchak
tashkil etadi va tizimli fikrlash, tahlil qilish ko`nikmalarini rivojlantiradi va
faollashtiradi.
“Nilufar guli”
grafikli organayzeri chizmasini tuzish qoidalari:
a)
o`quvchilar alohida kichik guruhlarga ajratiladi
va belgilangan tartibda
o`quvchilar tomonidan chizma tuziladi: to`rt burchak markazida avval asosiy
muomma (g`oya, vazifa) yoziladi. Uni yechish go`yalari esa markaziy to`rt
burchakning atrofida joylashgan sakkizta to`rt burchakka yozilgan g`oyalarni,
atrofda joylashgan sakkizta to`rt burchaklarning markaziga yoziladi, ya`ni
gulning
barglariga olib chiqiladi. Shunday qilib, uning har biri o`z navbatida yana bir
muammodek ko`riladi;
b)
kichik
muammolarni, ularning har biridan esa, kichik muammoni batafsil
ko`rib chiqish uchun “kichik shoxchalarni” chiqariladi.
Shunga asosan har bir
g`oyani batafsil kuzatish lozim;
v) amaliy nuqtai nazardan barcha g`oyalarni ixcham deb tasavvur qiling (bitta -ikkitasi bilan
chegaralaning), bu ham aql uchun foydali mashq hisoblanadi;
g) sizga katta qog`oz varag`i zarur bo`ladi. Doimo o`zingiz mushohadalaringiz natijasini bir
varaq qog`ozda ko`rish foydali hisoblanadi. Qarama-qarshi holda esa sizga bir
varaqdan boshqasiga sakrab yurishingizga va bunda zaruriy biror muhim narsani
unutishingizga olib keladi.
